Voor de een is vanavond de kerstspecial van All You Need Is Love vaste prik, voor de ander de traditionele kerstnachtmis of -dienst. In veel kerken is het dan ook een stuk drukker dan normaal. Gelovig of niet, voor een groot deel gaan bezoekers de rest van het jaar weinig of helemaal niet naar de kerk. In heel 2024 bezocht 81 procent van de Nederlanders zelden of nooit de kerk, onderzocht het CBS. Waarom dan met kerst juist wel? De predikant van de Domkerk in Utrecht, Willem Roskam (37), merkt de kerstdrukte duidelijk op. "Er is een grote toestroom van mensen. Zeker vanavond barst de kerk uit zijn voegen. Elk jaar staan mensen in lange rijen en lang niet iedereen kan zitten. Het is overweldigend hoeveel mensen er jaarlijks komen." Een van de mensen die alleen op kerstavond in de kerk te vinden zijn, is Julia van der Laan (26). Ze is niet gelovig. Als klein kind ging ze vaak met haar oom en tante mee, die geloofden wel. Vanavond gaat ze voor het eerst met haar 3-jarige dochtertje. "Veel mensen vergeten waar kerst om draait", zegt ze. "Ik vind het belangrijk om mijn dochter mee te geven waar kerst vandaan komt volgens het christendom. Dan kan ze zelf een keuze maken of ze daarin wil geloven, net zoals ik vroeger de keuze heb gekregen." Meditatieve werking Ook Marlies Bosman (31) bezoekt de kerk alleen op 24 december. Ze is gelovig opgevoed, maar eenmaal volwassen stapte ze van het geloof af. "Ik ga vanavond met familieleden", zegt ze. "Zij voelen zich ieder op hun eigen manier verbonden met de kerk, maar zijn ook niet gelovig." Er is nog een reden voor hun bezoek. "Mijn oom zingt vanavond." Daarnaast is haar oma vorig jaar overleden, het kerkbezoek is ook ter nagedachtenis aan haar. "En om stil te staan bij afgelopen jaar. De kerk heeft een meditatieve werking." De oma van Van der Laan is dit jaar eveneens overleden. "Zij vond de kerstdiensten erg leuk. Met haar in ons hoofd gaan mijn dochter, mijn moeder en ik erheen vanavond." "Er komen veel mensen die niet vaak naar de kerk gaan", ziet ook Roskam in zijn kerk. "Maar ik vind het niet belangrijk of iemand gelovig is. Het gaat erom dat we met elkaar het kerstfeest vieren. De kerk is altijd open voor iedereen." Hij vindt het mooi om te zien dat mensen die voor het eerst komen daarna vaak terugkomen. "Ze zijn op zoek naar extra verbinding met elkaar, naar de diepere lagen van het leven. Mensen hebben deze dagen een sterk verlangen om dat op te zoeken. Ik bespeur dat het hele jaar door, maar extra met kerst." Even zonder telefoon Fleur Willems (24) is wel gelovig, maar ook zij is alleen op kerstavond in de kerk te vinden. Dat doet ze al ruim negen jaar, samen met haar vader. "In ons dorp ben ik meestal veruit de jongste." Het is een goed moment om terug en vooruit te kijken, vindt ze. "De kerk is daar een fijne plek voor: even zonder telefoon in een mooie ruimte." Ook zij vindt het kerstverhaal belangrijk. "Veel mensen weten niet goed meer waarom we kerst vieren. Het is met al die cadeaus en etentjes commercieel geworden. Ik vind het fijn om terug te gaan naar de basis." De sporadische kerkbezoekers hebben meer redenen. Het gevoel van samenzijn doet Marlies Bosman altijd goed. "Het heeft wel iets om de mensen om me heen een zalig kerstfeest te wensen en samen te zingen." En niet geheel onbelangrijk: "Dankzij de sfeer kom ik echt in de kerststemming." 'Daluurkatholieken' De drukte in de kerk heeft onder meer te maken met sentiment, legt hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest uit. "Stille nacht, heilige nacht. Dan is de kerk iets folkloristisch." Verder stelt Van Geest dat mensen die van huis uit katholiek zijn toch iets willen doen. "De daluurkatholieken gaan met Kerstmis en Pasen. De echte kerkgangers gaan ook met lerst en nemen familie, vrienden en kennissen mee. Met kerst wordt er ook hard gewerkt in de parochie om het aantrekkelijk te maken: een kerststal, een versierde kerstboom, een koor. Dan zeggen de trotse parochianen: kom ook eens mee."