Нов воен сојуз се формира во Медитеранот: Израел предводи група која испраќа јасна порака до Анкара Филип Здравески 23.12.2025 / 10:58 Свет Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху во понеделникот во Израел ги пречека грчкиот премиер Кирјакос Мицотакис и кипарскиот претседател Никос Христодулидис, каде што се одржа трилатерален самит на кој беше најавено понатамошно продлабочување на безбедносната, воената и технолошката соработка меѓу трите земји. Во заедничката изјава по состанокот се наведува дека Израел, Грција и Кипар се согласиле да ја зајакнат соработката во областите на безбедноста, технологијата и стратешките интереси. Нетанјаху рече дека трите земји сакаат да постигнат стабилност и мир преку зајакнување на сопствената сила, нагласувајќи дека не бараат конфронтација, туку долгорочна безбедност и просперитет во Источниот Медитеран. За време на своето обраќање до медиумите, израелскиот премиер испрати и порака што во израелските медиуми беше протолкувана како индиректна критика кон Турција. Зборувајќи за регионалните амбиции, Нетанјаху рече дека оние што, како што изјави, сонуваат за обнова на империите, нема да успеат, иако не ја именуваше директно Анкара. Оваа изјава доаѓа во време на зголемени тензии меѓу Израел и Турција, особено во контекст на Источниот Медитеран и Сирија. Нетанјаху нагласи дека Израел сака да ја зачува безбедноста на поморските патишта и дополнително да ги прошири заедничките стратешки интереси со Грција и Кипар, тврдејќи дека трилатералната соработка не е насочена против ниту една земја, туку има за цел стабилност на регионот. Додаде дека се надева дека алијансата нема да биде ставена на тест. Грчкиот премиер Кирјакос Мицотакис нагласи дека ова е десетта трилатерална средба на трите земји, што, според него, ја покажува длабочината и отпорноста на нивната соработка со текот на времето. Тој особено посочи на интензивирањето на воената и технолошката соработка, наведувајќи дека испораките на израелско оружје до Грција и администрацијата на кипарските Грци значително се зголемиле и дека има простор за понатамошно зајакнување на соработката во областа на високите технологии. Кипарскиот претседател Никос Христодулидис, исто така, ја истакна растечката соработка во областите на одбраната, безбедноста, туризмот и енергетиката, оценувајќи дека практично нема ограничувања кога станува збор за идните форми на партнерство меѓу трите земји. Планови за заеднички воени сили Израелскиот дневен весник יְדִיעוֹת אַחֲרוֹנוֹת (Једиот Ахронот) објави дека Израел, Грција и Кипар паралелно работат на планови за формирање заеднички Сили за брза реакција кои ќе дејствуваат во Источниот Медитеран. Според извештајот, силите би броеле околу 2.500 војници, поддржани од воени бродови, борбени авиони и помошна инфраструктура. Секоја од трите земји наводно би учествувала со една воздушна ескадрила, додека распоредувањето на силите би било планирано на грчките острови Карпатос и Родос, како и на локации во Кипар, Грција и Израел. Целта на иницијативата, според анализата на израелските медиуми, е да му се обезбеди на Израел дополнителна стратешка длабочина во однос на растечкото влијание на Турција во Сирија и Источниот Медитеран. Аналитичарите веруваат дека формирањето на таква сила би претставувало индиректен предизвик за Анкара и сигнал за посилна трилатерална воена координација, што би можело да ги промени постојните воени односи во регионот. Силата се смета и за средство за одвраќање и за политичка порака до Турција да ја преиспита својата асертивна политика во Источниот Медитеран. Продлабочувањето на безбедносната соработка меѓу Израел, Грција и Кипар доаѓа во време кога Израел ја продолжува војната во Газа, во која се убиени десетици илјади Палестинци. Израел се соочува со растечки меѓународни критики поради војната, вклучувајќи обвинувања за геноцид од бројни групи за човекови права и постапки пред меѓународни судови. Критичарите велат дека новиот воен пристап кон Атина и Никозија ги покажува напорите на Израел да ги зајакне регионалните сојузи и да проектира воена и политичка моќ надвор од своите граници, и покрај растечката меѓународна изолација поради војната во Газа. Во исто време, зајакнувањето на израелското влијание во Грција и администрацијата на кипарските Грци предизвикува загриженост во Турската Република Северен Кипар, која го контролира северниот дел од поделениот остров. Претставниците на Северен Кипар постојано предупредуваат дека растечката воена и безбедносна соработка меѓу Израел и грчката страна на Кипар, вклучувајќи заеднички воени вежби, споделување разузнавачки информации и укинување на американските ограничувања за продажба на оружје, може дополнително да го дестабилизира регионот. Турција, која се смета за гарант на безбедноста на Северен Кипар, изјави дека внимателно го следи приближувањето меѓу Израел и администрацијата на кипарските Грци, предупредувајќи дека нема да дозволи да се појават нови безбедносни закани на островот. Кипар останува поделен меѓу турскиот и грчкиот дел, а обидите за постигнување политички компромис досега не успеаја, додека кипарската турска страна инсистира на решение кое целосно би го признало нејзиниот суверенитет. Северен Кипар е де факто независна држава, непризнаена од ОН, а призната само од Турција. Remote video URL Израел Грција Кипар Турција Автор/Извор Ф.З. Прикажи во метро On