Een gebed zonder einde: hoe de problemen zich opstapelden voor de BBC

De Britten noemden de BBC altijd liefkozend 'Auntie Beeb'. Een beetje stoffig misschien, maar in ieder geval degelijk en betrouwbaar. Zo was decennialang het imago van de publieke omroep. Maar na een reeks missers en schandalen komt de BBC steeds meer in het verdomhoekje. Het aftreden van twee BBC-kopstukken dit weekend is het voorlopige dieptepunt voor de Britse publieke omroep. Aanleiding was een documentaire van het BBC-programma Panorama over Donald Trump. In de documentaire was een toespraak van Trump zo gemonteerd dat het leek dat hij zijn aanhang expliciet opriep tot geweld op 6 januari 2021, de dag dat aanhangers van hem het Amerikaanse parlement bestormden. De afgelopen jaren kwam de omroep geregeld in het nieuws door schandalen, maar vooral ook door de vaak trage en aarzelende reactie van de BBC-bazen. Zo werd in 2023 de bekende nieuwspresentator Huw Edwards gearresteerd voor het bezit van kinderporno . Na zijn arrestatie bleef de BBC nog vijf maanden lang zijn vorstelijke salaris doorbetalen. De omroep probeerde later tevergeefs 230.000 euro salaris terug te halen bij de presentator. De BBC werd ook geregeld in verlegenheid gebracht door de politieke uitspraken van de populaire sportpresentator Gary Lineker . Er was ophef over een BBC-documentaire over Gaza waarin een Palestijnse jongen een hoofdrol speelde, van wie later duidelijk werd dat hij de zoon was van een Hamas-functionaris . Deze zomer gaf de BBC toe dat ze had moeten ingrijpen bij de live uitzending van het muziekfestival Glastonbury waar de artiest Bob Vylan tijdens zijn optreden "dood aan het Israëlische leger" scandeerde. Mediakolos Met een jaarbudget van 6,7 miljard euro en meer dan 20.000 werknemers is de BBC nog altijd een mediakolos. Twee derde van de begroting wordt gefinancierd uit het kijk- en luistergeld dat elk Britse huishouden moet betalen. Juist omdat de BBC grotendeels publiek gefinancierd wordt, gelden strenge wettelijke regels over neutraliteit, onpartijdigheid en de juiste balans in de berichtgeving. De BBC opereert anno 2025 in een versnipperd en uitdagend medialandschap en heeft danige concurrentie gekregen van online streamingdiensten. Zoals bij zoveel publieke omroepen in Europa zijn de kijk- en luistercijfers gestaag afgenomen. Vooral de jongere generatie lijkt sociale media te verkiezen. De onpartijdigheid van de BBC heeft altijd al onder een vergrootglas gelegen, maar de afgelopen jaren werd het debat rond de omroep steeds intenser en feller. Conservatieve politici beschuldigden de BBC steevast van progressieve vooringenomenheid. Het conservatieve dagblad Daily Telegraph en de rechtse tabloid Daily Mail voeren al jaren een campagne om de omroep te kortwieken. Vanuit een linkse krant als The Guardian klinken juist zorgen dat de BBC meer en meer buigt voor rechtse politieke druk. Een van de bekendste critici is de rechtse journalist Andrew Neil, die 25 jaar lang presentator was van gezaghebbende politieke programma's bij de BBC. In zijn ogen was de BBC te links, wat reden was voor zijn vertrek bij de publieke omroep. Hij werd in 2020 medeoprichter van GB News, een Fox News-achtige conservatieve opiniezender. Wel vertrok hij daar alweer snel omdat hij het niet eens was met de populistische koers van de zender. "Als de BBC naar links leunt met culturele kwesties en je geeft niet in dezelfde mate aandacht aan andere meningen, dan dreig je je reputatie als onpartijdige, betrouwbare nieuwsbron te verliezen", stelt Neil in zijn wekelijkse podcast. "Steeds meer mensen zeggen tegen mij dat ze de BBC niet meer vertrouwen. Als je dat vertrouwen verliest, dan heb je geen toekomst meer." Herbezinning Hoe nu verder voor de BBC? Ongetwijfeld volgt een lange periode van herbezinning en een complexe zoektocht naar een nieuwe leiding die de belegerde 'Auntie Beeb' weer op de rails moet zetten. De druk om schoon schip te maken zal intens zijn. Maar de BBC heeft wel degelijk nog vrienden, ook op rechts. Matthew Syed, de rechtse columnist van dagblad The Times, schrijft vaak kritisch over de BBC, maar zei dit weekend in zijn column dat de publieke omroep een " tremendous force for good " is. Hij adviseert de BBC dit nieuwste schandaal aan te grijpen om te hervormen. Ook Andrew Neil pleit ondanks zijn kritiek voor een stevige publieke omroep. "Het medialandschap is nog nooit zo uitdagend en moeilijk geweest voor de BBC. Juist daarom is het belangrijk dat je in ieder geval één publieke omroep hebt die als enig doel heeft het nieuws zo onpartijdig mogelijk te brengen."