Het is de vierde 'Nederlandse kerst' voor ruim dertig Oekraïense bewoners van een oud schoolgebouw in Zaandam, Et Buut. De opvang kwam er in 2022 op voorspraak van betrokken Zaankanters, die nog steeds meehelpen. Hoe gaan zij en de Oekraïners de kerst in, nu er op het hoogste niveau over vrede wordt gesproken? Bewoners van onder andere de Parkstraat maakten zich na het uitbreken van de oorlog hard voor een kleinschalige opvang, praktisch in hun achtertuin. Vorig jaar maakte NH een serie met de Zaankanters en de Oekraïeners die er wonen. Nu gaan we terug. Duidelijk is dat het verhaal van iedere bewoner van de opvang anders is. De één is heel erg met zijn of haar nieuwe Nederlandse leven bezig, de ander heeft nog trauma's van het leed in het thuisland. Tekst loopt door onder de foto's. Daarnaast komen er nog steeds nieuwe Oekraïeners deze kant op. Natalia en Serhii bijvoorbeeld, samen met hun drie kinderen. Ze zijn pas kort in Zaandam. Toen ze hier arriveerden hoorden ze dat ze net op tijd waren gevlucht uit Mykolajiv (Zuid-Oekraïne). "Op het moment dat we hier kwamen hoorden we dat onze regio werd bestookt door raketten en drones", aldus Natalia. Hier voelt ze zich veilig, maar ze kan niet wachten om terug te keren naar huis. Helpen uit eerbied voor moeder In de bovenstaande uitgebreide reportage is ook Lucia Blom te zien. De Zaanse met Oekraïense roots helpt in het begin van de oorlog met het vertalen voor vluchtelingen van Nederlands naar Oekraïens en Russisch, een taal die veel Oekraïeners spreken. Ze ontmoet Liudmyla en haar familie, helpt ze en er ontstaat een warme vriendschap. "Ik dacht: 'misschien kan ik van dienst zijn', zegt Lucia. "Zo is het ontstaan, ook uit eerbied voor mijn moeder." Zij werd in de Tweede Wereldoorlog gevangengenomen door de Duitsers. In een werkkamp ontmoette ze de vader van Lucia. Samen overleefden ze de oorlog en kwamen in Nederland terecht. "Tot haar dood aan toe was ze bang voor alles wat met autoriteit te maken had. Ze heeft tot haar dood aan toe geleden." Dat ze nu Oekraïeners kan helpen geeft haar een goed gevoel. "Ik heb hele warme gevoelens naar die mensen toe. En andersom denk ik ook."