در حالی سالگرد فروپاشی نخستین جریان قوم‌گرای ایرانی پشت سر گذاشته شد که در هیچ‌یک از شبکه‌های رسمی صداوسیمای کشور، برنامه، تحلیل یا نکوداشتی درباره این روز فرخنده پخش نشد. در حالی سالگرد فروپاشی نخستین جریان قوم‌گرای ایرانی پشت سر گذاشته شد که در هیچ‌یک از شبکه‌های رسمی صداوسیمای کشور، برنامه، تحلیل یا نکوداشتی درباره این روز فرخنده پخش نشد. 80 سال پیش در چنینی ایامی با دستور شخص استالین، نخستین جریان قوم‌گرای سازمان‌یافته کشور به رهبری سید‌جعفر پیشه‌وری فعالیت خود را آغاز کرد. پیشه‌وری به‌عنوان یک کمونیست کهنه‌کار، سال‌های زیادی از عمر خود را در راه تحقق آرمان‌های کمونیستی در قفقاز و ایران سپری کرده و بیش از 10 سال از عمر خود را نیز در زندان گذرانده بود. پیشه‌وری اگر‌چه یک کمونیست دو‌آتشه بود، اما تا سال 1324 نه‌تنها هیچ نشانه‌ای از قوم‌گرایی او در دست نیست، بلکه به گواه‌ آثار قلمی پیشه‌وری، او با هر نوع فعالیت سیاسی زیر عنوان زبان‌های قومی و قوم‌گرایی به‌شدت مخالف بود. چند دهه پیش از ماجرای تأسیس فرقه دموکرات آذربایجان در تبریز، پیشه‌وری در قفقاز نشریه آذربایجان جزء لاینفک ایران را منتشر می‌کرد و بارها در این نشریه بر ایرانیت غیر‌قابل گسست آذربایجان تأکید کرده بود. پیشه‌وری پس از آزادی از زندان از حزب توده کناره گرفت و فعالیت سیاسی خود را در نشریه آژیر پی گرفت. پیشه‌وری‌ در نشریه آژیر بارها بر مخالفت خود با بحث درباره مازنی و ترک و فارس و مانند آن تأکید کرده بود و می‌گفت هر‌کسی در پی مباحث قومی در ایران مانند بحث ترک و مازنی و...‌ باشد، عامل استعمار است و می‌خواهد ایران را به دوره ملوک‌الطوایفی بازگرداند. پیشه‌وری در این دوره حتی برخلاف بسیاری از فعالان سیاسی هم‌دوره خود و از‌جمله حزب توده، درگذشت رضاشاه در تبعید را به شاه جوان تسلیت گفت و این اقدام وی موجب عصبانیت حزب توده از او شد. سید‌جعفر پیشه‌وری در سال 1322 در انتخابات دوره چهاردهم مجلس شورای ملی از حوزه انتخابیه تبریز کاندیدا شد.