2025’in son günlerine yaklaşırken, dünyanın farklı bölgelerinde öne çıkan ülkeleri değerlendirmek, küresel siyasetin genel yönelimlerini anlamak açısından önemli bir imkân sunuyor. Bu çerçevede Kafkasya, yıl boyunca siyasi, askerî ve ekonomik gelişmelerin iç içe geçtiği bir coğrafya olarak dikkat çekti. Bu süreçte en istikrarlı ve sonuç alıcı performansı sergileyen ülke Azerbaycan oldu. Bakü yönetimi, uzun süredir takip ettiği stratejik hedefleri 2025’te somut kazanımlara dönüştürerek bölgenin en etkili aktörü hâline geldi. Karabağ sonrası dönemin yönetimi Azerbaycan’ın Karabağ meselesinde sağladığı askerî ve siyasi üstünlük, 2025 itibarıyla yeni bir aşamaya girdi. Bu yılın temel özelliği, çatışma sonrası dönemin kurumsal ve idari olarak şekillendirilmesi oldu. Bakü, eski ihtilaf alanlarında güvenlik, altyapı ve kamu yönetimini eş zamanlı biçimde tesis etmeye odaklandı. Bu yaklaşım, sahadaki kontrolün geçici değil kalıcı olmasına yönelik bir stratejiye işaret etti. Karabağ bölgesinde ulaştırma hatlarının yeniden açılması, enerji ve iletişim altyapısının merkezî sisteme bağlanması ve kamu kurumlarının etkinliğinin artırılması, Azerbaycan devlet kapasitesinin sahaya yansıması açısından önemli bir gösterge oldu. Böylece Güney Kafkasya’da uzun yıllardır süren belirsizlik alanı büyük ölçüde daraltıldı. Diplomatik manevra alanının genişlemesi 2025, Azerbaycan’ın diplomatik alanda daha rahat hareket edebildiği bir yıl olarak öne çıktı. Bakü, bölgesel ve küresel aktörlerle ilişkilerinde esnek ve çıkar odaklı bir çizgi izledi. Rusya, Türkiye, İran ve Batılı ülkelerle kurulan temaslar, tek bir eksene bağımlı olmayan bir dış politika anlayışını yansıttı. Özellikle Türkiye ile sürdürülen stratejik ortaklık, savunma alanının ötesine geçerek ulaştırma, enerji ve ticaret projeleriyle derinleşti. Bu iş birliği, Azerbaycan’ın bölgesel hareket alanını genişleten başlıca unsurlardan biri oldu. Buna karşılık Bakü, Rusya ile ilişkilerinde temkinli bir dil kullanarak doğrudan gerilim yaratmaktan kaçındı. Moskova’nın Güney Kafkasya’daki etkisinin görece azaldığı bir dönemde Azerbaycan, ortaya çıkan boşluğu fiilî durumlar yaratarak değerlendirdi. Enerji jeopolitiğinde pekişen rol Azerbaycan’ın 2025 performansının en belirleyici boyutlarından biri enerji politikası oldu. Avrupa’nın enerji arz güvenliğini çeşitlendirme arayışını sürdürdüğü bir dönemde Bakü, güvenilir tedarikçi konumunu güçlendirdi. Güney Gaz Koridoru’nun kapasitesinin artırılması ve yeni bağlantıların gündeme gelmesi, Azerbaycan’ı bölgesel enerji denkleminde daha merkezi bir noktaya taşıdı. Bu süreçte Avrupa Birliği ile yürütülen temaslar, Azerbaycan’ın stratejik değerini artıran bir unsur olarak öne çıktı. Enerji üzerinden kurulan bu ilişki, siyasi başlıklardaki eleştirilerin tonunu da daha sınırlı hâle getirdi. Bakü, enerji kartını ekonomik bir araç olmanın ötesinde, diplomatik bir kaldıraç olarak kullanmayı başardı. Ekonomi ve lojistik boyut Enerji sektörü Azerbaycan ekonomisinin temel dayanak noktası olmayı sürdürse de 2025’te ekonomik çeşitlenmeye yönelik adımlar da dikkat çekti. Lojistik, ulaştırma ve savunma sanayii alanlarındaki yatırımlar, ülkenin bölgesel ticaret ağlarındaki konumunu güçlendirdi. Orta Koridor’un işlerlik kazanması, Azerbaycan’ı Çin’den Avrupa’ya uzanan ticaret hattında kilit bir geçiş ülkesi hâline getirdi. Merkezî devlet yapısının güçlü olması, bu projelerin hızlı şekilde hayata geçirilmesini sağladı. Bu durum, siyasi çoğulculuk açısından eleştirilse de kısa vadede karar alma ve uygulama kapasitesi bakımından Azerbaycan’a avantaj sundu. 2025 boyunca Bakü’nün önceliği, istikrarı korumak ve elde edilen kazanımları kurumsallaştırmak oldu. Bölgesel dengeler açısından tablo Azerbaycan’ın yükselişi, Güney Kafkasya’daki diğer aktörler üzerinde de doğrudan etki yarattı. Ermenistan, 2025’te iç siyasi sorunlar ve dış politika arayışlarıyla meşgul olurken, bölgesel inisiyatif büyük ölçüde Bakü’nün elinde kaldı. Gürcistan ise iç politik gerilimler nedeniyle jeopolitik rekabette daha sınırlı bir rol oynadı. Ortaya çıkan tablo, Azerbaycan’ı fiilen Kafkasya’nın en etkili ülkesi konumuna taşıdı. Ancak bu etkinliğin sürdürülebilirliği, önümüzdeki yıllarda izlenecek stratejiye bağlı olacak. Askerî ve güvenlik merkezli kazanımların, ekonomik ve diplomatik derinlikle desteklenmesi belirleyici önem taşıyor. 2025’in kazananı 2025, Azerbaycan açısından hedeflerin büyük ölçüde gerçekleştiği bir yıl olarak kayda geçti. Karabağ sonrası düzenin kontrol altına alınması, enerji jeopolitiğinde güçlenen konum ve dengeli diplomasi, Bakü’yü Kafkasya’nın en başarılı ülkesi hâline getirdi. Bununla birlikte bu başarının belirli sınırları ve riskleri olduğu da unutulmamalı. Bölgesel güç dengelerinin hızla değiştiği bir ortamda, mevcut kazanımların korunması dikkatli bir yönetim gerektiriyor. Yine de 2025’in genel tablosu, Azerbaycan’ın mevcut koşulları kendi lehine çevirmekte başarılı olduğunu gösteriyor. Bu yıl Kafkasya’da öne çıkan ülke, net biçimde Azerbaycan oldu. *Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. kafkasya yılın ülkesi azerbaycan Dr. Osman Gazi Kandemir, Independent Türkçe için yazdı Dr. Osman Gazi Kandemir Cumartesi, Aralık 20, 2025 - 14:15 Main image:

Fotoğraf: AA