Twee weken geleden tekenden de presidenten van Rwanda en de Democratische Republiek Congo een vredesakkoord . Maar sindsdien loopt het conflict in het oosten van Congo alleen maar verder uit de hand. "Steeds opnieuw worden er ergens handtekeningen gezet, maar hier in Oost-Congo merken we er niets van", vertelt fotograaf Moses Sawasawa aan de NOS. "Wij Congolezen denken dat het doel van dit plan veel verder gaat dan het stoppen van geweld. De VS willen vooral toegang tot mineralen zoals coltan, kobalt en goud." Al decennialang woedt er in het oosten van de Democratische Republiek Congo een bloedige strijd. Het Congolese leger vecht tegen allerlei gewapende groepen om macht, land en bodemschatten. Het gevolg is een enorme humanitaire crisis. Eén van die groepen, de door Rwanda gesteunde M23, startte begin dit jaar een offensief waarbij belangrijke steden als Goma en Bukavu werden ingenomen. Vorige week namen ze, een stuk zuidelijker, de strategisch gelegen stad Uvira in, op de grens met Burundi. Vlak nadat M23 Uvira veroverde , arriveerde Sawasawa in de stad om de gevolgen van de overname op camera vast te leggen. De strijders oogden blij, met Uvira in handen hadden ze de controle over de landgrens tussen Congo en Burundi. Daarbij zou de groep nu sneller toegang hebben tot gebieden met veel kobaltmijnen, verder zuidwaarts. De fotograaf zag hoe mensen massaal op de vlucht sloegen, op zoek naar veiligheid. "De sfeer in de stad was gespannen, en de achtergebleven inwoners waren bang", vertelt Sawasawa. Bang voor de uitbreiding van gevechten, maar ook bang voor het verlies van hun inkomen omdat winkels bijvoorbeeld niet open konden. Druk opvoeren "Rwanda's acties in Oost-Congo zijn een duidelijke schending van het vredesakkoord", benadrukte de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken na de inname van Uvira. Begin deze week schreef een woordvoerder van M23 op X dat hun troepen zich zouden terugtrekken uit de stad. Het binnentrekken van Uvira, zo kort na het bezoek van de Rwandese president Kagame aan Washington, ging de Amerikanen blijkbaar te ver, zegt Richard Moncrieff, directeur Grote Meren gebied van de International Crisis Group: "Vermoedelijk heeft Washington daarna de druk op Rwanda opgevoerd, zodat M23 de stad zou verlaten. Maar wat er precies gezegd is, is niet bekend." Volgens Moncrieff is de terugtrekking van M23 opmerkelijk: "Nog steeds ontkent Rwanda aanwezig te zijn in Oost-Congo, en tot nu toe heeft het steeds geweigerd om troepen terug te trekken. Dit is de eerste keer dat de rebellenbeweging water bij de wijn doet na diplomatieke druk." Het gaat de beweging dan ook voor de wind. Ze blijven oprukken, verdienen veel geld met het delven van grondstoffen en worden daarbij bijgestaan door Rwanda. "M23 heeft nauwelijks redenen om te stoppen", zegt Moncrieff. Harde hand Terugtrekking uit Uvira of niet, Sawasawa is sceptisch en zegt dat de inwoners van het gebied weinig vertrouwen hebben in welke vredesovereenkomst dan ook. "Langs de frontlinies houden de gevechten aan, vluchtelingenkampen zijn overvol en er heerst honger." Daarbij is het leven er in de gebieden waar M23 de dienst uitmaakt alleen maar uitdagender geworden. Sawasawa woont in Goma, waar de rebellen bijna een jaar geleden met geweld binnentrokken. "Het dagelijkse leven lijkt redelijk normaal en er wordt niet meer gevochten, maar mensen ervaren veel stress", vertelt hij. "Inwoners hebben geen bewegingsvrijheid, er zijn handelsbeperkingen en veel mensen zijn bang om te zeggen wat ze denken." Ook Moncrieff zegt dat M23 met hard hand regeert. "Op sommige vlakken zijn ze efficiënter dan de Congolese regering, maar er heerst absoluut een klimaat van angst." "Eindelijk komt er vrede, op een plek waar al zo lang wordt gevochten", zei Trump begin deze maand trots, na de ondertekening van weer een nieuw vredesakkoord . En: "Ze gaan elkaars handen vasthouden en economisch profiteren van de VS, zoals elk ander land doet". Hij doelde daarmee op de afspraak dat Amerikaanse bedrijven grondstoffen gaan delven, die nodig zijn voor de productie van bijvoorbeeld mobiele telefoons en elektrische auto's. "Naast het verder oppoetsen van Trumps imago als 'vredespresident', staan commerciële belangen voorop", zegt Moncrieff. "En om een veilig investeringsklimaat te creëren, is vrede noodzakelijk." Volgens Sawasawa is het in Washington gesloten vredesakkoord daarom eigenlijk een businessdeal. "De VS geeft niet om het decennialange lijden van Congolese burgers. De enige reden waarom ze rust en stabiliteit willen in deze regio, is omdat ze dan beter zaken kunnen doen."