Од град до кашкавал: Како Гауда стана симбол на холандската традиција и трговија? денес кашкавалот гауда е попознат од градот Гауда Филип Здравески 29.12.2025 / 13:41 Вести Во срцето на Јужна Холандија, испресечен со канали, се наоѓа градот што му го подари на светот еден од најпознатите европски вкусови - сирењето Гауда. Иако многумина го поврзуваат името исклучиво со жолтото тркало кашкавал, Гауда е многу повеќе од тоа. Тоа е град кој, речиси случајно, станал најголемиот пазар за сирење во регионот, а со текот на времето и симбол на комерцијалната историја на Холандија. Пред да започнеме да раскажуваме за овој град, да расчистиме една дилема - иако кај нас кашкавалот е познат како гауда, всушност вистинскиот изговор на холандски, како на кашкавалот така и на градот, е Хауда. Како и повеќето постари холандски населби, Гауда израснала на мочурлива земја испресечена со водни патишта. Градот е основан во ХII век од локалното семејство Ван дер Хауда и се развил бидејќи се наоѓал на трговските патишта помеѓу Ротердам и Утрехт. Бидејќи бродовите натоварени со волна, дрва и пиво застанувале на неговите мостови и пристаништа, Гауда постепено станала и место за размена на земјоделски производи од околните рамнини. Токму таму, во зелената мочуришна земја каде што постојано дува ветер, имало стотици фарми кои го произведувале она што подоцна ќе стане најпознатиот извозен производ на Холандија. Сирење како знак на препознавање Уште во XIV век, Гауда добил посебни привилегии од холандските грофови - правото да организира пазар на сирење. Сирењето што се продавало на градскиот пазар било препознаено како производ со исклучителен квалитет и постепено станало синоним за автентичност и традиција. Така, градот почнал да живее во ритамот на трговските размени: звукот на тешките дрвени коли по калдрмата, извиците на трговците, мирисот на свежо искосена трева и масно млеко. Сирењето добило речиси ритуална димензија - се мерело на антички ваги во познатата зграда Ваг, а трансакциите се потврдувале со традиционалното „тапкање со рака“, стар холандски гест што се користел за договарање на цената. Оваа традиција не е прекината до ден-денес, поточно од април до август, утрата во Гауда ги оживуваат старите времиња. Во центарот на градот се одржува историски пазар кој изгледа речиси како временска машина: земјоделци во дрвени кломпи, коли со коњи натоварени со жолти бали, продавачи во костими од XVII век. Тоа не е само туристички спектакл, туку почит кон традицијата што го обликувала идентитетот на градот, но и на целата земја. Денес, сирењето гауда се произведува низ цела Холандија, но градот останува симбол на автентичност бидејќи токму тука започнало сè - стандардизирани мерења и строга контрола на квалитетот. Гауда бил прозорец кон светот - оттука, тркалата кашкавал патувале во Белгија и Германија, потоа подалеку на север во Европа, па дури и на бродови што се упатуваа од Ротердам кон колониите. Сирењето Гауда е класифицирано во 3 вида: младо, зрело и старо. Младото сирење мора да отстои околу еден месец и главно се користи во сендвичи; во основа, тоа е „секојдневно“ сирење. Зрелото гауда е поцврсто, мора да отстои 4 до 6 месеци и често се користи во топли јадења и се сервира на даски за сирење на прослави како што се родендени. Постарата Гауда мора да отстои најмалку 10 до 12 месеци и може да се ренда или да се сервира самостојно. Има силен вкус и изразена ароматична нота. Градот на сирењето, витражот и традицијата Иако сирењето го направило Гауда познат, градот е познат и по други богатства: готската катедрала „Синт Јанскерк“, во која се наоѓаат едни од најубавите витражи во Европа, навечер е осветлена со стотици свеќи за време на традиционалниот настан наречен „Гауда на светлината на свеќите“. Старото градско собрание на плоштадот „Маркт“, познато како едно од најстарите готски градски собранија во Холандија. Веднаш спроти него се наоѓа Ваах, т.н. Куќа за мерење, каде што, како што сугерира името, стоката - особено сирењето - се мерела за даночни цели. Затоа не е изненадувачки што сега е национален споменик, а воедно е сместен и мини музеј на сирења. Ако некому му здосадат сите овие културни споменици, секогаш може да направи пауза во бајковитото пристаниште Гауда, исполнето со историски бродови, и да ужива во естетиката на едно минато време. Градот што го изградил својот идентитет врз основа на сирење е доказ дека наједноставните јадења, кога се вткаени во историјата и животот на луѓето, можат да станат симбол на цела нација. Холандија сирење Автор/Извор Ф.З. Прикажи во метро On