Ergenlik, insan yaşamının hem sancılı hem potansiyelli hem de zorlayıcı süreçlerinden biri. Çocuklarımızın hızla büyüdüğü, kimlik arayışına girdiği, bazen öfke patlamaları bazen de içe kapanmalar yaşadığı bir zaman dilimi. Ebeveynler olarak çok zorlansak da bu kritik süreçte rolümüz büyük. Sosyolog ve yazar Nurdoğan Arkış “Ergeni anladığınızdan emin olun,” diyor ama nasıl? - Ergenlikte ne yaşanıyor? Bu zamana kadar ailenin çatısı altında hareket ederken, artık kendi sorularını sorup kendi cevaplarını arıyor. “Ben ne istiyorum?” sorusunu sorması gerektiği için aileyle çatışma yaşamaya başlıyor. Bu her konuda olabilir. Arkadaş seçimi, meslek seçimi, konuşma şekli, değerler çatışması hepsi normal. Ailelerin zorlanması da normal. Önce bunu kabul edelim. Ergenlik bir çatışma sürecidir ama ergeni hayata hazırlamak için her zaman yanında ve destek olmalı, çatışmaları yıkıcı değil, geliştirici hâle getirmeliyiz. - Biz de ergendik ama? Biz eskiye göre daha demokratik ebeveynleriz. Çocuklarımızın görüşlerini daha çok dinliyoruz. Fakat demokratik yapı sınır koymamak anlamına gelmiyor. Biz neredeyse çocuklara hiç sınır koymamaya başladık. Canının istediğini yapan, istemediğini yapmayan çocuklar yetişiyor. Demokratikleştik ama sınırları koymadıkça her şeyi yapabileceğini zannediyorlar. Ayrıca bizim zamanımızda sosyal medya yoktu. Her yerden bilgi kirliliği var ve çocuklar dünyayı böyle algılıyor. Bir de okullarda çocukların terbiye edilmesini istemiyoruz. Yani öğretmenin de çocuğa sınır ve disiplin koymasına izin vermiyoruz. Bütün bunlar da mücadele etmemizi zorlaştırıyor. Ergen öfkelendiği zaman duygularını kontrol edemiyor. Yani bu duygularını kontrol etmek için çok zor bir dönem. Beynin mantık bölümü devrede değil. Öfkeyle cevap verince, biz de ergenlik yapmış oluyoruz. Ergene ergenlik yapmayın. Peki, ne yapacağız? Bu çocuk bir şey anlatmak istiyor ama nasıl sağlıklı bir şekilde anlatacağını henüz bulamıyor. Kapıyı çarptığında, bağırdığında, karşı çıktığında bir şey anlatmak istiyor. Sizin onu dinlemeye hazır olduğunuzu göstermelisiniz. Her zaman kelimelerle sakince konuşup anlatmayabilir. Ama bizim “Tamam ben buradayım ve seni dinlemeye hazırım” mesajını vermemiz gerekiyor. Sakinleştiğinde de “Hazırsan anlatmak ister misin?” dediğinizde emin olun size bir adım atacaktır. - Ergenlik döneminde her çocuk ailesinden uzaklaşır. Bu durumu aileler nasıl karşılamalı? Hormonları ’artık ailenden uzaklaşman ve kendi kimliğini oluşturman gerekli’ diyor. Ama bir de araştırmalar şunu gösteriyor; ergenlerin en çok önemsedikleri hâlâ anne babaları. O da bu kafa karışıklığı içinde çok büyük bir acı çekiyor aslında ama hayata atılmak zorunda. Sizden nefret ettiği için değil, gelişimin bir parçası olarak bu süreç yaşanıyor. Bu nedenle anlayışlı olmalı ve kişisel algılamamalıyız. - Bu dönemde aileler nasıl yol almalı? Çocuğumu anladım mı? Ne demek, ne yapmak istiyor? Niye böyle davranıyor? Bundan mutlaka emin olun. Tüm çatışmalarda şunu hatırlayın: Şu an güven mi kırıyorum yoksa her ne yaşarsak yaşayalım seni seviyorum ve yanındayım mesajı verebiliyor muyum? Ortak bir çözüme yönlendirebiliyor muyum? Ben bir adım, o bir adım atabiliyor muyuz? Sınırları değerler üzerinden mi koyuyorum, keyfiliğimden mi koyuyorum? Buna iyi bakın. Adil miyim? Yani hatam varsa özür dileyip düzeltiyor muyum? Yoksa hep ondan mı bekliyorum?