Vështrim shkencor mbi efektet mbrojtëse dhe kufizimet e konsumit të verës në patologjitë artikulare Dr. Avni Kryeziu Internist-reumatolog Tel. 044 317 322 Patologjitë në nyje përfaqësojnë një grup të gjerë sëmundjesh që karakterizohen nga inflamacioni i nyjeve, dhimbja dhe dëmtimi progresiv i strukturave artikulare. Format më të shpeshta të këtyre patologjive janë artriti reumatoid (AR) dhe osteoartriti (OA). Ndër faktorët që ndikojnë në rrjedhën e këtyre sëmundjeve janë edhe komponentët dietikë dhe konsumimi i alkoolit. Vera, si pije alkoolike e pasur me komponime fenolike dhe antioksidantë, është objekt studimi për efektet e mundshme anti-inflamatore dhe mbrojtëse në sëmundjet reumatike. Ky punim synon të paraqesë në mënyrë shkencore ndikimin e konsumimit të verës në artrit, mekanizmat biologjikë që qëndrojnë pas këtij efekti, si dhe kufizimet e njohurive aktuale. Mekanizmat biologjikë të veprimit Komponentët bioaktivë të verës, veçanërisht resveratroli, katekinat dhe flavonoidet, kanë veti të dokumentuara anti-inflamatore, antioksiduese dhe imunomoduluese. Resveratroli, polifenol i pranishëm në lëkurën e rrushit të kuq, ndikon në inhibimin e rrugës NF-κB, duke ulur sintezën e TNF-α, IL-1β dhe IL-6, citokina që luajnë rol kyç në artritin reumatoid (Szkudelski & Szkudelska, 2015). Përmes rritjes së aktivitetit të enzimës superoksid-dismutazë dhe uljes së stresit oksidativ, vera mund të parandalojë dëmtimin oksidativ të kondrociteve dhe sinoviociteve (Pervaiz & Holme, 2009). Në osteoartrit, resveratroli pengon degradimin e kolagjenit tip II dhe agrekanit, duke frenuar aktivitetin e metaloproteinazave (MMP-13) (Shakibaei et al., 2011). Në këtë mënyrë, konsumi i moderuar i verës mund të ketë efekt mbrojtës për indet artikulare dhe të modifikojë përgjigjen inflamatore sistemike. Evidenca epidemiologjike Studimet epidemiologjike mbi lidhjen midis konsumimit të verës dhe artritit japin rezultate heterogjene: Di Giuseppe et al. (2013) në një meta-analizë të studimeve prospektive (195,029 persona, 1,878 raste me AR) treguan se konsumimi i moderuar i alkoolit (deri 10–15 g/ditë) shoqërohej me rrezik 20–30% më të ulët për zhvillimin e artritit reumatoid krahasuar me abstinentët. Muthuri et al. (2015) raportuan se konsumimi i verës lidhej me rrezik më të ulët të osteoartritit të gjurit, ndërsa konsumimi i birrës shfaqte efekt të kundërt. Lu et al. (2020), në një studim të bazuar në popullatën kineze, vërejtën se konsumimi i moderuar i verës ishte i lidhur me ulje të biomarkerëve inflamatorë sistemikë si CRP dhe IL-6. Këto të dhëna sugjerojnë se efekti pozitiv është i mundshëm vetëm në doza të ulëta ose të moderuara; në konsum të lartë, efekti anti-inflamator humbet, ndërsa rriten rreziqet hepatike dhe metabolike. Diskutimi Hulumtimi i literaturës tregon se konsumimi i moderuar i verës së kuqe mund të ketë efekte mbrojtëse në artritin reumatoid për shkak të resveratrolit dhe flavonoideve, të cilat ndikojnë në proceset inflamatore dhe oksidative. Në osteoartrit, efektet janë më të ndërlikuara - vera mund të përmirësojë statusin antioksidativ, por ndikimi në strukturën e kërcit mbetet i diskutueshëm. Megjithatë, çdo përfitim potencial duhet të peshohet me rreziqet e konsumit të alkoolit, përfshirë hepatotoksicitetin, ndërveprimet me barna si metotreksati apo NSAID-ët, dhe ndikimin në sistemin kardiovaskular. Në pacientët që tashmë vuajnë nga artriti, rekomandohet një qasje individuale, ku mjeku vlerëson përfitimet e mundshme kundrejt rreziqeve. Përfundim Vera, në sasi të moderuar, mund të ketë efekt anti-inflamator dhe mbrojtës në artritin reumatoid, kryesisht për shkak të përbërësve polifenolikë. Megjithatë, konsumimi i lartë i alkoolit mund të përkeqësojë sëmundjen, të rrisë stresin oksidativ dhe të dëmtojë mëlçinë, sidomos në pacientë që marrin terapi imunosupresive. Nevojiten studime të kontrolluara klinike për të përcaktuar dozat optimale, efektin afatgjatë dhe ndërveprimet farmakologjike. Deri atëherë, konsumimi i verës duhet të shihet si faktor potencial ndihmës, jo si terapi. /Telegrafi/