Dit verandert 1 januari: hotel duurder, naaktkat verboden, vaker huurtoeslag en meer

Het is alweer bijna 2026. Dat betekent dat er weer allerlei nieuwe wetten, regels en (belasting)tarieven ingaan. Want dat is ieder jaar zo per 1 januari. Hier een overzicht van belangrijke veranderingen. Btw op hotel omhoog De btw op overnachtingen in hotels en vakantieparken stijgt van 9 naar 21 procent. De btw op kamperen, als je zelf een tent, caravan of camper meeneemt, blijft 9 procent. Het demissionaire kabinet wilde ook de btw verhogen op bezoek aan onder meer sportscholen, musea en theaters. Dat is door de Tweede Kamer tegengehouden. Minimumloon en uitkeringen omhoog Ieder halfjaar past de overheid het minimumloon aan. Dat gaat nu van 14,40 naar 14,71 euro per uur bruto. Dat bedrag geldt voor iedereen van 21 jaar en ouder. Op basis van de verhoging van het minimumloon gaan ook uitkeringen omhoog. Zo gaat de AOW voor alleenwonenden van 1527,63 naar 1558,15 euro netto per maand. Ook onder meer de bijstand-, WIA- en Wajong-uitkering gaan omhoog. Belastingschijven Zoals ieder jaar worden de grenzen van de belastingschijven aangepast aan de inflatie. Dat gebeurt dit jaar maar voor een deel. Daardoor ga je dus iets sneller wat meer belasting betalen in een hogere schijf, dan oorspronkelijk het plan was. Het kabinet doet dit het om de btw te verhogen op cultuur, media en sport door de Tweede Kamer is tegengehouden. Dit is als alternatief bedacht om meer belastinggeld binnen te halen. Cryptomunten Als je cryptomunten zoals bitcoin hebt staan bij een cryptodienstverlener, dan moet die dat doorgeven aan de Belastingdienst. Dit is een EU-regel, de belastingdiensten van EU-landen gaan de saldo- en transactiegegevens ook onderling uitwisselen. Daardoor moet het moeilijker worden om de vermogensbelasting over cryptomunten zoals bitcoin te ontduiken. Erfbelasting Na iemands dood hadden erfgenamen 8 maanden om aangifte te doen voor de erfbelasting. Dat wordt 20 maanden. In een periode van rouw is 8 maanden voor veel mensen te kort om alles volledig en goed in te vullen, zegt de overheid. Daarom krijg je langer de tijd. Vaker recht op huurtoeslag Meer mensen krijgen recht op huurtoeslag. Dus huur je, check dan even of je voortaan deze toeslag kan krijgen. Tot nu kon je alleen toeslag krijgen als de huur maximaal 900 euro was, de maximumhuur voor sociale huurwoningen. Voor jongeren was dat 477 euro. Maar voortaan kan je ook bij duurdere huurwoningen toeslag krijgen, zolang je inkomen en vermogen maar niet te hoog zijn. En voortaan kan je zodra je 21 wordt volledige huurtoeslag krijgen. Dat was vanaf 23. Mensen jonger dan 23 kregen een lagere huurtoeslag. Overdrachtsbelasting woning omlaag De overdrachtsbelasting gaat omlaag voor woningen die je koopt maar niet zelf in gaat wonen. Het gaat dus vaak om investeerders die de woning gaan verhuren. De overdrachtsbelasting was 10,4 procent van de verkoopprijs en wordt 8 procent. Voor ander vastgoed, zoals kantoor- en winkelpanden, blijft het 10,4 procent. Voor kopers die in het huis gaan wonen blijft de overdrachtsbelasting 2 procent. En voor mensen die hun eerste huis kopen blijft die nul. Dan moet je wel aan wat eisen voldoen, je mag bijvoorbeeld maximaal 34 zijn. Huren omhoog De huur van huizen in de vrije sector mag 4,4 procent omhoog. Dat is de inflatie plus 1 procentpunt. Het gaat om huizen met een huur van boven de 1228,07 euro. Voor middenhuurwoningen is de maximumverhoging 6,1 procent. Dat is de ontwikkeling van de cao-lonen plus 1 procentpunt. Middenhuurwoningen hebben een huur van tussen de 932,93 en 1228,07 euro. De huren mogen per 1 januari omhoog, maar dat kan ook pas later in het jaar gebeuren. Verhoging mag namelijk eens per 12 maanden. En van oudsher worden huren vaak iedere 1 juli verhoogd. In de sociale huursector mogen de huren sowieso pas 1 juli omhoog, met maximaal 4,1 procent. Trein duurder Een treinreis bij de NS wordt gemiddeld 6,5 procent duurder. Dat is minder dan eerder nog werd gevreesd. Volgens de NS zouden de prijzen eigenlijk zo'n 12 procent omhoog moeten. De afgelopen jaren stegen de treinreisprijzen minder hard dan de inflatie en NS kreeg daar geld voor van de overheid. Nu krijgt de NS geen geld meer om die prijsstijgingen te dempen, maar er is wel afgesproken om de prijsverhoging die daardoor nodig is over vier jaar uit te smeren. Wegenbelasting soms hoger De motorrijtuigenbelasting, beter bekend als de wegenbelasting, gaat omhoog voor een aantal soorten voertuigen. Accijns op brandstof omhoog De accijns op een liter benzine gaat met 5,6 cent omhoog. Die van diesel met 3,6 cent en lpg met 1,3 cent. In 2022 werd de accijns juist fors verlaagd na de Russische inval in Oekraïne, omdat brandstofprijzen hard stegen. Al een paar jaar zou die verlaging worden geschrapt, maar steeds werd die door de overheid verlengd. De Tweede Kamer besloot eind november dat de accijns nu toch weer een beetje omhoog gaat om met dat geld een geplande ov-bezuiniging te schrappen. E-sigaret alleen in speciaalzaak Vapes of e-sigaretten mogen alleen nog in speciaalzaken verkocht worden. Tot nu toe mochten ook tankstations ze verkopen en zogeheten gemakswinkels, zoals Primera en Bruna. Die mogen nog wel gewone sigaretten verkopen. Voor tankstations stopt dat in 2030, voor gemakswinkels in 2032. Dan mogen alleen tabakspeciaalzaken sigaretten verkopen. De overheid wil roken en vapen ontmoedigen, omdat het erg ongezond is. Basispakket zorgverzekering anders Wat er betaald wordt vanuit het basispakket van de zorgverzekering verandert ieder jaar iets. Dit jaar zijn er drie veranderingen. Tot nu toe kon je één keer per jaar meedoen aan een stoppen-met-roken-programma. Dat wordt drie keer. Want stoppen met roken is niet voor iedereen even makkelijk. Oefentherapie voor mensen met axiale spondyloartritis (een bepaalde vorm van reuma) komt in het basispakket. Bij deze ziekte heb je last van ontstekingen en pijn in rug en bekken. Een huisartsbezoek valt niet onder het eigen risico, maar als je huisarts een specialist om advies vroeg, moest je dit wel betalen vanuit je eigen risico. Dat verandert, dit valt niet meer onder het eigen risico. En een verkennend gesprek in de geestelijke gezondheidszorg, met bijvoorbeeld een psycholoog, ook niet meer. Nieuw in de PMD-bak Je mag een aantal nieuwe dingen weggooien in de PMD-bak of -zak (plastic, metaal, drinkpakken). Zoals koffiecapsules, die hoeven niet leeg te zijn. En ook huishoudelijke spuitbussen, zoals deo, haarlak en slagroom. En grote verpakkingsfolies. Dit kan nu omdat producenten beter recyclebare verpakkingen maken en verwerkers het recyclingproces verbeteren. Recreatief vissen in zee Nieuwe regels voor mensen die recreatief vissen in zee (dus niet commercieel): je moet de vangst van zeebaars, paling en blauwvintonijn registeren in een app, Rec-Fishing. Je moet aangeven welk vistuig je gebruikt, waar je vist, de lengte of het gewicht en of je de vis hield om op te eten of teruggooide. Het geldt in zout water in de hele EU. De EU wil hiermee kijken wat het effect van recreatief vissen is op visstanden. Het gaat dus niet om vissen in rivieren en meren. De regel gaat niet in op 1 januari, maar op 10 januari. Grootverbruiker leidingwater betaalt meer Grootverbruikers van kraanwater gaan meer belasting betalen. Nu betaal je per aansluiting alleen nog een speciale belasting op leidingwater voor de eerste 300 kubieke meter water per jaar. Dat wordt op de eerste 50.000. De meeste huishoudens gebruiken een stuk minder dan die 300 m3 en gaan dus niet extra belasting betalen. Een driepersoonshuishouden verbruikt gemiddeld namelijk zo'n 150 m3. Het gaat dan ook vooral om bedrijven en andere organisaties die meer gaan betalen. Dit moet waterbesparing stimuleren. De belasting op leidingwater is dit jaar 0,425 euro per kubieke meter water, omgerekend 0,000425 euro per liter. Analoge meter vervangen Het is voortaan verplicht om een slimme of digitale meter te laten installeren, die je elektra- of gasverbruik bijhoudt. Je mag deze niet meer weigeren. De slimme meter geeft automatisch je energieverbruik door. Je mag die automatische functie wel uitzetten. Dan moet je het zelf doorgeven. En als je geen slimme meter wil, mag je kiezen voor een simpelere digitale meter. Die heeft geen communicatiefunctie, dus dan moet je het ook doorgeven. Zowel een digitale als een slimme meter houdt bij hoeveel elektriciteit je teruglevert als je zonnepanelen hebt. En daar is het allemaal om te doen. Want een analoge meter met draaischijf houdt niet bij hoeveel je teruglevert. De schijf draait dan gewoon achteruit. Daardoor kunnen energiebedrijven geen terugleverkosten in rekening brengen. Boetes voor inzetten schijnzelfstandigen Na jaren van discussie en onduidelijkheid mag de Belastingdienst boetes opleggen aan werkgevers die 'schijnzelfstandigen' inhuren. Bedrijven en organisaties mogen namelijk geen zzp'ers en freelancers inhuren voor werk dat in de praktijk hetzelfde is als wat een werknemer in loondienst doet. De wet hiervoor is al in 2016 ingegaan, maar pas in 2025 ging de Belastingdienst waarschuwingen uitdelen, maar nog geen boetes. Nu kunnen werkgevers dus ook boetes krijgen. Loonkostenvoordeel ouderen afgeschaft Werkgevers kregen geld van de overheid als ze iemand van 56 jaar of ouder nieuw in dienst namen. Het moest wel gaan om iemand met een uitkering, bijvoorbeeld WW of WIA. Dit zogeheten loonkostenvoordeel verdwijnt. In 2025 werd het al verlaagd van van 3,05 euro per uur naar 1,35. Voor mensen die voor 1 januari 2024 zijn aangenomen blijft het voordeel gewoon bestaan. Loonkostenvoordeel is er ook voor het aannemen van mensen met een arbeidsbeperking. Die regeling blijft en wordt juist uitgebreid. Tot nu kregen werkgevers 3 jaar loonkostenvoordeel. Dat wordt onbeperkt. Pensioenstelsel Voor veel mensen die pensioen krijgen of opbouwen verandert er iets. Want 24 pensioenfondsen, waaronder een aantal grote, stappen over naar het nieuwe pensioenstelsel. Daardoor is meer dan de helft van de pensioendeelnemers over. In het nieuwe stelsel zijn pensioenen meer gekoppeld aan ontwikkelingen op de beurs. Gaat het goed, dan gaat het pensioen sneller omhoog dan nu. Gaat het slecht, dan kunnen pensioenen eerder dan nu dalen. Sommige fondsen gingen al in 2025 over, de rest op 1 januari 2027 of 2028. Zelfstandigenaftrek omlaag Al sinds 2020 gaat ieder jaar de zelfstandigenaftrek wat omlaag. Dat is een korting op de inkomstenbelasting voor zzp'ers. Die aftrek daalt nu van 2470 naar 1200 euro. De overheid doet dit om de belastingverschillen tussen zzp'ers en werknemers kleiner te maken. In 2019 was de aftrek nog 7280 euro. Maximaal 2999 euro contant betalen Winkeliers mogen geen contante betalingen van 3000 euro en meer aannemen. De overheid verbiedt dit omdat criminelen vaak grote contante betalingen zouden gebruiken om geld wit te wassen. Het verbod geldt niet voor betalingen tussen particulieren, bijvoorbeeld als je iets koopt via Marktplaats. Naaktkat en vouwoorkat verboden Een naaktkat of vouwoorkat hebben wordt verboden. Het was al verboden om ze te fokken. Katten zoals de Schotse vouwoorkat hebben een genetische afwijking waardoor hun oren gevouwen zijn. Door die afwijking hebben ze ook pijn, lopen mank en hebben stijve gewrichten. Naaktkatten zoals de Sphynx krijgen sneller bepaalde infecties en huidkanker. Katten geboren en gechipt voor 1 januari mag je wel houden. Maar die mogen niet meer meedoen aan wedstrijden, tentoonstellingen of keuringen. Incidenten bij kinderopvang Gastouders en kinderopvangorganisaties moeten het verplicht melden als er bij hen een ernstig incident gebeurt met een kind. Bijvoorbeeld als een kind naar het ziekenhuis moet. Ze moeten dit dan zo snel mogelijk melden bij de GGD. Hierdoor moet de overheid betere informatie krijgen over incidenten bij kinderopvangplekken en de oorzaak ervan. Contact met overheid via internet Burgers en bedrijven hebben voortaan het recht om contact met de overheid via internet te hebben. Aanvragen voor bijvoorbeeld vergunningen en bezwaarschriften moeten ze digitaal kunnen versturen, bijvoorbeeld per email, webformulier of het uploaden van bestanden. Bij berichten naar de overheid moet je een ontvangstbevestiging krijgen. En bij het invullen van een webformulier mag de overheid je niet verplichten om onnodige dingen in te vullen. De mogelijkheid om per post te communiceren blijft, maar burgers en bedrijven kunnen nu kiezen. Euro in Bulgarije Een verandering buiten Nederland: Bulgarije voert per 1 januari de euro in. En dat betekent dat na onder meer de gulden, peseta en drachme ook de lev verdwijnt als betaalmiddel. Bulgarije is het 21e euroland. Psychologen in strafzaken Psychiaters en psychologen die meewerken aan strafzaken gaan meer geld krijgen. Hun vergoedingen voor het onderzoeken van verdachten stijgen 9 procent. Ook mogen ze meer uren declareren. Er is nu een tekort en daardoor is er soms vertraging tijdens rechtszaken. Meer geld moet dit werk aantrekkelijker maken. Bestrijding georganiseerde misdaad Om georganiseerde criminaliteit aan te pakken gaan straffen en boetes voor verschillende misdrijven omhoog. Ook wordt het strafbaar om een verborgen ruimte in een voertuig te bouwen om politieonderzoek te bemoeilijken. En het wordt moeilijker om tijdens een rechtszaak om nieuwe rechters te vragen. Beklaagden kunnen dat doen als ze vinden dat een rechter partijdig is, maar dit wordt ook gebruikt om zaken te vertragen. Auteursrecht Schrijvers, muzikanten en filmmakers worden voortaan beter beschermd als ze een contract sluiten met uitgevers, platenmaatschappijen en filmproducenten. Afspraken over het gebruiken van en verdienen aan hun creatief werk moeten op papier staan als een partij het alleenrecht wil hebben. En als die het werk vervolgens niet of nauwelijks gebruikt, kan de maker het contract makkelijker beëindigen. En makers mogen zich organiseren en gezamenlijk onderhandelen over de vergoeding die ze krijgen, bijvoorbeeld van streamingdiensten.