"Een groot kunstenaar", "één brok dansgeschiedenis", "een geniale man". Familie, vrienden, collega's en bewonderaars namen vandaag afscheid van choreograaf Hans van Manen, die woensdag op 93-jarige leeftijd overleed. "De hele Nederlandse danswereld is ondenkbaar zonder Hans van Manen." Behalve een besloten afscheidsbijeenkomst was er vanochtend voor iedereen de gelegenheid om een laatste groet te brengen aan de grootmeester van de Nederlandse dans, "vanwege een overstelpende hoeveelheid reacties", zegt directeur Ted Brandsen van de Nationale Opera & Ballet in Amsterdam. Daar lag Hans Van Manen opgebaard en konden mensen langs zijn kist lopen en een condoleanceregister tekenen. Om half negen op maandagochtend, bij "niet echt een Hanswaardige entree", stonden toch al tientallen mensen te wachten voor de deuren openden. De hoofdingang van het theater wordt verbouwd. Langs de bouwhekken liepen mensen naar de tijdelijke ingang. In totaal ruim tweehonderd mensen. 'Fan dankzij hem' Onder hen veel mensen die hem persoonlijk kenden. Maar ook bewonderaars komen afscheid nemen. "In de jaren 80 ben ik een keer de schouwburg ingelopen om te kijken wat ballet was. Sindsdien ben ik fan, dankzij hem." Een andere bezoeker heeft jarenlang met hem gewerkt, en is hier "uit respect voor wat hij heeft gedaan, in zijn werk en als mens. Hij zal door heel veel mensen gemist worden." Bijna iedereen die het wordt gevraagd, noemt de iconische voorstelling Live als meest memorabele stuk. "Die met die danseres die over de Amstel loopt", herinneren aanwezigen zich. De voorstelling ging in 1979 in première, maar kwam nog vijftien seizoenen terug, tot in 2021. In première op de uitvaart De besloten afscheidsbijeenkomst was te volgen via YouTube . Daar keken ruim 1300 mensen mee. Van Manen had grotendeels zelf bepaald hoe de bijeenkomst eruit moest zien. Zo kregen de aanwezigen onder meer een deel uit de voorstelling Simple Things te zien, die het Nationale Ballet vanaf volgend jaar september opvoert. "Dan heb ik een première op mijn uitvaart", zei Van Manen daarover. De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema vertelde in een toespraak hoe ze als puber met tegenzin werd meegesleept naar een voorstelling van Van Manen. "Ik dacht iets tuttigs te gaan zien, maar werd diep ontroerd door de schoonheid en de vrijheid die het uitademde." Dat Hans van Manen niet altijd een heilige was, is ook algemeen bekend, vertelt directeur Brandsen, die het "Nee nee nee! Ziet er niet uit, stop!" dat Van Manen nog wel eens kon roepen, citeert. Maar dat hij een unieke manier van dans maken had, daar zijn alle aanwezigen het vandaag over eens. "Hopelijk kan ik nog heel lang naar zijn balletten blijven gaan", zegt een bezoeker. Dat kan in elk geval komend voorjaar: dan organiseert het Nationale Ballet een groot eerbetoon aan Hans van Manen in Carré.