İsrail’in Somaliland hamlesi, Afrika Boynuzu’nda yeni bir diplomatik krizi tetiklerken uluslararası tepkiler de artıyor. Bölgesel ve uluslararası örgütler, kararın barış ve istikrar açısından “tehlikeli bir emsal” oluşturduğuna dikkat çekiyor. Arap Birliği, Körfez İşbirliği Konseyi, Afrika Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı, İsrail’in Somali’nin ayrılıkçı bölgesi Somaliland’ı bağımsız bir devlet olarak tanımasını kınayan ülke ve dışişleri bakanları arasına katıldı. Süreç nasıl ilerledi? Afrika Boynuzu’nda yer alan Somaliland, 1991 yılında Somali’den tek taraflı bağımsızlığını ilan etmiş, ancak bugüne dek uluslararası toplumdan resmi tanıma alamamıştı. Bölge yönetimi, Cumhurbaşkanı Abdirahman Mohamed Abdullahi’nin geçen yıl göreve gelmesinden bu yana tanınmayı temel dış politika hedeflerinden biri haline getirmişti. İsrail, cuma günü yaptığı açıklamayla Somaliland’ı “bağımsız ve egemen bir devlet” olarak tanıdığını duyurdu. İsrail bu kararı alan ilk ülke oldu. Somali hükümeti ise söz konusu adımı, ülkenin egemenliğine yönelik “kasıtlı bir saldırı” ve bölgesel barışı tehdit eden bir girişim olarak nitelendirdi. Afrika Birliği, cuma günü yayımladığı açıklamada İsrail’in kararını reddederek, bu adımın “kıta genelinde barış ve istikrar açısından tehlikeli bir emsal oluşturabileceği” uyarısında bulundu. Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Mahmud Ali Yusuf, Somaliland’ı bağımsız bir varlık olarak tanımaya yönelik her türlü girişimin kesin biçimde reddedildiğini ve bölgenin Somali Federal Cumhuriyeti’nin ayrılmaz bir parçası olduğunu vurguladı. ‘Tehlikeli bir emsal’ Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Abulgeyt, İsrail’in hamlesini “uluslararası hukukun açık bir ihlali” olarak nitelendirerek, bunun devletlerin birliği ve egemenliği ilkesini zedelediğini söyledi. Abulgeyt, tek taraflı tanıma girişimlerinin Somali’nin iç işlerine kabul edilemez bir müdahale anlamına geldiğini ve bölgesel ile uluslararası güvenliği tehdit eden tehlikeli bir emsal oluşturduğunu belirtti. Körfez İşbirliği Konseyi de kararı, “uluslararası hukuk ilkelerinin ciddi bir ihlali ve Somali’nin egemenliğine açık bir saldırı” olarak tanımladı. Konsey Genel Sekreteri Jasem Albudaiwi, bu adımın Afrika Boynuzu’ndaki istikrarı sarsacağını, gerilim ve çatışma riskini artıracağını ve bölgesel barış çabalarına zarar vereceğini söyledi. Avrupa Birliği ise Somali’nin toprak bütünlüğü ve egemenliğine saygı duyduğunu belirterek, Somali ulusal hükümeti ile Somaliland arasında diyalog çağrısı yaptı. İslam İşbirliği Teşkilatı, aralarında Cezayir, Komorlar, Cibuti, Mısır, Gambiya, İran, Irak, Ürdün, Kuveyt, Libya, Maldivler, Nijerya, Umman, Pakistan, Filistin, Katar, Suudi Arabistan, Somali, Sudan, Türkiye ve Yemen’in de bulunduğu çok sayıda ülkenin dışişleri bakanlarıyla birlikte ortak bir bildiri yayımladı. Bildiride, İsrail’in Somaliland’ı tanımasının kesin bir dille reddedildiği belirtilerek, bu adımın Afrika Boynuzu, Kızıldeniz ve genel olarak uluslararası barış ve güvenlik açısından ciddi sonuçlar doğurabileceği vurgulandı. Açıklamada ayrıca İsrail’in uluslararası hukuka “açıkça saygısızlık ettiği” ifade edilerek Somali’nin egemenliğine tam destek verildi. Bildiride, Somaliland’ın tanınması ile Filistin halkının topraklarından zorla çıkarılmasına yönelik girişimler arasında herhangi bir bağlantı olduğu iddiaları da reddedildi. Daha önce kimler tepki göstermişti? Yılın başlarında bazı haberlerde, Somaliland’ın tanınmasının Gazze’deki Filistinlilerin etnik temizliği ve Afrika’ya zorla yerleştirilmesi planlarıyla bağlantılı olabileceği öne sürülmüştü. Somali hükümeti, İsrail’den bu kararı geri çekmesini talep ederken; Katar, İran, Suudi Arabistan, Pakistan, Çin ve Nijerya da İsrail’in adımını ayrı ayrı açıklamalarla kınadı. Filistin Yönetimi ve Hamas da karara karşı çıktı. Cuma günü Somali, İsrail’in tanıma kararını “asla kabul edilemez bir saldırganlık” olarak nitelendirerek geri alınmasını istedi. Buna karşılık Somaliland lideri Abdullahi, İsrail’in kararını “tarihi bir an” olarak tanımladı ve X platformunda yaptığı paylaşımda bunun “stratejik bir ortaklığın başlangıcı” olduğunu savundu. Gelişmeler sürerken, Somali’de faaliyet gösteren El Kaide bağlantılı silahlı örgüt El Şebab, İsrail’in Somaliland’da “toprak sahiplenme veya kullanım” girişimlerine karşı savaşacaklarını açıkladı. Örgüt, “ Bunu kabul etmeyeceğiz ve buna karşı mücadele edeceğiz ” dedi. Donald Trump da konuya ilişkin değerlendirmede bulundu. New York Post’un Washington’ın Somaliland’ı da tanımayı planlayıp planlamadığı sorusuna Trump, “Hayır” yanıtını verdi. Trump, “ Somaliland’ın ne olduğunu gerçekten bilen var mı? ” ifadelerini kullandı.