Το Seiffen, γνωστό στους Γερμανούς ως Spielzeugdorf, μοιάζει τον Δεκέμβριο με σκηνικό παραμυθιού: δρόμοι φωτισμένοι με χιλιάδες λαμπάκια, παράθυρα γεμάτα ξύλινες φιγούρες και καρυοθραύστες σε φυσικό μέγεθος. Αν υπάρχει ένα μέρος στην Ευρώπη που μπορεί βάσιμα να διεκδικήσει τον τίτλο του «αληθινού χωριού του Άη Βασίλη », αυτό δεν βρίσκεται στον Βόρειο Πόλο, αλλά στα σύνορα Γερμανίας και Τσεχίας. Το Seiffen, γνωστό στους Γερμανούς ως Spielzeugdorf – το Χωριό των Παιχνιδιών – μοιάζει τον Δεκέμβριο με σκηνικό παραμυθιού: δρόμοι φωτισμένοι με χιλιάδες λαμπάκια, παράθυρα γεμάτα ξύλινες φιγούρες, καρυοθραύστες σε φυσικό μέγεθος, πυραμίδες με κεριά ψηλότερες από πόρτες και μικροσκοπικά τρενάκια που κινούνται αδιάκοπα. Είναι ένα χωριό όπου τα Χριστούγεννα δεν είναι εποχή· είναι ταυτότητα. Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO Το Seiffen βρίσκεται κρυμμένο στα Ore Mountains, περίπου μιάμιση ώρα νότια της Δρέσδης. Η πρόσβαση δεν είναι εύκολη – ο κοντινότερος σιδηροδρομικός σταθμός απέχει σχεδόν 11 χιλιόμετρα – και ίσως αυτός να είναι ένας λόγος που παραμένει σχετικά άγνωστο στους αγγλόφωνους ταξιδιώτες. Όμως το απομονωμένο τοπίο, τα έλατα και τα χιονισμένα μονοπάτια αποτελούν βασικό κομμάτι της ιστορίας του. Τα βουνά αυτά ανακηρύχθηκαν Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 2019, χάρη στην 800 ετών μεταλλευτική τους παράδοση σε άργυρο και κασσίτερο. Το Seiffen ιδρύθηκε τον 14ο αιώνα, λίγο κάτω από την κορυφογραμμή, και από την αρχή η μοίρα του ήταν δεμένη με τα ορυχεία και τα δάση. Η ξυλεία ήταν απαραίτητη για τη στήριξη των στοών και για την κατασκευή εργαλείων. Όταν όμως τα κοιτάσματα κασσίτερου εξαντλήθηκαν και η εξόρυξη έπαψε να είναι βιώσιμη, οι κάτοικοι βρέθηκαν μπροστά σε ένα υπαρξιακό ερώτημα: πώς θα επιβιώσουν. Η απάντηση βρισκόταν κυριολεκτικά γύρω τους. Τα ίδια μηχανήματα που άλλοτε επεξεργάζονταν μέταλλο προσαρμόστηκαν για το ξύλο. Αρχικά παρήγαγαν κουτάλες και μπολ· σύντομα όμως κάποιος πήρε ξύλινες φιγούρες σε μια χριστουγεννιάτικη αγορά και γύρισε πίσω με γεμάτες τσέπες. Από εκείνη τη στιγμή, σχεδόν κάθε σπίτι άρχισε να σκαλίζει μικρά ζώα, ανθρώπους και σκηνές καθημερινής ζωής. Η καρδιά αυτής της παράδοσης χτυπά ακόμη στο Erzgebirgisches Spielzeugmuseum. Ανοιχτό από το 1936, το μουσείο αφηγείται την ιστορία του χωριού μέσα από περισσότερα από 5.000 εκθέματα: καρυοθραύστες, κιβωτούς του Νώε, τρένα, αλλά και απειροελάχιστες κατασκευές, όπως «η μικρότερη κουζίνα του κόσμου», σκαλισμένη μέσα σε κουτί σπίρτων. Παρότι οι πληροφορίες στα αγγλικά είναι περιορισμένες, η οπτική εμπειρία είναι από μόνη της καθηλωτική και αποκαλύπτει πώς ένα τοπικό επάγγελμα μετατράπηκε σε παγκόσμιο σύμβολο των Χριστουγέννων. Μια μυστική τεχνική Για να καταλάβει κανείς πραγματικά τι κάνει το Seiffen μοναδικό, πρέπει να δει την παραγωγή από κοντά. Στο εργαστήριο Seiffener Volkskunst, οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν τους τεχνίτες στη δουλειά τους – και ακόμη καλύτερα, να συμμετάσχουν. Εκεί εφαρμόζεται μια τεχνική του 19ου αιώνα, γνωστή ως hoop-turning, κατά την οποία το ξύλο μετατρέπεται πρώτα σε παχύ δαχτυλίδι. Όταν αυτό κοπεί σε φέτες, αποκαλύπτονται μικροσκοπικές φιγούρες ζώων ή ανθρώπων. Η μέθοδος αυτή επέτρεψε τη μαζική παραγωγή και έκανε το Seiffen οικονομικά ακμαίο, ενώ σήμερα ελάχιστοι τεχνίτες στον κόσμο τη γνωρίζουν. Η συμμετοχή στη ζωγραφική των φιγούρων –ένα μανιτάρι, μια πάπια, ένα μικρό σπιτάκι του δάσους– είναι μια σχεδόν διαλογιστική εμπειρία. Δίπλα στους επαγγελματίες ζωγράφους που διακοσμούν καρυοθραύστες και χιονάνθρωπους, ο χρόνος επιβραδύνεται. Το ξύλο προέρχεται από τοπικές σημύδες, οξιές και φλαμουριές, και κάθε αντικείμενο κουβαλά μια αίσθηση χειροποίητης συνέχειας. Ιδιαίτερη θέση στην τοπική αισθητική κατέχει το schwibbogen, το φωτεινό ξύλινο τόξο με κεριά, που απεικονίζει συχνά το τοπίο του χωριού: την οκταγωνική εκκλησία στην κορυφή και από κάτω φιγούρες μεταλλωρύχων. Η μεταλλευτική κληρονομιά παραμένει ζωντανή όχι μόνο στα αντικείμενα, αλλά και στις τελετουργίες. Κάθε Χριστούγεννα πραγματοποιείται παρέλαση μεταλλωρύχων με στολές πιστές σε σχέδια 400 ετών. Κάθε κατάστημα έχει δικό του χαρακτήρα Περιπλανώμενος στους δρόμους, διαπιστώνει κανείς ότι κάθε κατάστημα έχει δικό του χαρακτήρα. Άλλοι ειδικεύονται στους καρυοθραύστες, άλλοι στους αγγέλους, άλλοι στους Räuchermänner – φιγούρες που καίνε λιβάνι. Ορισμένα εργαστήρια, όπως το Wendt & Kühn, παρουσιάζουν πιο σύγχρονες εκδοχές της παράδοσης, με τιμές που αντανακλούν τη φήμη τους. Δεν είναι δύσκολο να ξοδέψει κανείς εκατοντάδες ευρώ· ορισμένες πυραμίδες ξεπερνούν τα 2.000. Το Seiffen, όμως, δεν είναι μόνο βιτρίνες. Μετά από ένα απλό γεύμα –σούπα πράσου σε τοπικό ξενοδοχείο– η βόλτα οδηγεί στην εκκλησία, που δεσπόζει στο χωριό και επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά στις ξύλινες απεικονίσεις. Καθώς το φως πέφτει νωρίς, ένα ποτήρι ζεστό holunderbeere ή glühwein γίνεται απαραίτητο για να συνεχιστεί η εξερεύνηση. Ένα μονοπάτι οδηγεί στο Binge, το παλιό ανοιχτό ορυχείο κασσίτερου, σήμερα αμφιθέατρο και χώρος συγκέντρωσης της κοινότητας. Το χιόνι καλύπτει τα ξύλινα καθίσματα, και ησυχία απλώνεται πάνω από το τοπίο. Πιο ψηλά, σε λόφο από τα κατάλοιπα της εξόρυξης, φύονται πλέον σημύδες, και το χωριό απλώνεται φωτισμένο από κάτω, σαν σκηνή μινιατούρας. Καθώς η νύχτα βαθαίνει και το κρύο γίνεται διαπεραστικό, ένα ψητό λουκάνικο από πλανόδιο πωλητή και ακόμη ένα ζεστό κρασί σφραγίζουν την εμπειρία. Τα μαγαζιά κλείνουν, τα μονοπάτια παγώνουν και η επιστροφή στο ξενοδοχείο γίνεται με συνεχείς στάσεις για να κοιτάξει κανείς τα φώτα στην κοιλάδα. Το Seiffen δεν είναι απλώς χριστουγεννιάτικος προορισμός. Είναι ένας τόπος όπου η χειροτεχνία έσωσε μια κοινότητα, όπου το δάσος έγινε εργαλείο επιβίωσης και όπου η ιδέα του Άη Βασίλη μεταφράζεται όχι σε μύθο, αλλά σε καθημερινή εργασία, γενιά μετά τη γενιά. Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr