کارزاری حساب‌شده فشار ترامپ بر دولت ونزوئلا

داستان تقابل آمریکا و ونزوئلا آهسته و پیوسته در حال پیشروی است. در آخرین تحول، ترامپ ونزوئلا را محاصره دریایی کرده و اعلام کرده جلوی ورود و خروج هر نفتکشی را به بنادر ونزوئلا خواهد گرفت. این تحول کمی بعد از آن روی داد که نیروی دریایی آمریکا یک ابرنفتکش دو میلیون بشکه‌ای حامل نفت ونزوئلا را تصرف کرد. داستان تقابل آمریکا و ونزوئلا آهسته و پیوسته در حال پیشروی است. در آخرین تحول، ترامپ ونزوئلا را محاصره دریایی کرده و اعلام کرده جلوی ورود و خروج هر نفتکشی را به بنادر ونزوئلا خواهد گرفت. این تحول کمی بعد از آن روی داد که نیروی دریایی آمریکا یک ابرنفتکش دو میلیون بشکه‌ای حامل نفت ونزوئلا را تصرف کرد. در اقدامی دیگر، ترامپ کل دولت ونزوئلا را «سازمان تروریستی» دانسته که در قاچاق مواد مخدر به آمریکا دست دارند و نفت آمریکا را دزدیده‌اند. عبارت «دزدی نفت آمریکا» احتمالا اشاره به ملی‌کردن نفت ونزوئلا دارد، اما مشخص نیست که منظور ترامپ ملی‌شدن صنعت نفت ونزوئلا در سال 1976 است، یا اقدامات چاوز در خلع ید از شرکت‌های بین‌المللی نفتی در سال 2007 که البته بدیهی است که در هر حالتی، چنین ادعاهایی نوعی بازگشت به عصر استعمار تلقی می‌شود، چراکه در دنیای امروز و پس از شکل‌گیری نهادهای داوری بین‌المللی، نباید با نیروی نظامی به دنبال حل اختلافات تجاری بود (موضوع خلع ید از شرکت‌های بین‌المللی در سال 2007 هم‌اکنون در مسیر داوری بین‌المللی است). به هر حال مسیر ترامپ در تقابل با ونزوئلا نمونه‌ای از فرایند افزایش تدریجی فشار نظامی است که نباید به یک تقابل نظامی گسترده و تمام‌عیار تبدیل شود. فرایندی که از ماه آگوست سال جاری با اعزام یک ناوگان عملیاتی به دریای کارائیب آغاز شد و امروز به استقرار ناو هواپیمابر جرالد فورد و 16 هزار نظامی آمریکایی در منطقه رسیده است، به نحوی که هم‌اکنون آمریکا نیروی لازم حتی برای عملیات زمینی را نیز در دسترس دارد. با وجود تمرکز قوای سنگین آمریکا در سواحل ونزوئلا، هنوز هیچ چشم‌انداز روشنی برای خلع نیکلاس مادورو، رهبر حکومت بولیواری ونزوئلا وجود ندارد. در چارچوب تئوری‌های سیاسی، سست‌شدن حمایت نیروهای امنیتی از هر حکومتی، یکی از پیش‌نیاز‌های لازم برای سقوط آن حکومت به شمار می‌رود و این در حالی است که تا امروز نشانه‌ای از همراهی ارتش و نیروهای امنیتی با اهداف آمریکا به چشم نمی‌خورد. در واقع از اواخر دوران حکومت هوگو چاوز، افسران ارتش از رانت‌های ویژه‌ای برخوردار شده و وارد مدیریت مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی ونزوئلا شامل نفت و معادن شدند. این روند در دوران مادورو و با توجه به فقدان پایگاه مردمی او، به صورت قابل توجهی تشدید شد و در این دوران کنترل تقریبا تمام صنعت نفت کشور و شرکت‌های معدنی در اختیار نظامیان قرار گرفت. بنابراین آینده نیروهای نظامی و امنیتی به آینده حکومت چاوزی ونزوئلا گره خورده است. در این راستا تصور بر این است که ارتش ونزوئلا با تمام قوا از مادورو حمایت کرده و احتمال پیوستن آن به مخالفان یا بی‌طرفی آن در چارچوب منافع آمریکا بسیار اندک تلقی می‌شود. این در حالی است که بنا بر گزارش‌های غیررسمی ترامپ در مذاکره تلفنی با مادورو، با پیشنهاد مادورو مبنی بر کناره‌گیری از قدرت و جانشینی معاونش تا سال 2027 (زمان پایان دوره ریاست‌جمهوری مادورو) مخالفت کرده که این مسئله نشان می‌دهد ترامپ تمایلی به پذیرفتن تغییرات اندک و ظاهری در ساختار سیاسی ونزوئلا ندارد و خواهان تغییرات قابل توجه در جهت‌گیری‌های داخلی و بین‌المللی حکومت بولیواری ونزوئلا است که بدیهی است در این شرایط ارتش ونزوئلا، بیش از پیش احساس نگرانی کرده و به دولت مادورو نزدیک‌تر خواهد شد.