Add source Login
Hverjum þjónar kerfið?

Hverjum þjónar kerfið?

Mótmæli bænda og fleiri starfstétta í grunnstoðum matvælakeðjunnar eru ekki bundnar við Evrópusambandið eitt og sér þó þær hafi verið mest áberandi hér á landi. Undirliggjandi spenna er miklu víðar og endurspeglar víðtækari þróun í nútíma stefnumótun, þar sem markmið eru skilgreind ofan frá, framkvæmdin flókin og dreifing byrðanna er óljós og þau sem eru aftast í virðiskeðjunni finna fyrir áhrifaleysi.

Djúp vinátta sem varðveittist í bréfum frá 1879-1918

Djúp vinátta sem varðveittist í bréfum frá 1879-1918

Undir lok 19. aldar búa tveir menn beggja vegna heiðar í Suður-Þingeyjarsýslu. Þeir eru forvitnir um heiminn, hafa einlægan áhuga á bókmenntum og hugsjónir og drauma um menntun, framfarir og betra samfélag. Þeir eru perluvinir og styðja hvor annan í baráttu lífsins, ósammála á stundum en oft sammála. Tónlistin er meðal þess sem er eldsneytið í vináttu þeirra. Í þættinum Þótt oss skilji hábrýnd heiðin rekur Trausti Dagsson tæplega 40 ára vináttu þessara tveggja manna eins og hún birtist í bréfum þeirra á síðari hluta 19. aldar og fyrri hluta þeirrar 20. Mennirnir voru Sigtryggur Helgason og Benedikt Jónsson, kenndur við Auðnir. Leiðir þeirra lágu á endanum í ólíkar áttir en þráðurinn virðist aldrei hafa slitnað. 32 bréf frá 1879-1918 varðveitt Benedikt var tíu árum eldri en Sigtryggur og sjálfsagt hafa þeir þekkst eða alla vega vitað hvor af öðrum frá því að Sigtryggur var barn enda var ekki svo langt á milli bæja þótt yfir heiði væri að fara. Sigtryggur bjó á æskuheimili sínu að Hallbjarnarstöðum í Reykjadal og Benedikt var bóndi á Auðnum. Benedikt var menningarfrömuður í sýslunni, hreppstjóri og einn af stofnendum kaupfélags Þingeyinga og bókasafns Suður-Þingeyinga. Sigtryggur var alla tíð bóndi á Hallbjarnarstöðum og vann að ýmsu tengdu kaupfélaginu í sinni sveit. Hann var barnakennari í nágrenninu og átti þátt í stofnun söngfélags og lestrarfélags í Reykjadal. Hann spilaði á fiðlu sem hann fékk upphaflega hjá Benedikt og breiddi út fagnaðarerindi tónlistarinnar með því að kenna öðrum. Ekki er vitað hvernig þeir kynntust en í dagbókum Sigtryggs á árunum 1881-1917, sem til eru, er oft minnst á Benedikt og samgang þeirra. Stundum hittust þeir nokkrum sinnum í mánuði en stundum sjaldan. Alls hafa 32 bréf þeirra á milli varðveist sem segja sögu sem spannar árin 1879-1918. „Eg álít að þú sért einn af þeim fáu sem ég get talið vini mína núna“ Þeir vinirnir skrifuðust gjarnan á um tónlist, útsetningar og almennar hugleiðingar. Ljóst er að hvorum þeirra var hlýtt til hins og í einu bréfi til Sigtryggs árið 1888 ræðir Benedikt um vináttu þeirra: En ég skal segja þér eitt, fyrst þú fórst að minnast á þetta: Eg álít að þú sért einn af þeim fáu sem ég get talið vini mína núna. – Til vináttu útheimtist andlegur skyldleiki, og nokkurt jafnræði, þó margt ólíkt geti komist þar að. Vinátta án „sympathi“ er ómöguleg eins og ást, sem án þess er girnd og ekkert annað. Og ég held að við – þú og ég – höfum symphatis er að frá því við fyrst kynntumst. – Að kynnast mörgum er fróðlegt og menntandi, og vart er sá maður að mér þyki ekki vert að kynnast honum. Hvort úr því verður vinátta er komið undir andlegum skyldleik. – Eg þekki ekkert afl í heiminum sem eins mikið hindrar almenna vináttu og félagsskap eins og nærsýnis-eigingirni, og hana hefi ég oftast séð verða mönnum að vinskilum. En nú er blaðið þrotið, og tími til að sofa, augun lúin og hugurinn sljór. – Já ég er kominn að því að sljófgast, ég eldist illa. Þetta er hypechondisk grilla. Góða nótt vinur! Þinn Benedikt Jónsson Nokkrar eyður eru í bréfaskiptum þeirra félaga, jafnvel nokkur ár í senn. Líklegt er þó að þeir hafi haldið áfram samskiptum. Í janúar 1899 sendir Benedikt vini sínum bréf þar sem stendur: Vinur! Ég hafði gert mér vissa von um að hitta þig á aðalfundi K.P. en það brást eins og fleiri vonir, og saknaði ég þín úr hópnum, og það held ég fleiri hafi gert. Ég er nú kominn á vanafestu-aldurinn, og fer um mig hrollur er samferðarmennirnir hverfa hvort heldur lifandi eða dauðir. Ég ætla ekki að ásaka þig, þótt ofarlega sé það í huganum. Ég mundi þó máske særa þig þar er síst skyldi. En hitt hirði ég ekki um að dylja, að ég tel það ill atvik er einangra þig, og spilla því gagni sem málefni og hugsjónir áttu að hafa af þér, og eiga raunar heimtingu á af hverjum þegni. Þarna virðist eitthvað hafa komið upp á hjá Sigtryggi, einhver ill atvik sem einangra hann og gerinilegt er að Benedikt er umhugað um vin sinn. Í febrúar 1899 skrifar Sigtryggur til baka en það bréf er týnt, þó er vitnað í það í dagbók Sigtryggs. Þó svo að bréfið sé týnt stendur í dagbók Sigtryggs að hann hafi opnað sig við Benedikt vin sinn um líðan sína, aðstæður sem valda honum hugarangri. Fjórum dögum seinna svarar Benedikt: Vinur! Allra kærustu þökk fyrir bréfið og nóturnar. Þú trúir því varla hvað mér þótti vænt um bréfið. Og hvers vegna? Af því ég fann að minn gamli vinur kom þarna dulargervislaus til mín, einlægur og blátt áfram, eins og vinur til vinar. Að öðru leyti var efni bréfsins mér als ekkert gleðiefni. En þetta var mergurinn málsins fyrir mér: og ég þakka þér aftur þúsundfalt fyrir hreinskilni þína. Ég veit nú betur og réttar hvernig þér líður, og á síður á hættu að misskilja þig. Því einnig á milli línanna les ég ýmislegt. – Í huganum tók ég ekki hart á því, að þú sleptir við deildarstjórn en að hinu get ég ekki gert, að ég saknaði þín og svo eru öll slík atvik svo nöturleg: þau minna mann svo átakanlega á hverfleika, elli, hrörnun og – stundum á afturför. Að þú flytjir burtu úr sveitinni, á ég raunar líka erfitt með að sætta mig við. En gæti þér, fyrir það liðið betur, þá er ekkert um það að tala. Gæti ég samt hindrað það á þann hátt, sem nokkuð bætti úr því sem er, þá mundi ég gera það. Vinátta Sigtryggs og Benedikts hélt áfram og farið er yfir söguna í þættinum Þótt oss skilji hábrýnd heiðin í spilaranum hér fyrir neðan. „Eg álít að þú sért einn af þeim fáu sem ég get talið vini mína núna,“ skrifaði Benedikt Jónsson í bréfi til Sigtryggs Helgasonar árið 1888. Farið er yfir tæplega 40 ára vináttu þeirra eins og hún birtist í bréfaskiptum þeirra.

Forsetar Bandaríkjanna og Úkraínu ræða friðartillögur í dag

Forsetar Bandaríkjanna og Úkraínu ræða friðartillögur í dag

Volodymyr Zelensky Úkraínuforseti kveðst munu funda með leiðtogum Evrópu eftir að hann hittir Donald Trump Bandaríkjaforseta síðar í dag. Hann kveðst vonast eftir uppbyggilegum samræðum. Fundurinn verður haldinn í Mar-a-Lago, setri Donalds Trump í Flórída, og hefst klukkan 18:00 að íslenskum tíma. Tilgangur fundarins er að kynna tuttugu liða tillögu Úkraínumanna að friðaráætlun. Hún er mjög breytt frá upphaflegum drögum sem byggðu á niðurstöðum bandarískra og rússneskra embættismanna. Meðal annars er lagt til að víglínan verði fryst við núverandi staðsetningu og að Rússar skuldbindi sig til að ráðast ekki aftur á Úkraínu. Landsyfirráð og framtíð Zaporizhzhia-kjarnorkuversins eru talin helstu ásteitingarsteinarnir. Volodymyr Zelensky kallar jafnframt eftir auknum stuðningi samherja Úkraínu til að hindra Rússa í að draga stríðið á langinn. Forsetarnir hafa ekki hist síðan í október þegar Trump tilkynnti Zelensky að Úkraínuher fengi ekki langdrægar Tomahawk-eldflaugar. Zelensky kvaðst í gær vonast til að fundur hans með Trump yrði uppbyggilegur. Hins vegar hefðu Rússar sýnt sitt rétta andlit með umfangsmiklum árásum á Kyiv í fyrrinótt. Hann kvað augljóst að Vladimír Pútín Rússlandsforseti hefði engan áhuga á friði. Utanríkisráðherra Rússlands segir að evrópskir hermenn verði lögleg skotmörk Rússlandshers verði þeir sendir til liðsinnis Úkraínumönnum. Sergei Lavrov lét þessi orð falla í samtali við rússneska ríkismiðilinn Tass í dag, skömmu fyrir fund Zelenskys og Trumps. Lavrov gagnrýndi evrópska stjórnmálamenn harðlega. Án frekari rökstuðnings sakaði utanríkisráðherrann um að vera knúnir eigin metorðagirnd í samskiptum sínum við stjórnvöld í Kyiv án þess að taka tillit til vilja úkraínsku þjóðarinnar og sinna eigin landsmanna.

Kristján Óli heyrði sögu af því að nýr þjálfari í Kópavogi hafi verið í sjokki þegar hann tók við og sá þetta

Kristján Óli heyrði sögu af því að nýr þjálfari í Kópavogi hafi verið í sjokki þegar hann tók við og sá þetta

Kristján Óli Sigurðsson gerði upp íþróttaárið með Helga Fannari Sigurðssyni í viðhafnarútgáfu af Íþróttavikunni á 433.is. Ólafur Ingi Skúlason hefur farið vel af stað sem þjálfari karlaliðs Breiðabliks, en hann tók við af Halldóri Árnasyni í haust. Liðið safnaði fimm stigum í deildarkeppni Sambandsdeildarinnar og var nálægt því að koma sér inn í Evrópukeppni fyrir Lesa meira

Strákarnir okkar í sex efstu sætunum

Strákarnir okkar í sex efstu sætunum

Karlalandslið Íslands í handbolta er greinilega vinsælasta íþróttalið íslensku þjóðarinnar. Í það minnsta safnast landsmenn saman og horfa á leiki liðsins á stórmótum í janúar. Árið í ár var engin undantekning frá því enda eru allir sex leikir Íslands á HM í sex efstu sætum listans í ár yfir þær íþróttaútsendingar sem fengu mest áhorf á íslenskum sjónvarpsstöðvum. Í sjöunda sæti kemur svo annar leikur Íslands á Evrópumóti kvennalandsliða í fótbolta í sumar, bein útsending þar sem kjörinu á íþróttamanni ársins 2024 var lýst er í áttunda sæti, leikur Úkraínu og Íslands í undankeppni HM karla í fótbolta sem sýndur var hjá Sýn Sport er í níunda sæti og í tíunda sæti kemur svo úrslitaleikur HM karla í handbolta í janúar. Ögn lægri tölur en í fyrra Sá íþróttaviðburður sem fékk mest áhorf í fyrra var leikur Íslands og Þýskalands á EM karla í handbolta en hann fékk 50,8% meðaláhorf og 62,8% uppsafnað áhorf. Áhorfið á þann leik sem flestir horfðu á í ár er örlítið lægra. Uppsafnað áhorf þýðir þá sem horfðu í a.m.k. fimm mínútur samfleytt. Þetta er byggt á tölum úr rafrænum ljósvakamælingum Gallup. Til samanburðar má svo nefna það að mest áhorf á íþróttaviðburð sem mælst hefur í íslensku sjónvarpi frá því að rafrænar mælingar Gallup hófust, var á leik Íslands og Argentínu á HM karla í fótbolta 2018. Þar var 60% áhorf og 67% uppsafnað. Aðrar leiðir voru notaðar til að mæla sjónvarpsáhorf áður en rafrænar mælingar Gallup komu til. Það er því erfiðara að fullyrða hvaða íþróttaútsending hefur fengið mest áhorf í íslensku sjónvarpi frá upphafi.

Ein líkamsárás til rannsóknar eftir nóttina

Ein líkamsárás til rannsóknar eftir nóttina

Lögreglukonur á næturvakt í Reykjavík. Mynd úr safni.RÚV Lögreglan hefur til rannsóknar líkamsárás sem gerð var í miðborg Reykjavíkur. Einnig rannsaka lögreglumenn þjófnað miðsvæðis í borginni. Þetta kemur fram í morgunskeyti lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu. Lögreglumenn þurftu einnig að vísa óvelkomnum manni brott af hóteli í miðborginni, sem hlýddi því, og hafa afskipti af þremur sem brutu gegn lögreglusamþykkt. Að öðru leyti virðast lögreglumenn einkum hafa aðstoðað borgarana og sinnt umferðinni ásamt almennu eftirliti í gærkvöld og nótt. Sex gistu fangageymslur klukkan fimm í morgun.

„Er hún með Downs-heilkenni?“

„Er hún með Downs-heilkenni?“

Þegar Anna Ester Óttarsdóttir gekk með sitt þriðja barn fór hún í fósturskimun á 14. viku meðgöngu, líkt og áður, þar sem hún er með sykursýki af tegund 1 og því í nánu eftirliti. Úr niðurstöðum rannsóknarinnar mátti lesa að líkur væru einn á móti átta á því að barnið væri með Downs-heilkenni.

Níu handtekin grunuð um fjármögnun hernaðararms Hamas-hreyfingarinnar

Níu handtekin grunuð um fjármögnun hernaðararms Hamas-hreyfingarinnar

Níu manns eru í haldi lögreglu á Ítalíu fyrir að safna alls sjö milljónum evra til stuðnings Hamas seinustu tvö ár undir yfirskyni fjársöfnunar fyrir stríðshrjáða Palestínumenn. Í frétt BBC segir að þangað hafi peningarnir ekki borist heldur til Hamas gegnum flókið fjáröflunarkerfi, með höfuðstöðvar í Genúa og útibú í Mílanó. Hin handteknu eru grunuð um að hafa látið fjármunina renna sérstaklega til hryðjuverkastarfsemi á vegum Hamas. Í yfirlýsingu lögreglu segir að þau hafi tekið við framlögum ætluðum almenningi á Gaza en á daginn hefði komið að yfir sjötíu af hundraði fjárins runnu til hernaðarvængs Hamas, fjölskyldna sjálfsmorðssprengjumanna og fólks í haldi fyrir hryðjuverkastarfsemi. Sameiginleg aðgerð fjársvika- og hryðjuverkadeilda lögreglunnar Handtökurnar voru hluti sameiginlegra aðgerða fjársvikadeildar og hryðjuverkadeildar ríkislögreglunnar, sem hófust eftir hryðjuverkaárás Hamas á Ísrael 7. október 2023. Lögregla kveðst hafa greint fjölda tilkynninga um „grunsamlegar fjármagnsfærslur“ sem tengdust einhverjum þeirra sem grunaðir eru um skipulagningu árásarinnar. Samhliða handtökunum voru eignir gerðar upptækar að andvirði meira en átta milljóna evra. Innanríkisráðherrann Matteo Piantedosi segir Mohammad Hannoun, forseta Samtaka Palestínumanna á Ítalíu, meðal hinna handteknu. Hann hefur sagt allar ásakanir um að hann fjármagni starfsemi Hamas vera lygi. Ráðherrann þakkaði lögreglu fyrir uppljóstrunina í færslu á X en áréttaði jafnframt að allir væru saklausir uns sekt þeirra sannaðist.