Binlerce habere erişim engeli getirildi: Çaldılar, saldırdılar sonra da engellettiler

Kimi zaman AKP'nin siyasal açılımlarına karşı ön almak, kimi zaman yükselen muhalif sesleri kısmak, kimi zaman da etrafa saçılan skandallarını gizlemek amacıyla hareket ettiler. Bu amacın en önemli enstrümanı ise sansür oldu. Öyle ki kanallara kayyımlar atandı, astronomik para cezaları verildi, davalar açıldı, haberler erişime engellendi. "Veriler Ne Diyor?" isimli platform, 2024 yılında verilen erişim engeli kararları sonucunda kaç alan adının, haberin, sosyal medya paylaşımının veya hesabının engellendiğini ortaya koyan bir rapor yayımladı. Gazeteci Ali Safa Korkut tarafından hazırlanan rapora göre; 740 bin 624’ü alan adı, 8 bin 762’si haber, 7 bin 218’i sosyal medya paylaşımı, 1897’si de sosyal medya hesabı olmak üzere 2024’te toplam 758 bin 716 URL’e erişim engeli getirildi. Bunların yanı sıra, 73 Google Haritalar yorumu, 71 reklam içeriği, 36 Google arama motoru sonucu, 34 mobil uygulama ve bir Google Drive dosyası da erişim engeli getirilenler arasında yer aldı. 12 gazetenin 22 farklı internet sitesine erişim engeli 2024 yılında erişim engeli getirilen 740 bini aşkın alan adı arasında gazetelerin internet siteleri de yer aldı. 2024’te 12 farklı gazeteye ait 22 farklı alan adı 16 farklı sulh ceza hakimliğinin kararıyla erişime engellendi. Beş farklı alan adıyla AirportHaber, en çok engellenen internet gazetesi olurken, onu dört alan adıyla Mezopotamya Ajansı izledi. Bu alan adlarının engellenme gerekçesi ise “milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması” oldu. Çaldılar, saldırdılar, magazine düştüler: Sonra da engellettiler 2024 yılında 8 bin 762 habere, 288 farklı kararla erişim engeli getirildi. Engellenen haberlerin konularına göre dağılımına bakıldığında ise ilk sırada 1834 haber ile yolsuzluk ve usulsüzlük yer aldı. Yolsuzluk ve usulsüzlük konulu olup da erişim engeli getirilen haberlerde, söz konusu suçu işlediği belirtilen kişiler ise kamu görevlileri (804), şirketler (325) ve patronlar (322) oldu. İkinci sırada magazin konulu haberler yer aldı. 50 farklı kararla erişim engeli getirilen 1599 magazin haberine konu edilen kişilerin dağılımı şöyle: Kamu görevlisi: 541 Kamu kurumu: 380 Cumhurbaşkanı Erdoğan ve/veya ailesi: 214 AKP'ye yakın kişiler: 194 Üçüncü sırada usulsüzlük konulu haberler yer aldı. Engellenen 1458 haberin 631'i kamu görevlileri, 473'ü patronlar, 126'sı Erdoğan ve/veya ailesi, 124'ü AKP'ye yakın kişiler, 54'ü ise şirketler hakkındaydı. Ardından kadına şiddet konulu haberler geldi. 2024’te, 11 farklı kararla bu konudaki 891 habere erişim engeli getirildi. Bu haberlerde kadınlara şiddet uyguladığı belirtilen kişilerin engellenen haber sayısına göre dağılımı ise şöyle: AKP'ye yakın kişi: 447 Ünlü: 397 Yurttaş: 27 Kamu görevlisi: 14 Siyasi parti temsilcisi: 6 Engellenen haberin çoğunluğu kamu görevlileri hakkında Engellenen 1458 haberin 631'i kamu görevlileri, 473'ü patronlar, 126'sı Erdoğan ve/veya ailesi, 124'ü AKP'ye yakın kişiler, 54'ü ise şirketler hakkındaydı. 2024’te kamu görevlileriyle ilgili 2 bin 705 habere erişim engeli getirilirken, bu sayıya 102 farklı kararla ulaşıldı. En çok erişim engeli kararı verenler: Zirve İstanbul’un 2024’te, haberler için 127 farklı merci tarafından 288 erişim engeli kararı verildi. Kararlarıyla en fazla haber engelleyen 10 mercinin 9’u ise İstanbul’daki sulh ceza hakimliklerinden oluştu. Adana 6. Sulh Ceza Hakimliği, ilk 10’daki tek İstanbul dışı hakimlik olurken, ilk 30’da ise İstanbul dışından yalnızca 13 karar merci yer aldı. Haberler en çok 'kişilik hakları ihlali' gerekçesiyle engellendi Engellenen haberlerin engellenme gerekçelerine bakıldığında ise ilk sırada “kişilik hakları ihlali” yer aldı. 2024’te 8 bin 587 haber bu gerekçeyle erişime engellenirken, bu gerekçeyle erişim engeli kararı aldırılmasına olanak sağlayan kanun maddesi, Anayasa Mahkemesi’nin kararıyla 10 Ekim 2024’te yürürlükten kaldırıldı. Bunun üzerine başvurucular, “milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması” maddesine yönelmeye başladı. 2024’te “milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması” gerekçesiyle erişime engellenen 133 haberin 96’sının kararı 10 Ekim 2024’ten sonra verildi. Engellenen sosyal medya paylaşımlarının yarısı, kadın ve çocuklara yönelik istismarı konu alıyordu Haberlerin ardından 2024’te en çok erişim engeli getirilen içerik türü sosyal medya paylaşımları oldu. Öyle ki 120 farklı kararla toplam 7 bin 218 sosyal medya paylaşımına erişim engellendi. Erişime engellenen sosyal medya paylaşımları 14 farklı konuya dağılsa da ilk sırada kadın ve çocuklara yönelik istismarı konu edinenler yer aldı. Bu konudaki 3 bin 177 paylaşıma erişim engellendi. Bu, engellenen paylaşımların neredeyse yarısına tekabül ediyor. Öte yandan istismar konulu engellenen paylaşımlarda, bu suçu işlediği belirtilen kişilerin dağılımı da oldukça dikkat çekici. Birinci sırada 2 bin 111 paylaşımla AKP'ye yakın kişiler, ardından sırasında 554 paylaşımla kamu görevlileri, 494 paylaşımla yurttaşlar, 15 paylaşımla siyasi parti temsilcileri ve 3 paylaşımla tarikatlar yer alıyor. 45 gazetecinin sosyal medya hesabına sansür 2024 yılında sosyal medya hesapları da erişim engeli kararlarından payına düşeni aldı. 2024’te 1897 hesaba erişim engeli getirilirken, engellenen hesaplar içerikleri bakımından 14 farklı konuya dağıldı. İlk sırada, Ticaret Bakanlığı’nın, Elektronik İlan Doğrulama Sistemi’nin (EİDS) dışına çıkarak sosyal medyada taşınmaz ve taşıt ilanı paylaşan bin 426 hesaba uyguladığı erişim engelleri yer aldı. 2024’te erişim engeli getirilen hesapların 51’i ise gazetecilere ve/veya gazeteler ile televizyon kanallarına ait olanlardan oluştu. Bu 51 hesap, 45 farklı gazeteci/gazete/tv arasında dağıldı. Gazetecilere ait hesapların büyük çoğunluğunun engellenme gerekçesi ise “milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması” oldu. Erişim engelinin duyurulduğu haberler de erişime engellendi 2024’te alan adı, haber, sosyal medya paylaşımı, sosyal medya hesabı vb. dijital materyallere erişim engeli getirildiğinin duyurulduğu haberlere de erişim engeli getirildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan’ın 20 Ağustos 2024’te aldırdığı erişim engeli kararı ise bunlar arasında en öne çıkanlardan oldu. Öyle ki İstanbul 5’inci Sulh Ceza Hakimliği’nin verdiği karar, aynı konudaki haberler için verilen erişim engeli kararı zincirinin altıncı halkası oldu. Konu, Erdoğan’ın lise arkadaşının aldığı ihaleyle ilgili bir haber. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun (TMSF) 2020’de düzenlediği Ataşehir Modern Projesi ihalesini, 280 milyon lira karşılığında Erdoğan’ın Kartal İmam Hatip Lisesi’nden arkadaşı Aykut Emrah Polat kazandı. Durum gazetelerde geniş yer bulunca, ilgili haberler İstanbul Anadolu 8’inci Sulh Ceza Hakimliğinin 11 Ağustos 2020 tarihli kararıyla erişime engellendi. Bunun üzerine gazeteler bahse konu haberin engellendiğini de haberleştirdi. Sonrasında iç içe geçen bir haber-erişim engeli kararı süreci yaşandı. Son olarak, 1 Ocak 2021’de Gerçek Gündem’de yayımlanan “Bilal Erdoğan’ın arkadaşının aldığı ihale ile ilgili erişim engeli haberine gelen erişim engeli haberine erişim engeli” başlıklı habere erişim engeli getirildi. Bu, konuyla ilgili haberler için alınan altıncı erişim engeli kararı oldu. Yani, Polat’ın ihaleyi kazanmasıyla ilgili haberlerin İstanbul Anadolu 3’üncü Sulh Ceza Hakimliği’nin 11 Ağustos 2020 tarihli kararıyla erişime engellendiğiyle ilgili haberlerin İstanbul Anadolu 7’nci Sulh Ceza Hakimliği’nin 2 Eylül 2020 tarihli kararıyla erişime engellendiğiyle ilgili haberlerin İstanbul Anadolu 7’nci Sulh Ceza Hakimliği’nin 31 Aralık 2020 tarihli kararıyla erişime engellendiğiyle ilgili haberlerin İstanbul Anadolu 7’inci Sulh Ceza Hakimliğinin 24 Eylül 2021 tarihli kararıyle erişime engellendiğiyle ilgili haberlerin İstanbul 6’ncı Anadolu Sulh Ceza Hakimliğinin 3 Kasım 2022 tarihli kararıyla erişime engellendiğiyle ilgili haberler, İstanbul Anadolu 5. Sulh Ceza Hakimliği 20 Ağustos 2024 tarihli kararıyla erişime engellendi. Söz konusu haberle ilgili güncel erişim engeli tablosu ise şöyle: