Add source Login
Voor het eerst in jaren missie naar Mars, vuurproef voor raket Jeff Bezos

Voor het eerst in jaren missie naar Mars, vuurproef voor raket Jeff Bezos

Voor het eerst sinds 2020 vertrekt vanavond een NASA-missie naar Mars. Of eigenlijk twee, want de Escapade-missie bestaat uit twee satellieten die om de rode buurplaneet gaan draaien. Voornaamste taak: ze gaan 3D-beelden maken van de zonnewind rond Mars. Dat is tenminste de bedoeling. Eerst moet de lancering in Florida goed gaan. De Escapade-sondes gaan de ruimte in met de New Glenn, het nieuwe werkpaard van Jeff Bezos' ruimtevaartbedrijf Blue Origin. De raket heeft er pas een enkele vlucht opzitten, in januari dit jaar. Die verliep probleemloos (afgezien van de mislukte landing van de herbruikbare booster na de lancering). Bij deze vlucht staat meer op het spel: er is een belangrijke lading aan boord. Na de lancering volgt nog een noviteit: de sondes volgen een 'slimme' route naar Mars. Die voert ze niet direct naar de planeet, maar via een plek tussen de zon en de aarde van waaruit ze in 2026 naar Mars gekatapulteerd kunnen worden. Die route is langer, maar maakt missies minder afhankelijk van het tweejaarlijkse lanceerraam waarbinnen de aarde en Mars dicht bij elkaar staan. Blue en Gold De twee Marssatellieten heten Blue en Gold. Als de reis goed verloopt, komen ze in september 2027 aan bij Mars. Na een testfase krijgen de twee ESCApe and Plasma Acceleration and Dynamics Explorers - zoals de Escapade-missie voluit heet - verschillende banen. Vandaaruit moeten ze gezamenlijk een 3D-kaart maken van de zonnewind rond de planeet. NASA maakte een Hollywood-achtige trailer voor de missie: Al jaren rijden er karretjes over Mars en draaien er satellieten om de planeet. Uit foto's en metingen van die verkenners hebben planeetwetenschappers geconcludeerd dat Mars in een ver verleden rivieren en meren had, en ook een veel dikkere atmosfeer. Dat veranderde zo'n 4 miljard jaar geleden. Het magnetisch veld van de planeet begon te verdwijnen. Dat onzichtbare schild beschermde Mars tegen de zonnewind, een stroom van geladen deeltjes. Die zonnewind beroofde de planeet langzaam maar zeker van zijn dampkring. Nu heeft die nog maar een dichtheid van 1 procent van die van de aarde. De Escapade-missie moet vastleggen hoe de zonnewind de ijle Marsatmosfeer tegelijkertijd van energie voorziet en ook kapotmaakt . Het team van wetenschappers wil begrijpen hoe dat proces precies werkt. "Dat is een belangrijk stukje van de puzzel van de klimaatevolutie van Mars", zegt Robert Lillis, hoofdonderzoeker van de missie. "Escapade geeft ons een 'stereoperspectief', twee verschillende gezichtspunten tegelijkertijd." Magnetische bellen Het magnetische veld rond Mars is niet helemaal weg. Er zijn magnetische 'bellen' die ontstaan door interactie van de zonnewind met de atmosfeer. De twee sondes kunnen die regio's korte tijd na elkaar bestuderen - van 2 tot 30 minuten - en zo het enorm dynamische systeem in kaart brengen. Met een enkele sonde zit daar uren tussen, te lang om goed te begrijpen wat zich er precies afpeelt. Kennis over de wisselwerking tussen de zonnewind en de ijle Marsatmosfeer kan ook behulpzaam zijn bij toekomstige missies naar Mars. Radiogolven kunnen op Mars gereflecteerd worden door de ionosfeer, een laag met elektrisch geladen atomen in de dampkring, wat gevolgen heeft voor communicatie en navigatie. Uit de metingen van Blue en Gold is mogelijk zelfs af te leiden of er ergens nog vloeibaar water onder de grond zit. Ook die informatie is belangrijk voor bemenste missies naar de planeet. De lancering van Escapade, gepland voor vanavond om 20.45 uur (Nederlandse tijd), is hier te volgen.