Έργα τέχνης που καλύπτουν έναν ολόκληρο αιώνα κυπριακής δημιουργίας, αρχαιότητες ανεκτίμητης ιστορικής αξίας και σύγχρονες ψηφιακές εφαρμογές συνυπάρχουν στους χώρους του Προεδρικού Μεγάρου, συνθέτοντας μια πολυεπίπεδη αφήγηση για την ιστορία, τον πολιτισμό και την ταυτότητα της Κύπρου. Μέσα από τη έκθεση «Κύπρος: ο Κόσμος, ο Τόπος, ο Λόγος, η Ύλη», αλλά και την παράλληλη παρουσίαση αρχαιοτήτων με τίτλο «Πρόσωπα της Κύπρου ανά τους Αιώνες», το Προεδρικό Μέγαρο μετατρέπεται σε σημείο αναφοράς πολιτισμού, εκπαίδευσης και ιστορικής μνήμης, με στόχο να αναδείξει την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου τόσο στους Κύπριους πολίτες όσο και στους ξένους επισκέπτες. Σε συνέντευξή της στον REPORTER, η Πρώτη Κυρία, Φιλίππα Καρσερά Χριστοδουλίδου, εξηγεί πώς η ιδέα για την παρουσίαση των έργων τέχνης και των αρχαιοτήτων στο Προεδρικό Μέγαρο βασίστηκε στον ισχυρό συμβολισμό του χώρου και στον ρόλο του ως εργαλείο πολιτιστικής διπλωματίας και εκπαίδευσης, αναλύοντας παράλληλα τη φιλοσοφία της έκθεσης, τη διαδικασία επιλογής των καλλιτεχνών και των έργων, καθώς και τη σημασία των δράσεων αυτών ενόψει της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πως προέκυψε η ιδέα της παρουσίασης των έργων τέχνης που εκτίθενται στους χώρους του Προεδρικού Μεγάρου; Λόγω επαγγέλματος έμαθα να προσεγγίζω ως πιθανό εργαλείο διπλωματίας κάθε τι που είναι ιστορικά σημαντικό και έχει ισχυρό συμβολισμό. Η πρώτη φορά που μπήκα στο Προεδρικό Μέγαρο ήταν πριν 20 περίπου χρόνια. Στην πορεία, πέραν της διπλωματίας, αποκτώντας και άλλες ιδιότητες, της μητέρας και τώρα της συζύγου του Προέδρου της Δημοκρατίας, βλέπω το Προεδρικό και ως εργαλείο κατάρτισης των νέων, μέσα από ένα εύκολο και διαδραστικό τρόπο κατανόησης και εκτίμησης της ιστορίας και του πολιτισμού μας.  Το είδα ως ένα χώρο στον οποίο ο ξένος θα νιώθει την Κύπρο: από τους εξωτερικούς χώρους, τα δέντρα και τα αρώματα, την αρχιτεκτονική και τις επιρροές που προκύπτουν μέσα από το πέρασμα των αιώνων, τα έργα τέχνης, τις αρχαιότητες και πολλά άλλα. Γι’ αυτό, λοιπόν, ως σύζυγος του Προέδρου της Δημοκρατίας, προωθώ διάφορες δράσεις που στόχο έχουν να ανοίξουμε στους πολίτες τόσο το Προεδρικό Μέγαρο, όσο και την προεδρική κατοικία Τροόδους, να τα δουν από κοντά, να τα γνωρίσουν, ακριβώς γιατί είναι κομμάτι της ιστορίας μας. Και πρέπει να σας πω ότι μας χαροποιεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι ξεκινούν εντός του νέου χρόνου και τα έργα ανάπλασης του περιβολιού ώστε να το μετατρέψουμε σε πρότυπο βιολογικό και εκπαιδευτικό πάρκο. Επισκέπτες θα είναι παιδιά, τα οποία θα το επισκέπτονται μέσω των σχολείων τους για εκπαιδευτικούς σκοπούς και όχι μόνο καθώς πρόκειται για ένα έργο δώρο στην κοινωνία των πολιτών και θα λειτουργεί ως σημείο αναφοράς στη διασύνδεση της αστικής κοινωνίας με τις ρίζες της, τον πρωτογενή τομέα και την πλούσια βιοποικιλότητα της Κύπρου. Σε ότι αφορά το εσωτερικό του Μεγάρου, έχουμε εισηγηθεί στη Διοίκηση να καθιερωθεί μία ημέρα τον χρόνο, ίσως το πρώτο Σάββατο μετά την επέτειο της Κυπριακής Ανεξαρτησίας, που όποιος επιθυμεί να μπορεί να επισκέπτεται και να ξεναγείται στους χώρους του Προεδρικού Μεγάρου. Παράλληλα να θεσμοθετηθεί επίσημα, μαζί με το Υπουργείο Παιδείας πρόγραμμα δυνατότητας επισκέψεων, σε προκαθορισμένες ημέρες, από σχολεία από όλη την Κύπρο. Θέλουμε οι δράσεις μας να εξυπηρετούν πολλαπλούς σκοπούς και να έχουν θετικό αντίκτυπο στους πολίτες.   Πως έγινε η διαδικασία επιλογής των καλλιτεχνών αρχικά και στη συνέχεια των έργων τέχνης τους και ποιος ο στόχος έκθεσής τους στους χώρους του Προεδρικού Μεγάρου; Η όλη διαδικασία επιλογής στηρίχθηκε στη θεματική και τη φιλοσοφία της έκθεσης «Κύπρος: ο Κόσμος, ο Τόπος, ο Λόγος, η Ύλη» αφού πρόκειται για κτίριο με υψηλό συμβολισμό και με πλούσια ιστορία, συνυφασμένης με πρόσωπα και γεγονότα που καθόρισαν την πορεία της χώρας και του λαού μας. Αυτή τη στιγμή εκτίθενται περίπου εκατόν έργα τέχνης, από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα, με πίνακες 57 σπουδαίων ζωγράφων της πρώτης γενιάς καθώς και έργα από νεότερους και εν ζωή δημιουργούς. Τα περισσότερα έργα προέρχονται από την Κρατική Συλλογή Έργων Τέχνης και τα υπόλοιπα από τη συλλογή της Προεδρίας, όπως και ορισμένα από ιδιωτικές συλλογές. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στους πρωτοπόρους Κύπριους καλλιτέχνες, των οποίων έργα δεσπόζουν στην είσοδο του Μεγάρου, στο φουαγιέ και στους κύριους χώρους υποδοχής. Πρόκειται για έργα καθοριστικής σημασίας για την ιστορία της κυπριακής τέχνης, όχι μόνο για τη χρονική τους τοποθέτηση, όπως εκείνα των Διαμαντή, Κάνθου, Κασσιαλού, Νικολαΐδου, Πολ Γεωργίου Χατζησωτηρίου και άλλων, αλλά και για τη θεματική τους φόρτιση όπως επίσης και έργα που έχουν εκπροσωπήσει την Κύπρο και διακρίθηκαν σε διεθνείς εκθέσεις. Την επιμέλεια είχαν οι Κωνσταντίνος Κουννής και Κώστας Μάτζαλος, με την πολύτιμη συμβολή του Υφυπουργείου Πολιτισμού. Για την επιλογή αξιοποιήσαμε ασφαλώς και τη γνώση κι άλλων ειδικών, που μας βοήθησαν εθελοντικά, όπως ο εικαστικός, καθηγητής Αρχιτεκτονικής δρ Σάββας Χριστοδουλίδης, η διακοσμήτρια κα Έλενα Σαββίδου, η Διευθύντρια της Λεβεντείου Πινακοθήκης, κα Λουκία Λοΐζου Χατζηγαβριήλ. Με αυτού του είδους τις δράσεις το Προεδρικό Μέγαρο μετατρέπεται σε ένα σύγχρονο σημείο αναφοράς, που θα μεταδίδει την κληρονομιά μας στους επισκέπτες του, ντόπιους και ξένους. Ειδικά ενόψει της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την έκθεση θα δουν ηγέτες και αξιωματούχοι άλλων κρατών, δεκάδες ξένες αντιπροσωπείες, και υψηλοί προσκεκλημένοι. Την ίδια στιγμή έχει γίνει συνεργασία με το Εργαστήριο Εικονικών Περιβαλλόντων του Ινστιτούτου Κύπρου για τη δημιουργία εικονικής μηχανής του χρόνου ώστε να επιτρέπεται η διαδραστική επίσκεψη στο Προεδρικό Μέγαρο. Πως γίνεται η χρήση αυτής της μηχανής και τι αποτελέσματα επιδιώκονται; Όπως σας ανέφερα στην αρχή, όταν αναζητούσα τρόπους για την ανάδειξη της ιστορίας του Προεδρικού, μοιράστηκα την ιδέα με τον Πρόεδρο του Ινστιτούτου Κύπρο, δρα Σταύρο Μαλά. Του έλεγα πόσο θα ήθελα τα παιδιά από τα σχολεία να μπορούν να μάθουν με σύγχρονο τρόπο την ιστορία όχι μόνον του Μεγάρου αλλά και της Κύπρου. Ο κύριος Μαλάς ανταποκρίθηκε αμέσως και η ιδέα άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά, με την καθοδήγηση του κ. Γιώργου Αρτόπουλου. Αξιοποιώντας το πλούσιο αρχειακό υλικό, με ψηφιοποιημένα κείμενα και φωτογραφίες, οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Κύπρου δημιούργησαν μια μοναδική μηχανή του χρόνου, που τοποθετήθηκε στο χώρο υποδοχής του Προεδρικού Μεγάρου.  Μέσα από σπάνια ντοκουμέντα, προβάλλεται με διαδραστικό τρόπο η ιστορία του κτιρίου του Προεδρικού Μεγάρου, όταν κτίστηκε το πρώτο Αρμοστείο και μετέπειτα Κυβερνείο, στη συνέχεια η καταστροφή του κατά τη διάρκεια του Πραξικοπήματος, η επιδιόρθωσή του και η τωρινή του κατάσταση. Ο χρήστης μπορεί εύκολα να επιλέξει τη χρονολογία που τον ενδιαφέρει, την αίθουσα και άλλους χώρους του Μεγάρου, και να κάνει ένα εικονικό ταξίδι στο χρόνο και το χώρο.  Εκτός από τα έργα τέχνης, έχει δημιουργηθεί και η έκθεση «Πρόσωπα της Κύπρου ανά τους Αιώνες», επίσης στο Προεδρικό Μέγαρο, την οποία έχει επιμεληθεί το Τμήμα Αρχαιοτήτων. Ποιος ο στόχος της συγκεκριμένης έκθεσης  και με ποιο σκεπτικό έγινε η επιλογή του υλικού; Η συγκεκριμένη έκθεση αποτελείται από συλλογή αρχαιοτήτων. Συγκεκριμένα, εκτίθενται ειδώλια και γλυπτά από την 4η χιλιετία π.Χ., μέχρι τον 1ο αιώνα π.Χ.. Τα εκθέματα προέρχονται από τις συλλογές του Τμήματος Αρχαιοτήτων και δύο από αυτά, επαναπατρίστηκαν το 2024 από το Μόναχο μετά από πολύχρονη δίκη, μαζί με εκατοντάδες άλλα κυπριακά αντικείμενα, τα οποία είχαν συληθεί και εξαχθεί παράνομα από την Κύπρο από τον Τούρκο αρχαιοκάπηλο Αιντίν Ντικμέν μετά την Τουρκική εισβολή του 1974. Έχουν τοποθετηθεί σε ειδική προθήκη και με τη χρήση μιας εφαρμογής (App), την οποία δημιούργησε το Ινστιτούτο Κύπρου σε συνεργασία με το Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, μπορεί ο επισκέπτης να αντλήσει πληροφορίες για όλα τα εκθέματα.  Μέσα από τη συλλογή αναδεικνύεται η τραγική πτυχή της καταστροφής και λεηλασίας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς από την Τουρκία, ως εκ τούτου, η έκθεση στο Προεδρικό, θα υπηρετήσει και την ανάγκη διαφώτισης υψηλών προσκεκλημένων, ειδικά ενόψει της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:  Ν. Χριστοδουλίδης: Τα θέματα εγκλωβισμένων και αγνοουμένων βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα των συζητήσεών Φ. Καρσερά: Στόχος έργα που θα κρατήσουν τη Μαρωνίτικη κοινότητα στη γη της Τη δέσμευση της πολιτείας για πιο συμπεριληπτική κοινωνία επιβεβαίωσε η Πρώτη Κυρία