Μετά από ένα γεύμα πλούσιο σε διαφορετικές υφές και γεύσεις, σίγουρα χορταστικό, νιώθουμε «σκασμένοι». Κι όμως, η αίσθηση αυτή αλλάζει μόλις ένα λαχταριστό επιδόρπιο κάνει την εμφάνισή του. Μέσα στις γιορτές συμβαίνει συχνά. Βρισκόμαστε σε τραπέζια με πολλά ορεκτικά, σαλάτες, τριών ειδών κρέατα, ζυμαρικά, πατάτες και ρύζι. Δοκιμάζουμε απ' όλα, παίρνουμε δεύτερη μερίδα από όσα μας άρεσαν περισσότερο και μετά από λίγη ώρα νιώθουμε το στομάχι μας ασφυκτικά γεμάτο. Χρειαζόμαστε μια σόδα, κάτι ανθρακούχο για να ανακουφιστούμε και κάπου εκεί έρχεται η ατάκα: «Έφαγα για δύο ημέρες, τέλος για σήμερα». Κι όμως, όταν έρχεται το επιδόρπιο, η αίσθηση αυτή αλλάζει. Ξαφνικά νιώθουμε στο στομάχι μας ένα μικρό κενό, που πρέπει να καλυφθεί από το εντυπωσιακό έδεσμα που μόλις έχει μπει στο οπτικό μας πεδίο. Το «ξεχωριστό στομάχι» των Ιαπώνων Οι Ιάπωνες αποτυπώνουν τέλεια αυτό το φαινόμενο με τη λέξη «betsubara», η οποία κυριολεκτικά μεταφράζεται ως «ξεχωριστό στομάχι». Ανατομικά, προφανώς και δεν υπάρχει κάποιο χωριστό «διαμέρισμα» στο στομάχι μας, αλλά η αίσθηση ότι υπάρχει ακόμα χώρος για γλυκό έχει επιστημονική εξήγηση. Υπάρχει ένας συνδυασμός φυσιολογικών και ψυχολογικών διεργασιών που καθιστούν το επιδόρπιο έναν πειρασμό στον οποίο δεν μπορούμε να αντισταθούμε, ακόμα και όταν το κυρίως πιάτο έμοιαζε να ήταν το όριο. Φανταστείτε το στομάχι σας όταν νιώθετε «σκασμένοι» Πάμε να φανταστούμε το στομάχι. Πολλοί άνθρωποι το θεωρούν ως ένα δοχείο με σταθερό όγκο, που γεμίζει σταδιακά μέχρι να μην μπορεί να χωρέσει άλλο. Στην πραγματικότητα όμως, το στομάχι έχει σχεδιαστεί για να προσαρμόζεται. Καθώς τρώμε, συμβαίνει η λεγόμενη «γαστρική προσαρμογή»: οι μύες χαλαρώνουν, αυξάνοντας τη χωρητικότητα χωρίς σημαντική αύξηση της πίεσης. Είναι σημαντικό ότι τα μαλακά, γλυκά τρόφιμα απαιτούν πολύ λίγη μηχανική πέψη. Ένα πλούσιο κυρίως πιάτο μπορεί να σας κάνει να νιώσετε χορτάτοι, αλλά ένα ελαφρύ επιδόρπιο, όπως το παγωτό, ασκεί πολύ λιγότερη πίεση στο πεπτικό σας σύστημα, επιτρέποντας στο στομάχι σας να χαλαρώσει και να κάνει χώρο, εξηγεί το ScienceAlert. Ο ρόλος του εγκεφάλου στη θέληση για επιδόρπιο Ωστόσο, ένα μεγάλο μέρος της επιθυμίας για επιδόρπιο έχει να κάνει με τον εγκέφαλο και πιο συγκεκριμένα με τα νευρωνικά κυκλώματα ανταμοιβής και ευχαρίστησης. Η όρεξη δεν υπαγορεύεται αποκλειστικά από τη σωματική πείνα. Υπάρχει επίσης η «ηδονική πείνα», η επιθυμία να φάμε επειδή κάτι είναι ευχάριστο ή ανακουφιστικό. Τα γλυκά τρόφιμα είναι εξαιρετικά δυνατά από αυτή την άποψη. Ενεργοποιούν στο μεσολομυϊκό σύστημα την ντοπαμίνη, αυξάνοντας το κίνητρο για φαγητό και μειώνοντας προσωρινά τα σήματα κορεσμού. Μετά από ένα χορταστικό κυρίως πιάτο, η φυσιολογική πείνα μπορεί να υποχωρήσει, αλλά η προσμονή ενός ζαχαρούχου επιδόρπιου δημιουργεί μια ξεχωριστή επιθυμία που βασίζεται στην αίσθηση της ανταμοιβής. Ένας άλλος μηχανισμός είναι ο αισθητηριακά ειδικός κορεσμός. Καθώς τρώμε, η απόκριση του εγκεφάλου στις γεύσεις και τις υφές στο πιάτο μειώνεται. Η εισαγωγή ενός διαφορετικού προφίλ, γλυκού, ξινού ή κρεμώδους, επανενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής. Γι' αυτό κάποιος που δεν μπορεί να τελειώσει το κυρίως πιάτο του ανακαλύπτει ξαφνικά ότι «υπάρχει ακόμα χώρος για επιδόρπιο». Τα επιδόρπια συμπεριφέρονται επίσης διαφορετικά μόλις φτάσουν στο πεπτικό σύστημα. Σε σύγκριση με τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες ή λιπαρά, εκείνες με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και υδατάνθρακες φεύγουν από το στομάχι πιο γρήγορα και απαιτούν λιγότερη αρχική επεξεργασία, γεγονός που συμβάλλει στη δημιουργία της εντύπωσης ότι είναι πιο εύκολο να «γίνουν δεκτά» ακόμα και όταν είστε χορτάτοι. Η παράμετρος του χρόνου μέχρι να νιώσουμε χορτασμένοι Ο χρόνος έχει επίσης σημασία. Τα σήματα κορεσμού μεταξύ του εντέρου και του εγκεφάλου δεν εμφανίζονται αμέσως. Ορμόνες όπως η χολοκυστοκινίνη, το GLP-1 και το πεπτίδιο YY αυξάνονται σταδιακά και χρειάζονται 20-40 λεπτά για να προκαλέσουν ένα σταθερό αίσθημα κορεσμού. Πολλοί άνθρωποι αποφασίζουν αν θέλουν επιδόρπιο πριν ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, αφήνοντας το σύστημα ανταμοιβής να αναλάβει. Δεν είναι τυχαίο ότι τα εστιατόρια προσφέρουν επιδόρπιο σε αυτό ακριβώς το χρονικό πλαίσιο. Το γλυκό ως επιβράβευση πάντα κερδίζει Όλα αυτά επικαλύπτονται από την κοινωνική συνθήκη. Για πολλούς, το επιδόρπιο συνδέεται με τον εορτασμό, τη γενναιοδωρία ή την άνεση. Από την παιδική ηλικία μαθαίνουμε να βλέπουμε τα γλυκά ως ανταμοιβή ή ως φυσικό μέρος των εορταστικών γευμάτων. Πολιτισμικά και συναισθηματικά ερεθίσματα πυροδοτούν μια προσδοκώμενη ευχαρίστηση πριν καν το επιδόρπιο φτάσει στο τραπέζι. Μελέτες δείχνουν σταθερά ότι οι άνθρωποι τρώνε περισσότερο σε κοινωνικά πλαίσια, όπου το φαγητό προσφέρεται σε αφθονία, ή σε περιστάσεις όπως οι γιορτές και τα γενέθλια, όπου το επιδόρπιο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εκδήλωσης. Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr