Όταν το Secret Santa μπορεί να εξελιχθεί σε ένα από τα πιο άβολα –και οδυνηρά– επεισόδια της επαγγελματικής ζωής. Για κάποιους, μάλιστα, σε μια εμπειρία που τους ακολουθεί για χρόνια. Το Secret Santa υποτίθεται ότι είναι μια ακίνδυνη, σχεδόν παιδική τελετουργία του γραφείου: λίγη ανωνυμία, ένα μικρό δώρο, μια αφορμή για γέλιο πριν κλείσει η χρονιά. Στην πράξη, όμως, μπορεί να εξελιχθεί σε ένα από τα πιο άβολα –και οδυνηρά– επεισόδια της επαγγελματικής ζωής. Για κάποιους, μάλιστα, σε μια εμπειρία που τους ακολουθεί για χρόνια, όπως σημειώνει η Guardian. Μια πασιέντζα για την μοναξιά Η Susanna Beves ήταν νέα δασκάλα σε διεθνές σχολείο στη Γερμανία όταν άνοιξε το δώρο που της έκοψε κάθε διάθεση για Secret Santa στο μέλλον. Το αντικείμενο από μόνο του δεν ήταν προσβλητικό: ένα παιχνίδι πασιέντζας. Το πρόβλημα ήταν το σημείωμα που το συνόδευε. Της εξηγούσε ότι το δώρο επιλέχθηκε επειδή ήταν μόνη, χωρίς φίλους και «πιθανότατα θα παρέμενε έτσι». Το άνοιξε μπροστά σε περίπου 60 συναδέλφους. Θυμάται ότι ήθελε απλώς να κλάψει, γνωρίζοντας ότι ο άνθρωπος που έγραψε το σημείωμα βρισκόταν κάπου μέσα στο ίδιο δωμάτιο. Μέχρι σήμερα δεν έμαθε ποτέ ποιος ήταν. Το δώρο και το χαρτάκι κατέληξαν κατευθείαν στα σκουπίδια. Τέτοιες ωμές επιθέσεις είναι σπάνιες, αλλά τα «αστεία» που αποτυγχάνουν παταγωδώς είναι πολύ πιο συχνά απ’ όσο παραδέχονται τα γραφεία. Σύμφωνα με στελέχη ανθρώπινου δυναμικού, το πρόβλημα ξεκινά όταν το Secret Santa μετατρέπεται σε πεδίο σαρκασμού. Δώρα που υπονοούν προσωπικές «αδυναμίες», μυρωδιές, θόρυβο, βάρος, μοναξιά ή επιλογές ζωής, μπορεί να προκαλέσουν πραγματική ταπείνωση, ειδικά όταν ανοίγονται δημόσια. Το γέλιο των υπολοίπων συχνά λειτουργεί ως πίεση για τον αποδέκτη να «το πάρει στην πλάκα», ακόμη κι αν μέσα του καταρρέει. Ο Tony O’Brien το έζησε αυτό στο πρώτο του μόνιμο επαγγελματικό βήμα, στη δημόσια διοίκηση της Βόρειας Ιρλανδίας. Λίγο πριν τα Χριστούγεννα είχε χάσει το κουτάβι του, το οποίο αναγκάστηκε να θανατώσει μετά από σοβαρό περιστατικό επιθετικότητας. Είχε μοιραστεί την ιστορία με τους συναδέλφους του. Το Secret Santa του εκείνης της χρονιάς τού πρόσφερε κονσέρβες σκυλοτροφής, πάνες εκπαίδευσης και φουσκωτά σκυλάκια. Προσπάθησε να χαμογελάσει, αλλά περιγράφει την αίσθηση ως «φρίκη». Δεν μπορούσε να καταλάβει πώς κάποιος σκέφτηκε ότι μια τόσο επώδυνη εμπειρία ήταν υλικό για χιούμορ. Ακόμη κι όταν δεν υπάρχει κακή πρόθεση, τα πράγματα μπορούν να πάνε στραβά. Η Georgie Goldstein άνοιξε γελώντας για αρκετά λεπτά ένα σετ από κούπες ζευγαριού, με επιγραφές τύπου «καλημέρα όμορφε» και «καλημέρα όμορφη». Το πρόβλημα ήταν ότι μόλις είχε χωρίσει. Το δώρο χτύπησε ένα ευαίσθητο σημείο, παρότι κατάφερε να δει και τη χιουμοριστική πλευρά της σύμπτωσης. Υπάρχουν, βέβαια, και οι στιγμές που η αμηχανία μετατρέπεται σε ιστορία για γέλια. Σε χριστουγεννιάτικο πάρτι εταιρείας στο Λος Άντζελες, όπου τα δώρα μπαίνουν σε κοινή στοίβα και ανταλλάσσονται τυχαία, ένα εννιάχρονο παιδί άνοιξε μπροστά σε όλους ένα ζευγάρι… βρώσιμα γυναικεία εσώρουχα. Η αθώα απορία του για το «τι ακριβώς είναι αυτό» πάγωσε το δωμάτιο για λίγα δευτερόλεπτα, μέχρι που κάποιος έσπευσε να ανταλλάξει το δώρο. Κανείς δεν παραδέχτηκε ποτέ ποιος τα είχε αγοράσει, αλλά το περιστατικό πέρασε στην ιστορία του γραφείου ως θρυλικό. Το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στην επιλογή του δώρου. Και η αντίδραση μπορεί να δηλητηριάσει το κλίμα. Ένας εργαζόμενος στο Μάντσεστερ χρειάστηκε εβδομάδες απολογιών για να αποκαταστήσει τη σχέση με τη στενή του φίλη στη δουλειά, όταν σχολίασε αρνητικά το δώρο της μπροστά σε όλους. Ακόμη κι αν είχε πρακτικό λόγο, η δημόσια αποδοκιμασία «σκότωσε» τη διάθεση της στιγμής. Στον χώρο του HR, τα Secret Santa θεωρούνται συχνή πηγή παραπόνων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα περιστατικά έχουν κριθεί ακόμη και ως παρενόχληση, ειδικά όταν εμπλέκονται σεξουαλικά υπονοούμενα ή δώρα που παραβιάζουν ξεκάθαρα προσωπικά όρια. Δεν είναι τυχαίο ότι σε κάποιους οργανισμούς το Secret Santa έχει απαγορευτεί πλήρως ή έχει αντικατασταθεί από αυστηρότερους κανόνες: αποκάλυψη του αποστολέα, λίστες επιθυμιών ή ανώτατα όρια που μειώνουν τον «πειρασμό» για εξυπνάδες. Παρόλα αυτά, δεν συμφωνούν όλοι ότι η λύση είναι ο πλήρης έλεγχος. Για κάποιους, το ρίσκο είναι μέρος της γοητείας. Ένα κακό δώρο μπορεί να γίνει αφορμή για συζήτηση, γέλιο και ιστορίες που θα θυμούνται όλοι για χρόνια. Υπό μία βασική προϋπόθεση: να μην μετατρέπεται σε επίθεση στον χαρακτήρα ή στην ευαλωτότητα του άλλου. Για τη Susanna Beves, πάντως, η ζημιά είχε γίνει. Για χρόνια αρνιόταν να συμμετάσχει ξανά σε Secret Santa, εκτός αν το όνομα του αποστολέα αναγραφόταν ξεκάθαρα. Η εμπειρία, όπως λέει, την έκανε πιο καχύποπτη όχι μόνο απέναντι στα χριστουγεννιάτικα παιχνίδια, αλλά και απέναντι στην ίδια τη λογική της υποχρεωτικής προσφοράς δώρων. Ίσως, τελικά, το Secret Santa να λέει λιγότερα για το πνεύμα των γιορτών και περισσότερα για τις λεπτές, συχνά επικίνδυνες, ισορροπίες της εργασιακής ζωής. Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr