Genel Sağlık Sigortası (GSS), Türkiye’de sağlık hizmetlerinden yararlanmanın temel hukuki zeminini oluşturmaktadır. GSS uygulaması, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile düzenlenmiş olup, sosyal güvencesi bulunmayan kişilerin de sağlık hizmetlerine erişimini amaçlamaktadır. Bu yönüyle GSS, yalnızca çalışanları değil, çalışma hayatının dışında kalan bireyleri de kapsayan bir sistemdir. Uygulamada en fazla soru işaretine neden olan düzenlemelerden biri ise Kanun’un 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendidir. 5510/60-G KAPSAMI NEDİR? 5510 sayılı Kanun’un 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi; maddenin diğer bentleri kapsamında sayılmayan, başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan ve Türkiye’de ikamet eden Türk vatandaşlarını genel sağlık sigortalısı kabul etmektedir. Bu kapsama giren kişiler için sigortalılık, herhangi bir başvuruya bağlı olmaksızın kanun gereği doğmakta ve Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından re’sen tescil edilmektedir. RE’SEN TESCİL VE HUKUKİ SONUÇLARI NELERDİR? 5510 sayılı Kanun’un 60 ve 61’inci maddeleri birlikte değerlendirildiğinde, genel sağlık sigortalılığının kişinin iradesinden bağımsız olarak kanundan kaynaklanan bir yükümlülük olduğu görülmektedir. Bu nedenle sosyal güvencesi sona eren, aile üzerinden sağlık yardımı alma hakkı biten veya öğrenimini tamamlayan kişiler, farkında olmaksızın 60/g kapsamında GSS’li hale gelebilmektedir. GELİR TESTİNİN HUKUKİ MEVZUATI NEDİR? 60/g kapsamındaki kişilerin prim yükümlülüğünün belirlenmesinde temel ölçüt gelir testidir. Gelir testine ilişkin usul ve esaslar, “Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” ile düzenlenmiştir. Bu yönetmelik uyarınca gelir testi, kişinin ikamet ettiği yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından yapılmaktadır. Gelir testi sonucunda aile içinde kişi başına düşen aylık tutarı, asgari ücretin üçte birinden yani 8.668,50 TL’den; - Az olanların GSS primi devlet, - Üstünde olanların primi ise genel sağlık sigortalısı tarafından ödenmektedir. GELİR TESTİ SONUCUNA GÖRE PRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE PRİM ORANLARININ BELİRLENMESİ NASIL OLUR? Gelir testi sonucunda aile içinde kişi başına düşen aylık gelir, brüt asgari ücretin üçte birinden az ise genel sağlık sigortası primi devlet tarafından karşılanmaktadır. Bu tutarın üzerinde kalan kişiler ise 5510/60-g kapsamında genel sağlık sigortası primlerini kendileri ödemekle yükümlü sayılmaktadır. Gelir testinin yaptırılmaması halinde ise primler en yüksek tutar üzerinden tahakkuk ettirilmektedir.5510 sayılı Kanun’un 82’nci maddesi uyarınca, genel sağlık sigortası primine esas kazanç asgari ücret üzerinden belirlenmektedir. 60/g kapsamındaki sigortalılar için prim oranının belirlenmesine ilişkin yetki Cumhurbaşkanına verilmiştir. 2025 YILINDA YAPILAN PRİM ORANI GÜNCELLEMESİ NELER GETİRİYOR? Bu yetkiye dayanılarak çıkarılan 20 Kasım 2025 tarihli ve 10602 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 60/g kapsamındaki genel sağlık sigortası prim oranı brüt asgari ücretin yüzde 3’ünden yüzde 6’sına yükseltilmiştir. Söz konusu oran, 1 Aralık 2025 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Buna göre, 60/g bendi kapsamındaki genel sağlık sigortalıların 2025 yılı kasım ayına kadar 780,17 TL olan GSS prim miktarı, 2025/Aralık ayı itibarıyla 1.560,33 TL’ye yükseltilmiştir. GSS PRİM BORÇLARI VE BAĞLANTILARI NASIL ÇALIŞIR? 5510 sayılı Kanun’un 93’üncü maddesi uyarınca genel sağlık sigortası prim borçlarında 10 yıllık zamanaşımı süresi bulunmaktadır. Bu süre içerisinde tahsil edilemeyen prim borçları, zamanaşımı veya çıkarılan yasal düzenlemelerle sistemden düşebilmektedir.Genel sağlık sigortasına ilişkin tescil ve sağlık provizyon işlemleri, SGK bünyesindeki GSS Tescil ve Sağlık Provizyon Aktivasyon Sistemi (SPAS) üzerinden yürütülmektedir. Bu sistemin SGK’nin diğer tescil, prim ve ödeme kayıtlarıyla entegre çalışması, sigortalıların durumlarının doğru şekilde izlenmesi açısından önem taşımaktadır. Sonuç olarak ,5510 sayılı Kanun’un 60/g bendi, sosyal güvencesi bulunmayan kişilerin sağlık hizmetlerinden yararlanmasını amaçlayan temel düzenlemelerden biridir. Gelir testine dayalı prim sistemi ve 2025 yılında yapılan oran güncellemesi birlikte değerlendirildiğinde, 60/g uygulamasının hem hukuki hem de idari boyutlarıyla düzenli olarak takip edilmesi gereken bir alan olduğu görülmektedir. *Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. genel sağlık sigortası 60g Okan Karagülle, Independent Türkçe için yazdı Okan Karagülle Salı, Aralık 16, 2025 - 09:30 Main image:

Fotoğraf: AA