De Japanse oud-premier Tomiichi Murayama is overleden. Hij was 101 jaar. Murayama was van 1994 tot 1996 minister-president en werd vooral bekend doordat hij excuses aanbood voor de rol van Japan in de Tweede Wereldoorlog. Murayama was van de Socialistische Partij. In augustus 1995, vijftig jaar na de overgave van Japan in de oorlog, kwam hij met de Murayama-verklaring. Daarin betuigde hij namens de regering openlijk spijt voor het oorlogsverleden van Japan. In de verklaring werd gesteld dat Japan "met zijn kolonialistische heerschappij en agressie enorme schade en lijden" had veroorzaakt, met name in Aziatische landen. Murayama betuigde daar "diepe spijt" voor en bood "oprechte excuses" aan. Zijn toespraak werd live op tv uitgezonden. Positief ontvangen De excuses werden positief ontvangen door de Verenigde Staten en Aziatische landen als Zuid-Korea en China. Japan voerde tijdens de Tweede Wereldoorlog een bloedige strijd en bezette daarin grote delen van Zuidoost-Azië en China. Onder het bewind van Murayama werd ook een wet ingevoerd die een schadevergoeding regelde voor de slachtoffers van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. Daarnaast werd in 1995 een organisatie opgericht die ook schadevergoeding zou betalen aan vrouwen die tijdens WO II gedwongen werden tot prostitutie in Japanse bordelen. Murayama kwam in eigen land onder vuur te liggen toen zijn regering traag reageerde op een zware aardbeving bij Kobe. In januari 1995 kwamen daarbij meer dan 6000 mensen om het leven. In 1996 trad hij af als premier en in 2000 nam hij afscheid van de politiek. Sentiment verschuift De laatste tijd schuift Japan verder op naar rechts en daarmee komt er meer kritiek op de excuses uit 1995. De premiers na Murayama schaarden zich steeds achter zijn verklaring, maar de conservatieve premier Abe stopte met het betuigen van spijt in 2013. De nieuwe premierskandidaat Takaichi noemt die excuses zelfs "overdreven". Critici wijzen er bijvoorbeeld op dat er geen officiële oorlogsdocumenten zijn die aantonen dat Aziatische vrouwen gedwongen werden tot seks met Japanse soldaten in de oorlog. Murayama was de laatste jaren kritisch op dat sentiment en betoogde dat gedwongen prostitutie systematisch was tijdens de oorlog. Ook hield Murayama vol dat Japan "enorme schade" heeft toegebracht aan China tijdens de oorlog. Hij pleitte voor samenwerking: "Om vrede en stabiliteit in Azië te bereiken, moeten we een stabiele politiek, economie, culturele interacties en ontwikkeling opbouwen." Dikke wenkbrauwen Na zijn afscheid van de politiek leefde Murayama volgens persbureau Reuters in het zuiden van Japan van een bescheiden pensioen. Wanneer hij in de publiciteit kwam, viel hij op door zijn dikke witte wenkbrauwen. Dat hij zo oud geworden is, kwam deels doordat hij zichzelf fit hield door veel te fietsen. Volgens de Sociaaldemocratische Partij, de opvolger van de Socialistische Partij, overleed Murayama aan ouderdom in een ziekenhuis in Oita, in het zuidwesten van Japan. Geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog? Abonneer je dan hier op onze nieuwsbrief.