Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Günümüzde dünyanın en küçük okyanusu olarak ifade edilen Arktik Okyanusu, dünyanın en stratejik geçiş rotalarından biri olarak biliniyor. Avrupa ile Asya arasındaki gemi taşımacılığında süreyi ciddi şekilde kısaltan bu rota, yılın önemli bir bölümünde buzlarla kaplı olduğu için buzkıran olarak adlandırılan özel gemilerle açık tutuluyor. Kutup keşifleri, ticaret ve savunma maksatlı kullanılan buzkıran gemileri, günümüzde sahip olduğu ülke için de bir güç gösterisi anlamına da geliyor. Çalıştıkları iklim gereği diğer gemilere nazaran daha sağlam ve dayanıklı olacak şekilde inşa edilen buzkıran gemileri, pruva olarak tanımlanan burun kısımlarının buzu rahat şekilde kırıp yol açabilmesi için özel olarak tasarlanıyor. Alıntı Metni 1800’LÜ YILLARDA BAŞLADI Buzkıran gemilerin kullanılmaya başlanması 19. yüzyıla kadar uzanıyor. RusÇarlığı'nınbu dönemde buzla kaplı Arktik Okyanusu'nda kullandığı bu gemiler çoğu zaman askeri, bilimsel ve ticari amaçlara kullanıldı. 1850’li yıllardan itibaren bölgede bu amaçla kullanılan farklı gemiler bulunuyor olsa da gerçek anlamda bir buzkıran gemisi olarak tanımlanabilecek ilk gemi 1899 yılında Rusya için İngiltere'de inşa edildi. 'Yermak' isimli buhar gücüyle çalışan buz kırıcı gemi, başlangıçta üçü arkada, biri önde olacak şekilde dört pervaneyle hareket ediyordu ve kendinden sonraki gemilerin geliştirilmesi için de önemli bir eşik olmuştu. Yermak, Rusya'da ilk radyo iletişim bağlantısını kurmak, buzda mahsur kalan diğer gemileri kurtarmaya yardım etmek ve Birinci ve İkinci Dünya Savaşları'nda görev yapmak gibi çeşitli önemli roller üstlendi. 1964 yılında hizmetten çekilerek dünyanın en uzun süre hizmet veren buz kırıcılarından biri oldu. Sembolik bir öneme sahip olan gemi için 1965'te ona adanmış bir anıt dikildi. Alıntı Metni TURİST DE TAŞIDILAR 1990’lı yıllara gelindiğinde Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından da buzkıran gemilerin önemi azalmadı. Sovyetler Birliği’nin ardından kurulan RusyaFederasyonu’ndaArktik rotasını oldukça önemli ve stratejik gördüğü için bu rotada bulunan gemiler çalışmaya devam etti. Bu dönemde buzkıran gemiler sadece ticaret rotasını açık tutmak için değil aynı zamanda turizm faaliyetleri için de kullanılmaya başlandı. Varlıklı turistlerin büyük ilgi gösterdiği turistik gezilerde bilet fiyatları 30 bin dolara (yaklaşık 1 milyon TL) kadar çıkıyordu. Alıntı Metni BİNLERCE BALİNAYI KURTARDILAR Bu gemiler stratejik önemleri ve görev yaptıkları olağanüstü koşullar dışında zaman zaman ilginç kurtarma operasyonlarıyla da gündeme geldi. Bunun en bilinen örneklerinden biri de 1985 yılında yaşandı. Aralık 1984'teBeringBoğazı yakınlarındakiÇukçiYarımadası'nda yaşayan ve geçimlerini balina avcılığıyla sağlayan yerliler, kıyıya yakın bir noktada buzların arasında büyük bir beyaz balina sürüsünün sıkıştığını fark etti. Avcılar ilk etapta bu duruma çok sevinmiş olsa da kısa süre içinde ters giden bir şeyler olduğunu fark etti. Hava koşulları, balinaları tuzağa düşüren 4 metre kalınlığında bir buz tabakası oluşturmuştu. Geniş buzlu alanı tek nefeste geçmek imkansızdı ve balinalar bu sebeple dar bir alanda sıkışmış durumdaydı ve yerel halkın balinaları sıkıştığı yerden kurtarmak için gösterdiği çaba yetersiz kalıyordu. Tam da bu noktada 1985 yılınınŞubatayında balinaları kurtarabilmek için tarihin en ilginç kurtarma operasyonlarından biri başladı ve operasyonun başrolündeMoskvaisimli buzkıran gemisi görev aldı. Gemi bölgeye ulaştığında ilk etapta yapılan denemelerin başarısız olması sebebiyle operasyon durdurulmuş olsa da balinaların ölmeye başlamasıyla birlikte kurtarma operasyonu yeniden planlandı. Buz kırıcı, balinaların kaçması için bir kanal açmaya çalışırken, helikopterler de balinaları beslemek için nefes aldıkları alanlara taze balık atıldı. Kısa süre sonra balinalara ulaşılmış olsa da beyaz balinalar 120 metre uzunluğundaki devasa gemiden ve pervanelerinden korkuyorlardı. Bu noktada gemi mürettebatının aklına duyanları şaşkına çeviren bir fikir geld i. Alıntı Metni