Уште колку долго ќе може руската економија да ја издржи војната? Александра Спасеска 20.12.2025 / 10:28 Свет Руската економија се соочува со сè поголеми тешкотии оваа година, од раширена инфлација и растечки буџетски дефицит, делумно поттикнат од огромните воени трошоци, до намалување на приходите од нафта и гас. И покрај наглото забавување на економскиот раст, аналитичарите се согласуваат дека претстојната економска бура веројатно нема да го принуди претседателот Владимир Путин да преговара за крај на војната во Украина во скоро време, објавува CNN . Криза со која може да се менаџира Експертите проценуваат дека Кремљ може да се справи со постојните западни санкции и да продолжи да се бори со сегашното темпо во годините што доаѓаат. „Ако ја погледнете само економијата, тоа нема да биде последната капка“, рече Марија Снеговаја, виш соработник за Русија и Евроазија во Центарот за стратешки и меѓународни студии (CSIS). „Не е катастрофално. Може да се менаџира.“ Рече дека Русија би можела да продолжи да се бори уште три до пет години, но тешко е да се даде сигурна проценка за периодот потоа. Група економисти од Русија кои се во егзил и се против Путин, делат сличен став, верувајќи дека војната на исцрпување може да продолжи подолго бидејќи способноста на Кремљ да води војна е „неограничена од какви било економски ограничувања“. Ричард Коноли од Кралскиот институт за обединети служби (RUSI) изјави за CNN дека западните санкции не нанеле доволно штета на енергетски ориентираната економија на Русија за да ги променат воените планови на Москва. „Додека Русија вади нафта и ја продава по прилично разумна цена, тие имаат доволно пари за да преживеат“, рече тој. „Не велам дека е розова слика за нив, но имаат доволно за економијата да не е фактор во пресметките на Путин кога размислува за војна“, додаде Коноли. Товарот се префрли на граѓаните Првичниот економски поттик од зголемувањето на воените трошоци сега се чини дека е завршен, а Кремљ е принуден да „продолжи да го префрла товарот на војната врз руското општество“, рече Снеговаја. Тој товар доаѓа во форма на значително зголемување на корпоративниот и персоналниот данок на доход, како и данокот на додадена вредност (ДДВ), за финансирање на рекордни воени трошоци. Во исто време, руските потрошувачи се борат со нагло зголемување на цените, особено за увезената стока. Сепак, за разлика од Западот, високата инфлација „не создава многу социјално незадоволство“ во Русија, тврди Снеговаја, наведувајќи ги ефектите од владината пропаганда и репресија. Други експерти, како Коноли, додаваат дека инфлацијата во постсоветска Русија отсекогаш била висока, па затоа потрошувачите се навикнати на неа. Меѓународниот монетарен фонд предвидува дека просечната годишна инфлација во Русија ќе биде 7,6 проценти оваа година, што е намалување од 9,5 проценти во 2024 година. Нова класа на победници во војната Русија сега троши речиси 40 проценти од својот буџет „за агресија“, како што изјави генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, претходно овој месец. Огромното трошење создаде нова класа на економски „победници“ од војната, вклучувајќи производители на оружје и работници во одбраната. Ова, парадоксално, доведе до намалување на економската нееднаквост, што значи дека Путин се соочува со уште помал притисок од одредени делови од општеството. Некои од посиромашните, рурални области во Русија, исто така, доживеаја економски бум откако започна војната. Ова делумно се должи на огромните плати што им се исплаќаат на руските војници и нивните семејства - стратегија со која Кремљ регрутира волонтери и избегнува широка мобилизација. „Руските војници денес се платени повеќе од кој било руски војник во историјата на руските војници“, рече Коноли. „Тие заработуваат повеќе пари отколку што некогаш можеа да се надеваат дека ќе заработат доколку останеа во овие релативно депресивни делови од земјата и најдоа други работни места во цивилната економија.“ Со вложување пари во војската и нивните семејства, Кремљ успеа да го смири незадоволството дури и кога руските жртви во Украина се приближуваат до милион, со 250.000 мртви, според проценките на CSIS. Ова во голема мера ги избегна протестите видени за време на војните во Чеченија и Авганистан. Но, експертите предупредуваат дека Кремљ можеби е свесен за иден проблем - враќањето на голем број воени ветерани во општеството, невработени и со сериозни медицински потреби. Долгорочни ризици и сè поскапо избегнување на санкции Иако краткорочните економски проблеми се решливи, долгорочната слика може да биде поинаква. Русија длабоко навлезе во својот Национален фонд за благосостојба, кој, според неодамнешниот извештај на Атлантскиот совет, создава „нови компромиси за Кремљ“, бидејќи ги еродира заштитните мерки што некогаш ја штитеа јавноста од трошоците за војна. Вредноста на ликвидните средства во фондот падна за 57 проценти од почетокот на војната. Како што фондот се исцрпува, „тешко е да се замисли сценарио во кое руската влада може да ги одржи своите тековни трошоци за одбрана без намалување на социјалните трошоци кои се сеприсутни и видливи за пошироката популација“, се вели во извештајот. Покрај тоа, неодамнешните санкции на САД и Велика Британија против големите руски производители на нафта Лукоил и Роснефт ги зголемија трошоците за водење бизнис за Русија, изјави Кимберли Донован од Атлантскиот совет за Си-Ен-Ен. „Тие (руските производители на нафта) го пренасочуваат извозот на нафта преку помали руски компании... Сето ова чини многу пари“, објасни таа. Ако ова се комбинира со посилно спроведување на санкциите и притисок врз Индија и Кина да престанат да купуваат руска нафта, Кремљ на крајот може да ја промени својата пресметка. Русија војна Украина Автор/Извор А.С. Прикажи во метро On