Sögulegum leikmannaglugga í fimm stærstu knattspyrnudeildum heims verður lokað í kvöld. Upphæðin sem félögin hafa eytt í leikmenn er stjarnfræðileg, líklega yfir þúsund milljarðar. Fótbolti á áhugaverðri braut Til samanburðar má nefna að kostnaður við borgarlínuna er um 300 milljarðar. „Þetta kemur ekki á óvart og er vitnisburður um hvað fótboltinn er í miklum vexti,“ segir Björn Berg Gunnarsson, fjármálaráðgjafi, sem hefur haldið erindi og fyrirlestra um fjármálahlið knattspyrnunnar. Annars vegar sé fótboltinn á áhugaverðri braut þar sem tekjur og útgjöld hafi aukist mikið á milli ára en þessu sé hins vegar mjög misskipt í stærstu deildum Evrópu. Þar séu þetta eitt til tvö lið sem njóti góðs af þessu. England skeri sig úr; þar sé dreifingin hvað jöfnust. Ensku liðin eru reyndar í algjörum sérflokki þegar kemur að eyðslu í leikmannakaup - helmingurinn af leikmannakaupum í fimm stærstu deildunum er þar. „Fyrir nokkrum árum síðan var hugmynd um ofurdeild. Hún er til í dag og heitir enska úrvalsdeildin,“ segir Jóhann Már Helgason, einn af þáttastjórnendum hlaðvarpsins Dr. Football og fyrrverandi framkvæmdastjóri Vals. „Alþjóðavæðing ensku knattspyrnunnar hefur bara haldið áfram,“ segir Jóhann. Miðlungslið á Englandi á pari við topplið annars staðar Yfirburðirnir hafi aldrei verið meiri sem megi fyrst og fremst rekja til verðmæts sýningarréttar sem streymisveitur á borð við Amazon Prime greiða himinháar fjárhæðir fyrir en líka fyrirtæki í Afríku, Suður-Ameríku og Asíu. „Þetta eru tekjustofnar sem voru ekki til staðar af neinu viti fyrir nokkrum árum.“ Þetta hafi síðan gert það að verkum að miðlungslið á Englandi eru á pari við topplið í hinum deildunum fjórum þegar komi að tekjum. „Þetta hefði verið óhugsandi fyrir ekkert löngu síðan.“ Leikmennirnir sjálfir viti líka að enska deildin sé stærsta sviðið og þar fái þeir best greitt. „Frá árinu 2015 hafa sjónvarpstekjurnar tvöfaldast og heildartekjur deildarinnar líka. Peningarnir hafa streymt inn í þessa deild og þetta vita leikmennirnir; þetta er stærsta sviðið.“ Þeir telji að þótt þeir séu í lakari liði í ensku deildinni sé það betra því það auki líkurnar á að komast til bestu liðanna. „Sem eru toppliðin í ensku úrvalsdeildinni.“ HM ein ástæðan fyrir félagsskiptum - breyting á reglum önnur Jóhann telur nokkrar ástæður fyrir þeirri miklu leikmannaveltu sem hefur verið í þessum félagaskiptaglugga. Heimsmeistaramótið í knattspyrnu er fram undan - leikmenn stilla margir hverjir feril sinn eftir því hvenær mótið er. Stærsta ástæðan er þó líklega breyting á reglum um fjárhagslega sjálfbærni knattspyrnufélaganna sem á að taka gildi á næsta ári. „Það er verið að snúa þessum reglum við og þá mega laun leikmanna og greiðslur til umboðsmanna ekki fara yfir ákveðið hlutfall.“ Jóhann segir að þetta eflaust ein af ástæðum þess að lið eins og Liverpool hafi ákveðið svigrúm núna og geti leyft sér að eyða eins og það hafi eytt. „Því ef þetta regluverk væri í gildi núna gætu þeir ekki gert það.“ Ríkasti eigandinn þarf að selja stærstu stjörnuna Stærstu félagsskiptin í þessum glugga eru einmitt líklega kaup Liverpool á sænska framherjanum Alexander Isak. Bítlaborgarliðið ætlar að greiða Newcastle 125 milljónir punda fyrir leikmanninn - það er jafn mikið og íslenska ríkið fær í veiðigjöld á ári, meira en það kostar að byggja nýtt öryggisfangelsi í staðinn fyrir Litla Hraun. Newcastle er í eigu PIF, fjárfestingasjóðs Sádi-Arabíu, og þá vaknar spurningin af hverju félag í eigu eins ríkasta fjárfestingasjóðs heims, þurfi að selja Isak til að fjármagna kaup á nýjum leikmönnum. Þetta má rekja til áðurnefndra reglna um fjárhagslega sjálfbærni. „Þessum reglum er ætlað að tryggja að það sé einhver ákveðin rekstrarlegur grundvöllur fyrir eyðslunni.“ Hjá PIF sé Newcastle bara dropi í hafið og það myndi ekki sjást högg á vatni þótt félagið tapaði öllum sínum peningum. „PIF má hins vegar ekki kaupa sig meira upp deildina og þú kemst ekki endalaust upp með að selja eigandanum auglýsingar. Þess vegna gerist þetta, langríkasti eigandi knattspyrnufélags í heimi þarf að selja sína helstu stjörnu af því að þeir hafa ekki efni á því að halda honum.“ Nýir leikmenn ekki ávísun á árangur Þótt félögin eyði háum fjárhæðum í leikmenn er alltaf eitthvað sem getur klikkað; leikmaðurinn meiðist, stendur ekki undir væntingum eða lendir upp á kant við knattspyrnustjórann. Þá getur reynst vandasamt að losna við leikmanninn án þess að tapa miklum fjármunum. Manchester United hefur til að mynda í allt sumar reynt að losna við hóp leikmanna sem í enskum fjölmiðlum hefur verið kallaður sprengjusveitin. „Þeir hafa lent í verstu martröðinni. Þeir hafa eytt háum fjárhæðum í leikmann sem þú ætlar mikið. Þegar þú ætlar svo að losa þig við hann er ekkert félag sem efni á því að borga launin.“ Þetta geti orðið einn versti vítiseldur knattspyrnufélags; að lána leikmann til annars félags en halda áfram að borga stóran hluta launa hans. Boltinn ekki bóla Þessi sögulegi leikmannagluggi verður svo líklega ekkert einsdæmi; Björn Berg telur að minnsta kosti enga ástæðu til að ætla að uppgangur knattspyrnunnar sé bara bóla sem eigi eftir að springa. „Það er ekkert sem bendir til að þetta sé bóla. Félagsskiptin sem hlutfall af tekjum er ekkert í öðrum takti en áður. Félög í fjárhagslegum vanda eru færri en áður og það er meiri stöðugleiki í rekstri þeirra en áður.“ Björn bendir á að meðan millistéttinn, sem eyði peningum í enska boltann, haldi áfram á vaxa sé ekkert sem stöðvi útrás fótboltans.