فناوری جهان در ۲۰۲۵؛ سالی که بازی را تغییر داد

با نزدیک‌شدن به پایان سال ۲۰۲۵، زمان آن رسیده که یک گام عقب‌تر بایستیم و به تیترهایی نگاه کنیم که نه‌فقط اخبار فناوری، بلکه جهت‌گیری اقتصاد، سیاست و حتی زندگی روزمره را شکل دادند. آنچه سال ۲۰۲۵ را از سال‌های پیش متمایز کرد، وقوع یک «اتفاق بزرگ» یا معرفی یک محصول خاص نبود؛ بلکه اثر تجمعی مجموعه‌ای از تغییرات هم‌زمان بود که در کنار هم، نقش فناوری را بازتعریف کردند. در این سال، هوش مصنوعی، رباتیک، زیرساخت‌های انرژی و سیاست‌گذاری عمومی به‌ گونه‌ای به هم گره خوردند که دیگر نمی‌شد آنها را جدا از هم تحلیل کرد شرق: با نزدیک‌شدن به پایان سال ۲۰۲۵، زمان آن رسیده که یک گام عقب‌تر بایستیم و به تیترهایی نگاه کنیم که نه‌فقط اخبار فناوری، بلکه جهت‌گیری اقتصاد، سیاست و حتی زندگی روزمره را شکل دادند. آنچه سال ۲۰۲۵ را از سال‌های پیش متمایز کرد، وقوع یک «اتفاق بزرگ» یا معرفی یک محصول خاص نبود؛ بلکه اثر تجمعی مجموعه‌ای از تغییرات هم‌زمان بود که در کنار هم، نقش فناوری را بازتعریف کردند. در این سال، هوش مصنوعی، رباتیک، زیرساخت‌های انرژی و سیاست‌گذاری عمومی به‌ گونه‌ای به هم گره خوردند که دیگر نمی‌شد آنها را جدا از هم تحلیل کرد. فناوری از حاشیه تصمیم‌گیری‌ها خارج شد و به متن قدرت اقتصادی و سیاسی راه یافت. پیامدهای آن، از بازار کار و امنیت ملی گرفته تا سیاست انرژی و مقررات اجتماعی، به‌ طور مستقیم احساس شد. در ۲۰۲۵، هوش مصنوعی به‌ طور قاطع از مرحله آزمایش و پایلوت عبور کرد. سامانه‌هایی که تا همین اواخر در محیط‌های تحقیقاتی یا پروژه‌های محدود سازمانی استفاده می‌شدند، حالا در قلب فعالیت‌های روزمره جای گرفتند: در اتاق‌های خبر، خطوط تولید صنعتی، نظام سلامت، آموزش و حتی ساختارهای حکمرانی. این گذار، صرفا افزایش استفاده نبود؛ نشانه‌ای بود از تغییر جایگاه فناوری، از «ابزار کمکی» به «زیرساخت». هم‌زمان، پیشرفت در رباتیک و سامانه‌های خودران، خودکارسازی را از سطح نرم‌افزار فراتر برد. پرسش‌هایی که تا چندی پیش نظری به نظر می‌رسیدند (درباره آینده کار، میزان کنترل انسانی بر سامانه‌های هوشمند و مرز مسئولیت) در سال ۲۰۲۵ به موضوعاتی مهم و عملی تبدیل شدند. تیترهایی که بیشترین توجه را جلب کردند، بازتاب همین جابه‌جایی بودند: از جاافتادن ChatGPT و ابزارهای مشابه در جریان‌های کاری روزمره گرفته تا تجربه کوتاه اما پرحاشیه ایلان ماسک در دل ساختار دولت آمریکا؛ از ظهور استارت‌آپ‌های چینی هوش مصنوعی که مفروضات دیرپای برتری تکنولوژیک ایالات متحده را به چالش کشیدند، تا گسترش شتابان مراکز داده که نشان داد پیشرفت دیجیتال بیش از هر زمان دیگری به محدودیت‌های فیزیکی وابسته است. اگر این تحولات را در کنار هم قرار دهیم، تصویر یک نقطه عطف آشکار می‌شود: در سال ۲۰۲۵، فناوری دیگر صرفا چیزی نبود که «استفاده» شود؛ بلکه به نیرویی تبدیل شد که نتایج اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را شکل می‌دهد.