Vier dagen na een spectaculaire aanval van Oekraïne met een onderwaterdrone op een onderzeeër van de Russische Zwarte Zeevloot is nog altijd onduidelijk hoe groot de schade is. De Oekraïense veiligheidsdienst SBU beweerde dat de onderzeeër van de Kilo-klasse in de marinehaven van Novorossiejsk was uitgeschakeld, maar de Russische marine ontkende dat. "Niet één schip of onderzeeër van de Zwarte Zeevloot is beschadigd. En van de bemanning die aan het werk was, is niemand gewond geraakt." Wie heeft gelijk? De marinehaven van Novorossiejsk voor en na de aanval: Ondertussen zijn satellietfoto's beschikbaar van het havengedeelte waar de aanval plaatsvond. Op die van na de aanval zijn twee onderzeeërs te zien. De onderzeeër die het doelwit was, is vermoedelijk het schip dat binnen de kademuren ligt. Het schip is in ieder geval niet gezonken. In de hoek in de kademuur links van het schip is een groot gat geslagen. "Ik vind het eigenlijk nog heel lastig om er iets van te zeggen", zegt luitenant-kolonel Peter Schrijver, officier bij de Koninklijke Landmacht en promovendus bij de Nederlandse Defensie Academie. "Je kan wél vaststellen dat een drone die haven kon binnenvaren en dat een explosie heeft plaatsgevonden op naar schatting 20 tot 30 meter van de onderzeeër, waarbij de kade is beschadigd. Dat betekent dat je die onderzeeër niet zomaar de zee op kunt laten gaan. Er moeten controles plaatsvinden en de tijd moet uitwijzen of hij uit de vaart genomen moet worden." Dit zijn de beelden die de SBU van de aanval verspreidde: Opmerkelijk is dat de SBU direct beelden van de aanslag beschikbaar had. Schrijver kijkt daar niet van op. "Dat is iets wat de SBU vaker doet. In juni was er ook een explosie bij de Krimbrug en eerder was daar een vrachtwagen geëxplodeerd. Daar hadden ze ook meteen beelden van en er zijn meer voorbeelden." Volgens Schrijver betekent dit dat de SBU Russische cameranetwerken hackt of Russen heeft omgekocht. Dat doen ze om het succes van zo'n operatie zo veel mogelijk uit te buiten, met name op sociale media. De video van een aanval op de Krimbrug in oktober 2022: Wat je volgens Schrijver wederom kan vaststellen is dat de Russische Zwarte Zeevloot bijzonder kwetsbaar is en op dit moment weinig kan uitrichten. In januari is Oekraïne begonnen met de systematische uitschakeling met drones van de radaropstellingen en luchtverdediging op de door Rusland geannexeerde Krim. "Dat gaat het hele jaar al door", zegt Schrijver. "En dat creëerde na de zomer ruimte om die aanvallen door te zetten richting de Zwarte Zeekust en de laatste weken zelfs tot olieboortorens in de Kaspische Zee." Met name de olieoverslagplaatsen in Novorossiejsk en Toeapse worden keer op keer aangevallen. Hetzij met drones vanuit de lucht, hetzij met zeedrones. "De Russische marine is alsmaar niet bij machte om daar iets tegen te doen. Uitvaren betekent vaak dat ze worden aangevallen door zeedrones." Het belang van het Oekraïense succes in en rond de Zwarte Zee is dat Oekraïne graan kan blijven exporteren en de Russische olie-export kan saboteren door olie-installaties en olietankers aan te vallen . "Dat raakt de export van Russische olie, wat natuurlijk een belangrijke kurk is waar de Russische economie op drijft." Een belangrijke militaire les is volgens Schrijver dat een land zonder een marine van betekenis de marine van een ander land met drones kan dwingen om in zijn havens te blijven. Voor de strijd op het land heeft Oekraïne daar weinig aan. "Aan het front en met name in de Donbas staan ze zwaar onder druk, al het hele jaar. Maar als de Russische Zwarte Zeevloot nog volledig zou functioneren en de hele zuidkust bij Odesa zou hebben afgesloten, zou Oekraïne nog verder van huis zijn geweest."