Bu sene meşhur filozof ve kültür hayatımızda silinmez iz bırakan José Ortega y Gasset’in (9 Mayıs 1883-18 Ekim 1955) vefatının yetmiş beşinci yılı. Bu yazıda daha ziyade kitleler merkezli eseri ve kimi denemeleriyle tanınan Gasset’in Türkçedeki seyri belli boyutlarıyla ortaya konmaya çalışılacaktır. Hemen söylemek gerekir ki Gasset en keskin değişimlerin yaşandığı 1960’lı yılların ikinci yarısından itibaren ama esas olarak 1990’lardan sonra kültür hayatımızda önemli izler bırakan simalardan. Bu iki döneme Gasset odağında bakıldığında kendi içinde kesintilerle ilerlediği ve 2000’lerden sonra süreklilikler görülse de filozofa yönelik ilginin bir önceki on yıla nazaran tavsadığı düşünülebilir. Elbette “adını kültür tarihine yazdıran”[2] Gasset’in metinleri ya da kitapları Türkçeye çevrilmeden önce isminin hiç duyulmadığı ya da fikirlerinin nüvelerinin bilinmediği söylenemez. Nitekim Şerif Mardin 1950’lerde yayımlanan Forum dergisindeki birkaç yazısında Gasset’in Kitlelerin İsyanı eserinden hareketle birtakım yorumlar yapmıştır.