یک سال پیش جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا بود و تلاش‌های دیپلماتیک برای آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها میان اسرائیل و حماس، آن هم با همکاری کم‌سابقه تیم ترامپ، جریان داشت. اما تحولات سال ۲۰۲۵ نشان داد که در یک سال چه تغییرات عمیقی ممکن است رخ دهد. امروز، آمریکا بزرگ‌ترین آرایش نظامی در کارائیب از زمان بحران موشکی کوبا را مستقر کرده است، روسیه هم‌زمان با مذاکرات آتش‌بس همچنان درگیری در جنگ اوکراین را تشدید می‌کند، و واشنگتن در غزه و در قبال جمهوری اسلامی نقش مستقیم‌تری دارد. برنامه‌ریزی ترامپ برای نشست پکن نیز می‌تواند سرنوشت تایوان و رقابت فناوری و هوش مصنوعی را رقم بزند. سی‌ان‌ان در مطلبی به وضعیت جاری و احتمال‌های پیش‌رو می‌پردازد و می‌نویسد در این شرایط، ۲۰۲۶ به‌عنوان سالی تعیین‌کننده با چندین نقطه عطف جهانی در حال شکل‌گیری است. ایران: نقطه گسست جمهوری اسلامی سالی بسیار بد را پشت سر گذاشت و ۲۰۲۶ ممکن است بدتر باشد. تا همین اواخر، جمهوری اسلامی از قدرت و نفوذش در سراسر خاورمیانه سخن می‌گفت، که از طریق شبکه‌های نیابتی‌ــ حزب‌الله، حماس، شبه‌نظامیان عراقی و حوثی‌ها‌ــ همراه برنامه موشکی، سامانه‌های پدافند هوایی روسی و برنامه‌ای هسته‌ای فراتر از کاربری غیرنظامی اعمال می‌شد. جمهوری اسلامی همچنین متحدی سرسخت به نام بشار اسد داشت و از سوریه به‌عنوان سکوی عملیاتی برای تقویت شبکه نیابتی در منطقه و محاصره اسرائیل استفاده می‌کرد. اما وضعیت دگرگون شده است. جمهوری اسلامی پس از حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، تصمیم سرنوشت‌سازی گرفت و به حمایت از حملات پیوست، تصمیمی که پیامدهایش را پیش‌بینی نکرده بود. امروز بسیاری از رهبرانش کشته شده‌اند، نیروهای نیابتی‌اش از هم پاشیده‌اند، پدافند هوایی‌اش نابود شده، برنامه هسته‌ای‌اش مدفون شده و متحد سوری‌اش را از دست داده است. جمهوری اسلامی از نظر نظامی و اقتصادی ناتوان شده است. کمبود آب ممکن است به تخلیه مناطق و سهمیه‌بندی در تهران بینجامد. علاوه بر این، رهبر ۸۶ ساله جمهوری اسلامی به‌ندرت در انظار عمومی دیده می‌شود و جانشین مشخصی ندارد. در سال ۲۰۲۶، اوضاع برای جمهوری اسلامی بهتر نخواهد شد. اگر جمهوری اسلامی تلاش کند برنامه هسته‌ای یا زرادخانه موشکی‌اش را احیا کند، احتمالا اسرائیل بار دیگر به ایران حمله خواهد کرد. جمعیت جوان ایران نظام حاکم را نمی‌پذیرد و با بروز بحران جانشینی پس از خامنه‌ای، جمهوری اسلامی ممکن است دچار تزلزل شود. در عین حال، رژیم ناتوان ممکن است با تروریسم یا حملات بی‌پروا به اسرائیل واکنش نشان دهد. بنابراین، امسال باید جمهوری اسلامی را با دقت زیر نظر داشت. ممکن است مانند سال ۲۰۲۵، غافلگیری‌هایی در راه باشد. اسرائیل: انتخابات سرنوشت‌ساز اسرائیل از نظر نظامی سال موفقی را پشت سر گذاشته است. این سال با توافق آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها در غزه آغاز شد و با آزادی همه گروگان‌های زنده و تصویب طرح ۲۰‌ ماده‌ای آتش‌بس با حمایت شورای امنیت سازمان ملل که خواستار خلع سلاح حماس است، به پایان می‌رسد. هم‌زمان، جمهوری اسلامی در ضعیف‌ترین وضعیت قرار دارد و رهبران گروه‌هایی مانند حماس و حزب‌الله که زمانی اسرائیل را احاطه کرده بودند، از میان رفته‌اند. Read More This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field) با این حال، اسرائیل نتوانسته است این دستاوردهای نظامی را به موفقیت‌های پایدار سیاسی و دیپلماتیک تبدیل کند. اسرائیل در حال حاضر با یکی از شکننده‌ترین ائتلاف‌های حاکم تاریخ این کشور اداره می‌شود، ائتلافی متشکل از احزاب راست‌گرای ملی‌گرا که جامعه را دوقطبی و فرصت‌های دیپلماتیک با کشورهای عربی را محدود کرده است. بسیاری از اسرائیلی‌ها معتقدند این وضعیت پس از دو سال جنگ نمی‌تواند ادامه پیدا کند. انتخابات پارلمانی که باید تا اکتبر ۲۰۲۶ برگزار شود، می‌تواند مشخص کند آیا اسرائیل قادر خواهد بود موفقیت نظامی‌اش را تثبیت کند یا در وضعیت شکننده کنونی باقی می‌ماند. ونزوئلا: بن‌بست دولت ترامپ بزرگ‌ترین آرایش نظامی آمریکا پس از جنگ سرد را در دریای کارائیب و اقیانوس اطلس مستقر کرده است. ارتش آمریکا با مجموعه‌ای از ناوهای هواپیمابر، ناوشکن‌ها، نیروهای تهاجمی آبی‌ـ‌خاکی، بمب‌افکن‌های رادارگریز و یگان‌های ویژه عملیاتی بزرگ علیه قاچاقچیان مواد مخدر به راه انداخته و ده‌ها حمله انجام داده است. هم‌زمان، با محاصره نظامی محموله‌های نفتی غیرقانونی و توقیف نفتکش‌ها، تنش‌ها تشدید شده است. این رویکرد شبیه سیاست تغییر رژیم به نظر می‌رسد تا نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهوری ونزوئلا، داوطلبانه قدرت را واگذار کند. دولت ترامپ این مسیر را «متمم ترامپ» برای دکترین مونرو می‌نامد و بر سلطه آمریکا بر نیمکره غربی تاکید می‌کند. سرنوشت مادورو در ۲۰۲۶ نشان خواهد داد آیا این سیاست نمایش قدرت است یا تثبیت هژمونی. اوکراین: سال پنجم جنگ جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۶ وارد پنجمین سال می‌شود. هدف اولیه ولادیمیر پوتین از ابن جنگ تصرف کی‌یف و نابودی حاکمیت اوکراین بود، اما اکنون به بن‌بستی پرهزینه برای روسیه تبدیل شده است. نیروهای روسیه در شرق اوکراین متوقف مانده‌اند و بیش از یک میلیون کشته و زخمی تلفات داشته است. با این حال، پوتین نشانه‌ای از عقب‌نشینی بروز نمی‌دهد، هرچند اهدافش محدودتر شده است. سال پنجم جنگ می‌تواند نقطه عطف باشد، اما در میدان نبرد هیچ‌یک از طرفین آمادگی پیشرفت قاطع ندارند. روسیه همچنان با تلفات سنگین برای دستاوردهای اندک پیشروی می‌کند و اوکراین به حمایت اقتصادی و نظامی غرب متکی است. در این بین، دونالد ترامپ به دنبال توافق صلحی است که امنیت اوکراین را تضمین می‌کند، اما مستلزم واگذاری بخشی از سرزمین است. اگر این تلاش شکست بخورد، تصمیم واشنگتن درباره ادامه حمایت از کی‌یف می‌تواند بیش از تحولات میدانی تعیین‌کننده سرنوشت جنگ باشد. تایوان: وضعیت شکننده تایوان در سال ۲۰۲۵ به یکی از حساس‌ترین نقاط رقابت قدرت‌های جهانی تبدیل شد. تصویری نمادین از این سال، جمع صمیمانه رهبران روسیه، چین، کره شمالی و جمهوری اسلامی ایران در پکن است‌ــ چهار کشوری که با همکاری یکدیگر از روسیه در جنگ اوکراین حمایت می‌کنند و به‌دنبال نظم جدید جهانی‌اند که نقش آمریکا کمرنگ شود. تایوان جایی است که این رویکرد از سطح نظری فراتر می‌رود. آمریکا طی دهه‌ها هم رشد تایوان را ممکن کرده و هم صلح را حفظ کرده است. با این حال، فروش بزرگ‌ترین بسته تسلیحاتی تاریخ آمریکا به تایوان و آمادگی نظامی چین برای حمله احتمالی تا ۲۰۲۷، سطح تنش را به‌شدت بالا برده است. انتظار می‌رود در نشست احتمالی ترامپ با شی جین‌پینگ در پکن، تایوان به موضوع محوری بحث تبدیل شود. اهمیت تایوان فقط امنیتی نیست؛ این جزیره نقشی حیاتی در زنجیره جهانی تامین نیمه‌رساناها دارد و هرگونه بی‌ثباتی می‌تواند تا ۱۰ تریلیون دلار اختلال اقتصادی ایجاد کند. با این حال، روشن نیست آیا ترامپ به سیاست سنتی آمریکا پایبند می‌ماند یا در پی معامله‌ای تجاری، برتری چین را در حوزه نفوذش می‌پذیرد، ابهامی که باعث شده است تایپه این دیدار را با نگرانی دنبال کند. تروریسم: بازگشت تهدید تروریسم بار دیگر به یکی از جدی‌ترین تهدیدهای امنیتی جهان تبدیل شده است. با وجود اینکه در یک دهه گذشته سیاست‌های امنیتی آمریکا و متحدانش بیشتر بر رقابت قدرت‌های بزرگ مانند چین و روسیه متمرکز بوده، تهدید گروه‌های افراطی هرگز از میان نرفته است. تجربه نشان می‌دهد فقط یک حمله می‌تواند مسیر تاریخ را تغییر دهد. کارزار جهانی علیه داعش در فاصله سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰، با مشارکت ده‌ها کشور و نهاد بین‌المللی، به کاهش چشمگیر حملات تروریستی انجامید و موج حملات در اروپا متوقف شد. اما از سال ۲۰۲۲ به بعد، به‌ویژه پس از حملات حماس به اسرائیل، روندی معکوس شکل گرفته و شبکه‌های تروریستی در حال بازسازی‌اند. حملات اخیر در استرالیا، خنثی‌سازی توطئه‌ای در آمریکا، و کشته‌ شدن نیروهای آمریکایی در سوریه نشان‌دهنده بازگشت این تهدید است. مقام‌های امنیتی در اروپا نیز بار دیگر تروریسم را مهم‌ترین خطر می‌دانند. برای مهار این روند، همکاری فرامرزی نهادهای امنیتی و رویکردی بدون اغماض در برابر خشونت با انگیزه سیاسی ضروری است. هوش مصنوعی: انقلاب و تحول هوش مصنوعی با سرعتی بی‌سابقه به صدر دستور‌کار جهانی رسیده است و به‌ نظر می‌رسد در این جایگاه باقی بماند. در پکن و واشنگتن، این فناوری به‌مثابه رقابتی وجودی دیده می‌شود که با رقابت فضایی دوران جنگ سرد مقایسه می‌شود، زیرا هم کاربردهای نظامی دارد و هم قادر است تقریبا همه حوزه‌های سیاست ملی را دگرگون کند. در سال ۲۰۲۵، چین با معرفی مدل پیشرفته دیپ‌سیک آر۱ که با هزینه‌ای بسیار کمتر مدل‌های آمریکایی را به چالش کشید، جهان را غافلگیر کرد و نشان داد برتری فناوری می‌تواند به‌سرعت دستخوش تغییر شود. آمریکا برای حفظ جایگاهش به کنترل صادرات و تقویت شبکه‌ای از شرکا متکی است، هرچند بحث درباره کاهش برخی محدودیت‌ها نگرانی‌های سیاسی برانگیخته است. در داخل آمریکا، کمبود زیرساخت‌های انرژی برای مراکز داده به چالشی جدی تبدیل شده است. در آستانه ۲۰۲۶، تنش میان پیشرفت سریع فناوری، ابهام‌های سیاستی و رقابت ژئوپلیتیک می‌رود که هوش مصنوعی را به عاملی تعیین‌کننده در سیاست جهانی تبدیل کند. ایران تحولات جهان سال ۲۰۲۶ تحولات ژئوپلیتیک جنگ دوباره ایران و اسرائیل جنگ اوکراین جنگ آمریکا و ونزوئلا درگیری نظامی تنش‌های جهانی در سال ۲۰۲۶، اوضاع برای جمهوری اسلامی بهتر نخواهد شد. اگر جمهوری اسلامی تلاش کند برنامه هسته‌ای یا زرادخانه موشکی‌اش را احیا کند، احتمالا اسرائیل بار دیگر به ایران حمله خواهد کرد ایندیپندنت فارسی جمعه, دِسامبر 26, 2025 - 09:00

عکس ترکیبی از نیکلاس مادورو، رهبر جمهوری اسلامی و تصویر مفهومی هوش مصنوعی‌ــ Independent Persian Combo

جهان jw id: 1PWVT4nc related nodes: نظرسنجی ایپسوس درباره سال ۲۰۲۶؛ مردم هم امیدوارند هم ناامید هشت رویداد مهم جهان در سال ۲۰۲۵؛ از تحلیف ترامپ تا جنگ اسرائيل و جمهوری اسلامی شکست دوباره جریان چپ در تازه‌ترین آزمون آمریکای لاتین؛ شیلی هم به سمت راست چرخید Type: video SEO Title: از هوش مصنوعی تا ایران و ونزوئلا؛ ۲۰۲۶ سالی حساس و تعیین‌کننده برای جهان است Inner related node: نظرسنجی ایپسوس درباره سال ۲۰۲۶؛ مردم هم امیدوارند هم ناامید هشت رویداد مهم جهان در سال ۲۰۲۵؛ از تحلیف ترامپ تا جنگ اسرائيل و جمهوری اسلامی شکست دوباره جریان چپ در تازه‌ترین آزمون آمریکای لاتین؛ شیلی هم به سمت راست چرخید copyright: