Δεν είναι σύνηθες. Αυτόν τον Δεκέμβρη έγινε best seller ένα βιβλίο που καταπιάνεται με τις παθογένειες της χώρας – με όλα αυτά που συζητάμε, με όλα αυτά που ζούμε. Πρόκειται για το βιβλίο «14 σκιές και αλήθειες της Ελλάδας» του Σταύρου Θεοδωράκη και του Άρη Βουρβούλια που ήδη οδεύει προς την 4 η έκδοση από το Μεταίχμιο. Και είναι το πρώτο βιβλίο που ξεχώρισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης για να διαβάσει στην ανάπαυλα των εορτών. Στον επίλογο του βιβλίου του Σταύρου Θεοδωράκη σταχυολογούνται λέξεις και φράσεις που «μαρτυρούν» τις σκιές αλλά και τις αλήθειες της χώρας. Λέξεις όμως λαμόγιο, κουμπάρος, συντεχνίες, ρουσφέτι, επιδοτήσεις, εργατοπατέρες, πατριωτισμός… Και φράσεις όπως «μαζί τα φάγαμε», «λεφτά υπάρχουν», «θα σκίσουμε τα μνημόνια μέρα μεσημέρι», «go back κυρία Μέρκελ…», «όποιος έχει στοιχεία να πάει στον εισαγγελέα»… Λέξεις και φράσεις των οποίων ο συγγραφέας αναζητά τη «ρίζα» και τα γεγονότα που τις «γέννησαν». Ποιες όμως λέξεις και ποιές φράσεις συνθέτουν το «αντιλεξικό» του 2025, της χρονιάς που φεύγει; Με αυτό το ερώτημα προσεγγίσαμε τον Σταύρο Θεοδωράκη. Ποια φράση από το «αντιλεξικό» σου θα έλεγες ότι ισχύει και σήμερα. ΣΘ: Οι περισσότερες. Αλλά η φράση του Κωνσταντίνου Καραμανλή «Η Ελλάς μετεβλήθη σε απέραντο φρενοκομείο», που ειπώθηκε το ’89, νομίζω ότι είναι πάντα εν ισχύ. Που εντοπίζεις το σύγχρονο «φρενοκομείο»; ΣΘ: Σε πλείστα όσα. Οι κτηνοτρόφοι θανάτωσαν μισό εκατομμύριο ζώα λόγω ευλογιάς αλλά ταυτόχρονα αυξήθηκε η παραγωγή γάλακτος στην χώρα. Γιατροί στα δημόσια νοσοκομεία μας σώζουν πολυεκατομμυριούχους τουρίστες αλλά τα κομματικά σωματεία πολεμούν «τις δωρεές των πλουσίων» γιατί τις θεωρούν παράθυρα στην ιδιωτικοποίηση! Με τα όσα συνέβησαν το 2025 ποιες φράσεις θα πρόσθετες στο «αντιλεξικό» σου. ΣΘ: « Η μπάλα στην εξέδρα»! Για να περιγράψω τι κάνουν βουλευτές όλων των κομμάτων – και της κυβέρνησης – όταν δεν θέλουν να απαντήσουν σε ενοχλητικές ερωτήσεις. Ρώτησαν μια λαλίστατη βουλευτή αν είναι υπέρ ή κατά της κατάληψης των εθνικών οδών από τα τρακτέρ και απάντησε: «Αυτές οι ερωτήσεις θυμίζουν χωροφύλακα»! Άλλη φράση; ΣΘ: «Ευτυχώς που δεν ήταν στην αίθουσα ο Διαμαντής». Την είπε πολιτικός αρχηγός την χρονιά που κορύφωσε την μάχη κατά της «πατριαρχικής τεστοστερόνης». Και λίγες εβδομάδες μετά, φώναξε σε γυναίκα αντίπαλο της «σιγά μην σκίσεις κανένα καλτσόν». Ξεχωρίζεις κάποια πρόσωπα το 2025; ΣΘ: Αφού ο λόγος για γυναίκες, θα έλεγα την Λάουρα Κοβέσι, την Ευρωπαία Εισαγγελέα. Είπε φωναχτά αυτά που όλοι γνωρίζαμε. Ότι για χρόνια, εγκληματίες με βοήθεια κρατικών λειτουργών κλέβουν τα χρήματα της ΕΕ, που στόχο έχουν να βοηθήσουν αγρότες και καταλήγουν σε βίλες και πολυτελή αυτοκίνητα. Είχε προηγηθεί πάντως, όπως γράφω στο βιβλίο, ο σκηνοθέτης Σωτήρης Γκορίτσας που σε μια ταινία του το 2001, «σπαταλά» την ευρωπαϊκή επιδότηση, για την αγορά Βραζιλιάνου ποδοσφαιριστή σε επαρχιακή πόλη! Υπάρχουν πάντως και οι κουμπαριές των συμπατριωτών σου… ΣΘ: «Του σύντεκνου του βουλευτή, ψήφους θα του μαζώξω/ κάθε που μπαίνω φυλακή, αυτός με βγάζει όξω», λέει μια ψευτομαντινάδα. Αλλά και για αυτά γνωρίζαμε. Οι ψήφοι στην Κρήτη πηγαίνουν στο νικητή. Πότε πράσινος, πότε κόκκινος, πότε γαλάζιος. «Αρκεί να μας κάνει την δουλειά», που λένε στα καφενεία. Αποκάλυψέ μου κάτι. Ο Τσίπρας σου έστειλε το βιβλίο του; ΣΘ: Ναι. Και λίγες μέρες μετά του έστειλα και εγώ το δικό μου. Κυκλοφορήσαμε με διαφορά δυο – τριών ημερών. Όσα γράφει για σένα, ότι εσύ ανέβηκες από την σκάλα και ο Καμμένος από το ασανσέρ, ισχύουν; ΣΘ: Απάντησα όταν δημοσιεύτηκαν τα αποσπάσματα που με αφορούν. Είναι μια μυθιστορηματική απόδοση της πραγματικότητας. Όλοι γνωρίζουν ότι τον Ιανουάριο του ’15 ο Τσίπρας ήταν καπετάνιος σε αντιευρωπαϊκή αρμάδα. Εγώ έπλεα σε ευρωπαϊκά ποτάμια. Πως να συναντηθούμε; Αυτά που γράφει για την συνάντηση των πολιτικών αρχηγών μετά το δημοψήφισμα που έφερε την περιβόητη κολοτούμπα; ΣΘ: Η χώρα σώθηκε στο παρά ένα. Και το ρίσκο να βρεθεί στην άβυσσο, το πήραν οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Αυτό έχει γράψει η ιστορία. Αλλά μην λέμε άλλα δυσάρεστα αυτές τις γιορτινές μέρες. Τις κολουτούμπες πάντως δεν θα τις χρέωνα μόνο σε έναν πολιτικό. Σε ποιόν άλλο; ΣΘ: Ο Σαμαράς είχε πει στο Ηράκλειο: «Ξέρετε ποιος είμαι! Λέω όχι και εννοώ όχι. Έχω λόγο και τον τιμώ...». Και λίγους μήνες μετά, στην ψηφοφορία του 2ου Μνημονίου, όταν τον κάλεσαν να ψηφίσει, είπε: «Nαι σε όλα». Το περιγράφω αναλυτικά στο βιβλίο. Η πραγματικότητα τελικά τους προσγειώνει όλους. ΣΘ: Ο ηγεμόνας, διδάσκει ο Μακιαβέλι, πρέπει να φαίνεται ελεήμων, πιστός, ανθρώπινος, έντιμος, ευσεβής… αλλά πρέπει να είναι έτοιμος να μην είναι τίποτε από αυτά όταν το απαιτούν οι περιστάσεις. Από τα διεθνή, ποια φράση ξεχωρίζεις το ‘25; ΣΘ: Η Οξφόρδη διάλεξε το vage bait. Δόλωμα οργής! Γράφω στα social ή λέω στην Βουλή – το ίδιο έχει γίνει δυστυχώς – κάτι εξοργιστικό. Θυμώνεις, δεν σκέφτεσαι και … ακολουθείς. Άλλοι αναφέρουν ως φράση του ‘25 την «Συναλλακτική διπλωματία». Και αυτό μας αφορά. Πάντα η διπλωματία έκρυβε παζάρι. Τι μου δίνεις τι σου δίνω. Τώρα όμως, σύμφωνα με τους κανόνες του Τραμπ, τα άμεσα οικονομικά οφέλη είναι ο μοναδικός δρόμος συναλλαγής. Και φοβάμαι ότι δεν αργεί η στιγμή που θα πούμε «χάσαμε πολλές ευκαιρίες να κλείσουμε τις εκκρεμότητες με τους γείτονες». Πάντως αρκετοί λένε ότι η εκλογή του Μαμντάνι στην Νέα Υόρκη δείχνει ότι ο Τραμπ δεν είναι ανίκητος. ΣΘ: Η Νέα Υόρκη δεν είναι κλασική Αμερική. Είναι – πάντα ήταν – μια άλλη χώρα. Έχω ανάμικτα αισθήματα για τον νέο δήμαρχο της Νέας Υόρκης, αλλά το σύνθημα του είναι ίσως το πιο εμπνευσμένο σύνθημα που άκουσα φέτος. «Afford to live, afford to dream». Να έχεις τη δυνατότητα να ζεις και να ονειρεύεσαι. Και εκεί στο «δυνατότητα» μπορεί να βάλει ο καθένας ότι θέλει. Δουλειά, σπίτι, λεφτά, ελευθερία… Το ’25 εκτός των άλλων η χώρα επέστρεψε στις διαδηλώσεις και στα συλλαλητήρια για τα όσα συμβαίνουν στην ευρύτερη περιοχή μας. Κάποιοι μιλούν για αφύπνιση της νεολαίας. ΣΘ: Θα ήταν θετικό αν δεν ήταν μονομερές. Όταν όμως έχουν γίνει εκατό διαδηλώσεις για την Γάζα – και λίγες λέω - και ούτε μια για την καταστροφή της Ουκρανίας, τότε μάλλον δεν είναι ο ανθρωπισμός που μας κινητοποιεί αλλά τα απωθημένα μας. Για να μην πούμε για το Σουδάν. Συντελείται η μεγαλύτερη σφαγή στην ανθρωπότητα. Και όχι μόνο εμείς αλλά ολόκληρος ο δυτικός κόσμος επιλέγει να μην κοιτάξει. Όσο πιο μακριά πεθαίνεις, τόσο λιγότερο αξίζεις. Να επιστρέψουμε στα δικά μας. Πόσα νέα κόμματα περιμένεις το 2026; ΣΘ: Εγώ δεν περιμένω κανένα αλλά είναι πια δεδομένο ότι θα έχουμε νέα κόμματα από τον Τσίπρα, την Καρυστιανού και τον Σαμαρά. Και αντιστοίχως τρία θα είναι και τα κόμματα που θα κατεβάσουν ρολά. Τρία; Ποια δηλαδή. ΣΘ: Ας μην μαυρίσουμε τις καρδιές των αρχηγών τους. Ας τους αφήσουμε να κάνουν πρωτοχρονιά. Καλή χρονιά σε όλους. Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr