بر اساس یک تحلیل جمعیت‌شناختی جدید، باروری پایین مداوم (زیر ۱.۵ فرزند) در طول چند دهه، کشورها را به سمت سرازیری کاهش جمعیت و سالمندی بی‌بازگشت می‌کشد؛ روندی که بسیاری از کارشناسان، ایران را نیز در آستانه آن می‌دانند. مهاجرت هم نمی‌تواند این روند را متوقف کند. این تغییر، هرم سنی کشورها را از شکل یک مثلث با قاعده پهن به یک هرم وارونه تغییر می‌دهد. علی حاتمی-پژوهشگر مسائل اجتماعی و جمعیتی : بر اساس یک تحلیل جمعیت‌شناختی جدید، باروری پایین مداوم (زیر ۱.۵ فرزند) در طول چند دهه، کشورها را به سمت سرازیری کاهش جمعیت و سالمندی بی‌بازگشت می‌کشد؛ روندی که بسیاری از کارشناسان، ایران را نیز در آستانه آن می‌دانند. مهاجرت هم نمی‌تواند این روند را متوقف کند. این تغییر، هرم سنی کشورها را از شکل یک مثلث با قاعده پهن به یک هرم وارونه تغییر می‌دهد. بر اساس مطالعه‌ای جامع که بر اصول علم جمعیت‌شناسی ریاضی استوار است، بسیاری از کشورهای جهان در آستانه یک کاهش جمعیت شتابان و سالمندی بی‌سابقه قرار دارند. لستهاق و همکاران (2025) در پژوهشی با عنوان «باروری زیر سطح جایگزینی و کاهش جمعیت: تمرکز بیشتر»، داده‌های واقعی کشورها را از دهه ۱۹۷۰ تاکنون بررسی کرده‌اند و هشدار می‌دهند پیامدهای باروری بسیار پایین جدی‌تر از تصورات پیشین است. نکات کلیدی این تحلیل عبارت‌اند از: 1- شکاف بین عدد و واقعیت: این تحلیل ابتدا هشدار می‌دهد عدد میزان باروری کل (TFR) به‌تنهایی عمق بحران را نشان نمی‌دهد. بر اساس این پژوهش، وقتی TFR به زیر ۱.۵ فرزند می‌رسد، زمان نصف‌شدن جمعیت به حدود ۵۸ تا ۶۷ سال کاهش می‌یابد. این یعنی جمعیت در یک بازه زمانی به اندازه تقریبا یک تا دو نسل، به نصف می‌رسد. این میزان در سطح ۱.۰ فرزند، زمان نصف‌شدن جمعیت را به حدود ۲۶ تا ۳۰ سال می‌رساند که نشان‌دهنده شتاب‌گیری ویرانگر کاهش جمعیت است.