Het statiegeldsysteem wordt voor het overgrote deel betaald door consumenten die hun flesjes en blikjes niet inleveren. Dat blijkt uit cijfers van producentenorganisatie Verpact. De producenten zelf dragen veel minder bij, hoewel zij verantwoordelijk zijn voor de inzameling. In 2024 was het bedrag dat consumenten lieten liggen door hun flesjes en blikjes niet in te leveren bijna 140 miljoen euro. Daarmee werd ongeveer driekwart van het statiegeldsysteem gefinancierd. Producenten droegen 33 miljoen euro bij. Volgens Maarten van Heuven van actiegroep Fair Resource Foundation is de verhouding nu heel scheef. Hij noemt het logisch dat consumenten wat bijdragen aan het statiegeldsysteem, maar volgens hem is het doorgeslagen. "Over de jaren 2021 tot en met 2024 gaat het om een bedrag van een half miljard euro aan niet uitbetaald statiegeld." Dat is volgens hem deels te wijten aan de consumenten zelf, die de blikjes en flesjes in de prullenbak of in de berm gooien. Maar daarnaast schieten de producenten tekort. "Verpact is te laat begonnen met investeren in meer en betere inlevermachines." Zelf statiegeldmachines betalen Verpact vindt niet dat er sprake is van een scheve verhouding tussen wat consumenten en producenten bijdragen aan het statiegeldsysteem. "Het is door de wet dat we dit moeten doen", aldus directeur Hester Klein Lankhorst. "Het niet geinde statiegeld moet terug in het systeem." Verpact zegt dat er wel degelijk op tijd in machines is geïnvesteerd, al kan de organisatie niet zeggen hoeveel. "Dat maakte toen deel uit van de totale vergoeding aan supermarkten", licht financieel directeur Jeroen Kluiters toe. "Die kochten er vervolgens zelf machines van." Met de introductie van statiegeld op blikjes in 2023 veranderde dat. "Toen zijn we zelf statiegeldmachines gaan financieren voor innamepunten", aldus Kluiters. In 2023 en 2024 ging het om investeringen van in totaal 155 miljoen euro. 90 procent Verpact-directeur Klein Lankhorst verwacht dat er de komende jaren steeds meer statiegeld wordt uitbetaald omdat de inzameling verbetert. Ze vindt dat een goede ontwikkeling. "Doel is om te voldoen aan de wettelijke inzamelnorm." Producenten zijn wettelijk verplicht om 90 procent van alle plastic flessen en blikjes in te zamelen, maar halen dit al jaren niet. Na grote druk van de toezichthouder, de Inspectie Leefomgeving en Transport, is het inzamelpercentage wel aan het stijgen. Producenten moeten voortaan wel relatief meer gaan bijdragen aan het statiegeldsysteem. Volgend jaar moeten ze voor elk blikje dat ze op de markt brengen 1 cent afdragen, vijf keer zoveel als nu. Voor flesjes werd die bijdrage twee jaar geleden nog verlaagd . Daar verandert komend jaar nog niets aan. 'Geen prioriteit' Om de inzameling verder omhoog te krijgen, pleit Verpact inmiddels voor een innameplicht, iets waar het zich eerder niet over uit durfde te spreken . Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat doet daar op dit moment onderzoek naar. Ook de Fair Resource Foundation is daarvoor. Wel blijft de organisatie kritisch. "Verpact heeft sinds de lancering van statiegeld op flesjes in 2021 ingezet op vrijwillige donatiebakken in plaats van op inleverpunten waar je statiegeld terug kan krijgen", aldus Van Heuven. "Het daadwerkelijk teruggeven van statiegeld was vanaf het begin al niet de prioriteit." OM legt Heineken een boete op van anderhalf miljoen euro Het Openbaar Ministerie (OM) legt Heineken een boete op van anderhalf miljoen euro vanwege het overtreden van de statiegeldregels. De bierbrouwer vulde tussen 1 en 11 april 2023, toen statiegeld op blik verplicht werd, nog ruim 7,2 miljoen blikjes zonder statiegeld. Milieuorganisatie Fair Resource Foundation bracht de zaak aan het rollen en deed aangifte tegen Heineken. Het OM opende vervolgens een onderzoek . Daaruit bleek dat Heineken de regels verkeerd had geïnterpreteerd. Blikjes die zonder statiegeld voor 1 april waren gevuld, mochten na de ingangsdatum nog verkocht worden. Het was niet toegestaan om nog lege, niet-statiegeldblikken te vullen na 1 april, maar Heineken had dat dus wel gedaan. De bierbrouwer laat in een reactie weten dat de invoering een "complexe overgang" was. Naast het betalen van de boete doet Heineken een donatie van 500.000 euro aan een goed doel dat het statiegeldsysteem helpt versnellen.