تهران-بیروت در عصر یخبندان؟

هفتم اکتبر بی‌تردید نقطه عطفی در معادلات امنیتی و سیاسی خاورمیانه بود و موجی از بازتعریف نقش‌ها، ائتلاف‌ها و خطوط تماس را به منطقه تحمیل کرد؛ تحولی که لبنان نیز، به‌ دلیل جایگاه خاص خود در معادله مقاومت و توازن‌های شکننده داخلی، از پیامدهای آن مصون نماند. هفتم اکتبر بی‌تردید نقطه عطفی در معادلات امنیتی و سیاسی خاورمیانه بود و موجی از بازتعریف نقش‌ها، ائتلاف‌ها و خطوط تماس را به منطقه تحمیل کرد؛ تحولی که لبنان نیز، به‌ دلیل جایگاه خاص خود در معادله مقاومت و توازن‌های شکننده داخلی، از پیامدهای آن مصون نماند. با این حال، آنچه بر پیچیدگی شرایط افزوده، هم‌زمانی این تحولات با استقرار دولتی جدید در بیروت است؛ دولتی که با ریاست‌جمهوری جوزف عون، نخست‌وزیری نواف سلام و وزارت خارجه یوسف رجی، نشانه‌هایی از تغییر رویکرد در سیاست خارجی لبنان را بروز داده است. در چنین بستری، روابط تهران و بیروت وارد مرحله‌ای کم‌سابقه از شکنندگی شده است؛ مرحله‌ای که نه‌صرفا محصول فشارهای بیرونی، بلکه برآیند تلاقی تحولات منطقه‌ای، بازآرایی قدرت در لبنان و حساسیت‌های فزاینده افکار عمومی این کشور نسبت به نقش بازیگران خارجی است. حواشی هفته‌های اخیر، از اظهارات دیپلماتیک تا مناقشات رسانه‌ای، نشان داد کانال‌های سنتی تعامل دیگر کارآمدی گذشته را ندارند و سوءبرداشت‌ها به‌سرعت به تنش سیاسی تبدیل می‌شوند. در روزهای پایانی سال ۲۰۲۵، این وضعیت مبهم، چشم‌انداز روشنی برای روابط دو کشور در سال میلادی آینده ترسیم نمی‌کند. استمرار این روند می‌تواند روابط تهران و بیروت را از یک همکاری مبتنی بر ملاحظات راهبردی، به مناسباتی حداقلی و پرهزینه سوق دهد؛ مگر آنکه دو طرف با بازنگری در ادبیات، اولویت‌ها و سازوکارهای تعامل، از تعمیق این شکاف شکننده جلوگیری کنند. اما برای واکاوی عمیق‌تر وضعیت کنونی روابط تهران و بیروت و ترسیم چشم‌اندازی واقع‌بینانه از آینده این مناسبات در سال پیش‌رو، با دو چهره صاحب‌نظر به گفت‌وگو نشسته‌ایم؛ محمدعلی مهتدی، تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه که سال‌ها تجربه زیست، مشاهده میدانی و تحلیل تحولات لبنان را در کارنامه خود دارد و ابوالقاسم دلفی، سفیر پیشین جمهوری اسلامی ایران در فرانسه، بلژیک، شیلی و کلمبیا که به‌واسطه سال‌ها فعالیت دیپلماتیک، مطالعه مستمر و اشراف دقیق بر معادلات سیاسی و ساخت قدرت در لبنان، از منظر سیاست خارجی به این تحولات می‌نگرد. این گفت‌وگو تلاشی است برای عبور از روایت‌های سطحی و دستیابی به درکی جامع‌تر از مختصات پیچیده روابط تهران و بیروت در مقطع حساس کنونی.