Gemeenteraadsleden maken zich zorgen over geweld en de intimidatie rond de besluitvorming over de komst van asielzoekerscentra (azc's). De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden heeft de afgelopen weken meldingen ontvangen over de manier waarop raadsleden onder druk worden gezet . "De druk wordt opgevoerd bij raad en raadsleden om op een bepaalde manier te stemmen, terwijl individuele raadsleden naar eigen eer en geweten moeten kunnen stemmen", zegt Abdullah Uysal, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. "Het democratisch proces wordt op deze manier verstoord." Onlangs waarschuwde de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) al dat de problematiek "uit de klauwen loopt" . Op diverse plekken in het land liepen de afgelopen maanden protesten tegen de komst van azc's uit de hand. Deze week was het raak in Houten en Uithoorn . Bij beide protesten hield de mobiele eenheid (ME) meerdere mensen aan. Toch is het aantal meldingen van intimidatie en bedreigingen niet zo sterk gestegen als de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden had verwacht. Uysal vermoedt dat de acceptatiegrens voor raadsleden "relatief hoog" is. "Er wordt gedacht in de trant van: 'enige druk hoort erbij'." Toch zijn dit jaar in diverse gemeenten plannen voor de komst van een azc aangepast onder druk van protesten, bleek uit een inventarisatie van Nieuwsuur . Er waren dit jaar tot nu toe in zeker 49 gemeenten protesten tegen de komst van een azc. In 28 gemeenten bleven de plannen ongewijzigd. In 21 gemeenten zijn de plannen aangepast of vertraagd. Sommige gemeenten erkennen dat er een direct verband is met de protesten. Zo besloot de gemeenteraad van Sint-Michielsgestel in maart dat er voorlopig geen asielzoekerscentrum in Berlicum komt. Een demonstratie tegen de komst van het azc was een week eerder uit de hand gelopen. De gemeente is nu bezig met een nieuw inspraak- en besluitvormingsproces rond de mogelijke komst van de asielopvanglocatie. Onduidelijk is nog wanneer het onderwerp weer op de agenda van de gemeenteraad staat. Zwaar vuurwerk en indringers Een gemeente die de plannen voor een azc wel doorzette, ondanks hevige protesten, is het Brabantse Maashorst. De gemeenteraad stemde in mei in met de komst van een azc voor ongeveer driehonderd mensen. Ruim een maand eerder liep een informatieavond daarover nog uit op rellen ; de ME werd ingezet en zes mensen werden opgepakt. Mensen hadden onder meer met zwaar vuurwerk gegooid. Hans van der Pas, de burgemeester van Maashorst: "Dat was echt over de grens. Bedreigen en intimideren hoort er gewoon niet bij." Van der Pas komt net terug van een bijeenkomst in Brussel waar hij met andere burgemeesters over het onderwerp sprak. Relschoppers van buiten Het is volgens hem lastig om nog goede informatiebijeenkomsten over azc's te organiseren. "Aan de ene kant wil je uitleg geven en zorgen dat mensen op een veilige manier de juiste informatie krijgen. Aan de andere kant heb je mensen die bijeenkomsten willen verstoren. Dat maakt het heel moeilijk voor burgemeesters." Zowel Van der Pas als de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden wijst erop dat een deel van de relschoppers van buiten de gemeenten komt. Het gewelddadige protest is volgens hem "goed georganiseerd". "Misschien zijn we daar als gemeenten toch wat door verrast." Ondertussen nemen gemeenten op steeds meer plekken vergaande voorzorgsmaatregelen om geweld te voorkomen. Zo kondigen ze veiligheidsrisicogebieden af, waardoor de politie preventief kan fouilleren. Een aantal gemeenten - waaronder Uithoorn en Doetinchem - lieten de afgelopen tijd geen pers en publiek toe bij raadsvergaderingen over de komst van azc's. De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) noemde het "onbegrijpelijk" dat in het kader van orde en veiligheid de pers geweerd wordt bij een openbare commissievergadering. Spreidingswet De spreidingswet is bedacht om asielzoekers eerlijker over het land te verdelen, omdat een aanzienlijk deel van de gemeenten jarenlang geen asielopvang had. Ook is er al jarenlang veel druk op het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel . Allereerst wordt er berekend hoeveel plekken er in heel Nederland nodig zijn in de opvang. Die benodigde plekken worden vervolgens verdeeld over de twaalf provincies, die ze weer verdelen over hun eigen gemeenten. Een belangrijk criterium is het inwonertal van een gemeente; hoe groter, hoe meer asielzoekers er opgevangen moeten worden. De aantallen worden vooralsnog bij lange na niet gehaald . Als provincies en gemeenten er samen niet uitkomen, kan het ministerie van Asiel en Migratie besluiten om gemeenten te dwingen om asielzoekers op te nemen. Het vorige kabinet wilde van de wet af, maar die is nog altijd van kracht. Veel lokale bestuurders vinden dat lastig: ze moeten een wet uitvoeren waar 'Den Haag' eigenlijk vanaf wilde.