Het ministerie van Klimaat en Groene Groei wil het komend halfjaar een bedrijf oprichten voor de bouw en vervolgens het beheer van nieuwe kerncentrales. Dit staatsbedrijf gaat de centrales niet zelf bouwen en exploiteren, maar zal daarvoor particuliere bedrijven contracteren en begeleiden. Het overheidsbedrijf, de Nucleaire Energie Organisatie (NEO) krijgt bij de start waarschijnlijk 45 miljoen euro van het ministerie. Dat kan in de eerste jaren oplopen tot 222 miljoen. Er is al een bureau ingehuurd om een directeur te zoeken, schrijft demissionair minister van Klimaat en Groene Groei Sophie Hermans in een Kamerbrief. Het kabinet is van plan twee kerncentrales te laten bouwen, en later nog eens twee. Deze moeten stroom leveren waar tijdens het opwekken geen CO2 vrijkomt, maar die niet weersafhankelijk is zoals zonne- en windenergie. Nieuw kabinet beslist De bouw is een langdurig en kostbaar proces. De bouw van twee centrales kost ten minste 20 tot 30 miljard euro en ze zijn zeker niet voor 2035 klaar. Het is ook nog niet definitief zeker of ze er komen. Pas later wordt beslist wie de centrales bouwt, en waar. Politieke partijen denken verschillend over het al dan niet inzetten op kernenergie. Het is daarom afwachten hoe de politieke verhoudingen eruit zien na de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober. Een nieuw kabinet moet beslissen of het op de ingeslagen weg verder gaat. PvdA-GroenLinks verwerpt in zijn verkiezingsprogramma de bouw van kerncentrales niet expliciet, maar wil daar geen publiek geld voor uittrekken. Een gereserveerde 14 miljard euro wil de partij elders besteden. In de praktijk leidt dat ertoe dat de centrales niet zullen worden gebouwd. D66 staat open voor kernenergie "mits dit doelmatig is". Vertraging en hogere kosten Andere partijen zijn uitgesproken voorstander. Het CDA zet in het verkiezingsprogramma in op de bouw van twee kerncentrales. JA21 en VVD willen zo snel mogelijk beginnen met de bouw van vier kerncentrales. Ook de PVV is voorstander, zonder expliciet in te gaan op aantallen. Het was al duidelijk dat de overheid de bouw en exploitatie van kerncentrales grotendeels zelf moet financieren. De investeringen zijn zo groot en het proces duurt zo lang dat commerciële bedrijven dit niet willen. Recente bouwprojecten van kerncentrales, zoals in Frankrijk en Finland, leidden bovendien tot uitstel en oplopende kosten. Zeker in de beginfase zal vrijwel alle financiering van de overheid komen, verwacht het ministerie. Later zouden bedrijven kunnen instappen. Ook verwacht het ministerie dat er een prijsgarantie moet komen voor de stroom die kerncentrales gaan produceren. Geen extra geld voor kleine reactoren Tegenover de hoge kosten bij het bouwen van kerncentrales staat dat er ook kosten mee worden bespaard, blijkt uit een rapport van onderzoeksorganisatie TNO dat ook naar de Tweede Kamer is gestuurd. Zo hoeven er mogelijk minder windturbines te worden gebouwd op zee en is er minder geld nodig om het stroomnet te stabiliseren. In twee van de drie scenario's die TNO bekeek maakt het voor de totale kosten niet uit of Nederland kerncentrales bouwt. In een derde scenario zijn de kosten wél hoger. Maar aangezien dit over de verre toekomst gaat, zijn de uitkomsten erg onzeker. TNO gaat ook niet in op andere voor- en nadelen van kernenergie. Het ministerie maakte vandaag ook nog bekend geen geld uit te trekken om als één van de eerste landen een kleine kerncentrale te bouwen. Het is de hoop dat zulke 'kleine modulaire reactoren' de kosten en bouwtijd van kernenergie kunnen drukken. Maar nog geen enkel westers land heeft er één gebouwd. Het ministerie verwacht dat het goedkoper is om in te zetten op modellen die zich hebben bewezen. Het demissionaire kabinet zet nu de volgende stap naar het bouwen van kerncentrales. Voor de oprichting van het bedrijf NEO heeft Hermans nog wel toestemming nodig van de Europese Commissie en Eerste en Tweede Kamer.