Германија го менува курсот: Што наумил Мерц? Александра Спасеска 16.12.2025 / 09:37 Свет Германскиот канцелар Фридрих Мерц презема невообичаено решителен напор да ја проектира германската лидерска позиција во самото срце на Европската Унија, позиционирајќи се како бранител не само на Украина, туку, според неговите зборови, на цела Европа. Ова претставува остар пресврт во германскиот пристап кон светските прашања. Претходниците на Мерц, Олаф Шолц и Ангела Меркел, неволно ја ставаа земјата во толку отворена водечка улога на меѓународната сцена или во рамките на ЕУ. Наместо тоа, Германија имаше тенденција да остане настрана и да избегнува непотребни ризици. Германците дури измислија жаргонски глагол – „merkeln“ – за означување на одолговлекување, пишува Politico во својата анализа. Мерц ја презема улогата на Макрон Мерц зазеде многу поактивен став во рамките на ЕУ – преземајќи ја улогата што традиционално ја имаше сега ослабениот француски претседател Емануел Макрон. Тој се постави како најгласен европски застапник на ризичниот план на ЕУ да ја пополни украинската воена каса со заем од 210 милијарди евра, обезбеден со замрзнатата руска имотна маса. Почетокот на месецов го посети белгискиот премиер Барт Де Вевер, кој го одби планот, заедно со претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен, во обид да го убеди Белгиецот да се повлече од своето противење. „Кога станува збор за управување со европските прашања, Мерц навистина е целосна спротивност на Меркел“, изјави еден италијански дипломат за овие напори. Надвор од европските прашања, колебањето на администрацијата на Трамп околу воената помош за Украина и слабеењето на трансатлантскиот сојуз го натераа Мерц да ја турне Германија надвор од нејзините долго познати граници во надворешната политика. Со оглед на ова сеизмичко преструктуирање, Мерц повеќепати вети дека Германија ќе игра „водечка улога“ на меѓународно ниво. „Судбината на Украина е судбина на цела Европа“, рече Мерц во понеделникот, стоејќи покрај украинскиот претседател Володимир Зеленски. „И во тој контекст, тоа е клучна задача, и јас ја презедов врз себе, да ја поддржувам Украина силно во преговорите што моментално се водат овде во Берлин.“ Може ли Европа вистински да биде обединета? Обидот на Мерц да го исполни својот залог за лидерство целосно дојде до израз оваа недела. Додека го пофали Доналд Трамп затоа што притиска за мировен договор, канцеларот во многу нешта се постави во директна опозиција со американскиот претседател, работејќи на тоа Вашингтон да не наметне неповолен договор. Администрацијата на Трамп исто така се противи на предлогот на ЕУ за замрзнатите руски резерви, надевајќи се наместо тоа да профитира од имотот како дел од можен мировен договор. „Вашингтон сега врши огромен притисок, па затоа ова прашање е и прашање на нашето спротивставување на Вашингтон“, изјави за Politico Норберт Ретген, висок германски пратеник од редовите на конзервативците на Мерц. Во пресрет на клучниот состанок на европските лидери во четврток, Мерц ја прикажува претстојната одлука дали замрзнатите средства на Руската централна банка да се искористат во рамките на ЕУ како тест дали Европа сè уште може да стои на свои нозе. „Да не се залажуваме. Ако во ова не успееме, способноста на ЕУ за дејствување ќе биде сериозно нарушена со години, ако не и повеќе“, рече Мерц во понеделникот. „И ќе му покажеме на светот дека, во ваков пресуден миг од нашата историја, сме неспособни да стоиме заедно и да делуваме за да го одбраниме сопствениот политички поредок на овој европски континент.“ Како одраз на новата решителност на неговата влада, Мерц го претвори Берлин во центар на дипломатијата околу можна мировна спогодба. Во неделата и понеделникот беше домаќин на украинскиот претседател Володимир Зеленски и на специјалните американски пратеници Стив Виткоф и Џаред Кушнер. Во понеделник навечер, многу од најмоќните европски лидери се собраа на вечера во Берлин за да ги разгледаат контурите на можниот договор. „Берлин сега е во центарот на многу важни дипломатски разговори и одлуки“, рече Зеленски во понеделникот. „Тие разговори секогаш се сложени, никогаш лесни, но беа многу продуктивни.“ И самиот Мерц, стоејќи покрај украинскиот лидер, ја нагласи улогата што Германија ја презеде во неодамнешните преговори. „Сведоци сме на голем дипломатски замав – можеби најголем од почетокот на војната“, рече тој. „Сега имаме можност за вистински мировен процес за Украина. Тој никулец сè уште е мал, но можноста е реална.“ Мерц оди предалеку Но, напорите на Мерц да ја истакне Германија како клучен лидер на ЕУ по прашањата околу Украина и други теми, од одбрана до трговија, се полни со ризици. Европските лидери во голема мера ја поздравија подготвеноста на Мерц да преземе поголема водечка улога – особено неговата одлука, донесена уште пред да стапи на должност, да одобри стотици милијарди евра задолжување за засилување на германската армија. Но како најголема европска економија, германското користење на моќта во Унијата од 27 земји бара внимателен баланс, а во последно време Мерц повремено изгледа како да го нарушува тој баланс. Откако администрацијата на Трамп ја објави својата Стратегија за национална безбедност, во која ЕУ се прикажува како наднационално тело што „ја поткопува политичката слобода и суверенитетот“, Мерц го осуди документот како „неприфатлив“. Истовремено, на Трамп му понуди заобиколно решение што изгледаше како уште поголемо поткопување на ЕУ: „Ако не можете да се усогласите со Европа, тогаш барем направете ја Германија вашиот партнер.“ Мерц се обиде да ги афирмира германските интереси во трговските преговори на ЕУ, како и во врска со предложената забрана за моторите со внатрешно согорување, која успеа да ја ублажи. Сепак, поголемиот ризик за Мерц лежи во тоа дали неговите најнови напори ќе успеат или ќе пропаднат. Претставувајќи ги претстојните одлуки на европските лидери за руската имотна маса оваа недела како момент на „бити или не бити“ за ЕУ и Украина, Мерц можеби се изложува на непријатност имајќи го предвид противењето на Белгија и Италија на овој план. „Ова е многу активна улога што ја игра [Мерц]“, изјави Ретген за Politico. „Не затоа што има голема конкуренција за лидерската позиција, туку затоа што, според мое мислење, Германија моментално е најдобро позиционирана да ја преземе оваа иницијатива.“ „Тоа, исто така, има врска со фискалните можности што Германија ги има. Ние сме далеку најголемиот поддржувач на Украина во моментов. Но тоа не треба да добие форма на национална, туку на европска поддршка. Тоа треба да се организира, и според мене, тоа е задачата на Мерц.“ Германија Европа Фридрих Мерц Автор/Извор А.С. Прикажи во метро On