درباره کوتاه‌سازی تحصیلات دانشگاهی

اعلام شده دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا کوتاه‌تر می‌شود. ظاهرا اهدافی هم اعلام شده است؛ مانند اینکه دانشجویان زودتر بتوانند وارد بازار کار شوند، هزینه‌های دولت کمتر شده و درس‌های زائد و غیر‌ضروری هم حذف شوند. مدیران وزارتخانه علوم اعلام کرده‌اند‌ جلسات مختلفی برای کوتاه‌کردن دوره‌های تحصیلات دانشگاهی برگزار شده و کماکان تا رسیدن به دستور‌العمل و بخش‌نامه ادامه دارد. اعلام شده دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا کوتاه‌تر می‌شود. ظاهرا اهدافی هم اعلام شده است؛ مانند اینکه دانشجویان زودتر بتوانند وارد بازار کار شوند، هزینه‌های دولت کمتر شده و درس‌های زائد و غیر‌ضروری هم حذف شوند. مدیران وزارتخانه علوم اعلام کرده‌اند‌ جلسات مختلفی برای کوتاه‌کردن دوره‌های تحصیلات دانشگاهی برگزار شده و کماکان تا رسیدن به دستور‌العمل و بخش‌نامه ادامه دارد. میل به اصلاح دانشگاه همیشه در کشور وجود داشته است. هر گروهی با دلایلی خواسته‌اند دانشگاه را به‌اصطلاح کارآمد کنند. در دوره‌ای اعلام شد که با توجه به اهدافی مانند عدالت اجتماعی و جلوگیری از مهاجرت به شهرهای بزرگ و کاهش هزینه‌های مالی و عاطفی خانواده‌ها لازم است دانشگاه‌ها توسعه یابد. نتیجه این سیاست سر برآوردن انواع و اقسام دانشگاه‌ها در اقصی‌نقاط ایران بود که نه‌تنها اهداف مد‌نظر محقق نشد، بلکه به ضد خود بدل شد و بیشتر به دکان شبیه شد تا دانشگاه. در کوتاه‌کردن تحصیلات دانشگاهی لازم است به نکاتی توجه شود که مصداق این ضرب‌المثل نباشید که «اومد ابروشو درست کنه زد چشمش رو کور کرد». 1. از حداقل سخنان مدیران مرتبط که بیان شده، می‌توان نتیجه گرفت که مسئله به‌خوبی شناخته نشده است. مثلا گفته می‌شود برای کاربردی‌تر‌کردن مقاطع تحصیلی، درس‌های تئوری کمتر شود؛ چون این درس‌ها اطلاعات زائد و غیر‌‌ضروری ارائه می‌کنند و برای شاغل‌شدن به کار نمی‌آیند. چنین نگرشی یعنی تبدیل‌کردن دانشگاه به مدرسه یا سازمان فنی و حرفه‌ای. این یعنی کاستن از بار آموزشی و پژوهشی و اضافه‌کردن به عقلانیت تکنیکی. با این نگاه هدف دانشگاه تربیت تکنیسین می‌شود. مطالعات دانشگاهی با تکلیف مدرسه‌ای و مدارس فنی متفاوت است. دانشگاه فضایی است برای تأمل، اکتشاف، فهم و تحلیل. فرصتی است برای فهم و شناخت جهان علمی، انسانی و اجتماعی. مدام به دنبال کوتاه‌کردن و استاندارد‌سازی بودن با روح دانشگاه آزاداندیش در تضاد است. با چنین تفکری پس کدام دانشگاه می‌خواهد روح آزاد‌اندیشی، تفکر عمیق و مرزهای دانش را پیش ببرد؟