Add source Login
Halda jól í Grindavík í fyrsta sinn í tvö ár

Halda jól í Grindavík í fyrsta sinn í tvö ár

Grindvíkingar láta hremmingar undanfarinna ára ekki á sig fá og halda jólin margir hverjir heima. Slökkviliðsstjórinn segir að það sé jólaandi í bænum og Grindvíkingi finnst gott að geta verið heima á jólunum í fyrsta sinn í tvö ár. Einar Sveinn Jónsson, slökkviliðsstjóri í Grindavík, segir að fjölmargar fjölskyldur haldi jól heima, dvalið sé í um 110 húsum. „Ég er svo sem ekki með nákvæma tölu en þetta er sambærilegur íbúafjöldi og hefur verið upp á síðkastið. Menn munu halda sín jól hátíðlega í bænum og ábyggilega hafa það gott í góðu umhverfi.“ Viðbragðsaðilar séu á sólarhringsvakt eins og aðra daga og góður jólaandi í bænum sem er vel skreyttur þar sem blásið var til skreytingakeppni. „Þannig það er svona sannur jólaandi þegar fólk hugsar um náungann, stendur saman og gerir sér glaðan dag,“ segir Einar. Sigurbjörg Eyfeld Skúladóttir og fjölskylda hennar eru meðal þeirra Grindvíkinga sem halda jól í bænum. Fjölskyldan býr ekki í Grindavík dagsdaglega eftir jarðhræringarnar og hélt síðustu tvenn jól annars staðar, þar sem ekki kom til greina að halda þau í bænum. „Það var náttúrlega öðruvísi. Þá voru búnir að vera miklir jarðskjálftar, meira vesen og eldgos og svoleiðis.“ Eftir tvenn jól í bústaðnum var löngunin eftir jólum í Grindavík þó orðin sterk og Sigurbjörg segir fjölskylduna hæstánægða að vera komna heim. Ég get ekkert lýst því öðruvísi. Ég bara er heima.

Sannur jólaandi í Grindavík þar sem fjöldi fólks heldur jól

Sannur jólaandi í Grindavík þar sem fjöldi fólks heldur jól

Grindvíkingar láta hremmingar undanfarinna ára ekki á sig fá og halda jólin margir hverjir heima. Slökkviliðsstjórinn segir að það sé jólaandi í bænum og Grindvíkingi finnst gott að geta verið heima á jólunum í fyrsta sinn í tvö ár. Einar Sveinn Jónsson, slökkviliðsstjóri í Grindavík, segir að fjölmargar fjölskyldur haldi jól heima, dvalið sé í um 110 húsum. „Ég er svo sem ekki með nákvæma tölu en þetta er sambærilegur íbúafjöldi og hefur verið upp á síðkastið. Menn munu halda sín jól hátíðlega í bænum og ábyggilega hafa það gott í góðu umhverfi.“ Viðbragðsaðilar séu á sólarhringsvakt eins og aðra daga og góður jólaandi í bænum sem er vel skreyttur þar sem blásið var til skreytingakeppni. „Þannig það er svona sannur jólaandi þegar fólk hugsar um náungann, stendur saman og gerir sér glaðan dag,“ segir Einar. Sigurbjörg Eyfeld Skúladóttir og fjölskylda hennar eru meðal þeirra Grindvíkinga sem halda jól í bænum. Fjölskyldan býr ekki í Grindavík dagsdaglega eftir jarðhræringarnar og hélt síðustu tvenn jól annars staðar, þar sem ekki kom til greina að halda þau í bænum. „Það var náttúrlega öðruvísi. Þá voru búnir að vera miklir jarðskjálftar, meira vesen og eldgos og svoleiðis.“ Eftir tvenn jól í bústaðnum var löngunin eftir jólum í Grindavík þó orðin sterk og Sigurbjörg segir fjölskylduna hæstánægða að vera komna heim. Ég get ekkert lýst því öðruvísi. Ég bara er heima.

Illviðri stendur ekki í vegi fyrir helgihaldi – „Oft verið verra veður en þetta um hátíðina“

Illviðri stendur ekki í vegi fyrir helgihaldi – „Oft verið verra veður en þetta um hátíðina“

Aftansöngur og jóladagsmessur falla ekki niður á Norðurlandi þótt veðrið sé vont, segir Gísli Gunnarsson vígslubiskup á Hólum. Færðin sé mjög góð og hann hafi oft séð það verra þá áratugi sem hann hefur þjónað. Sunnan hvassviðri og stormur gengur yfir stóran hluta landsins í dag. Gular og appelsínugular viðvaranir verða í gildi víðast hvar fram að hádegi á morgun. „Eins og þetta er hér í Skagafirðinum þá er bara svona strekkingsvindur og tíu stiga hiti. Ég reikna með því að helgihaldið verði óbreytt því að það hefur nú oft verið verra veður en þetta um hátíðina,“ segir Gísli. „Þó að ég hafi verið [prestur] í áratugi þá man ég nú ekki eftir nema einu sinni sem þurfti að fella niður hér í Skagafirði út af veðri. En fólk er nú kannski líka orðið varara um sig svona í seinni tíð með veður eftir að þessar viðvaranir fóru að koma fram.“ Gísli segir að í kvöld sé gert ráð fyrir aftansöng í Skagafirðinum, til að mynda á Sauðárkróki og Löngumýri, og jólamessu á morgun í Hóladómkirkju, á Hofsósi og víðar.

Guðrún Karls Helgudóttir: Biblían er mest spennandi bók sem er til

Guðrún Karls Helgudóttir: Biblían er mest spennandi bók sem er til

Þó að við sem erum í evangelísku-lútersku þjóðkirkjunni horfum meira til boðskapar Nýja testamentisins en Gamla testamentið órjúfanlegur hluti Biblíunnar og geymir sögur af því hvernig það er að vera manneskja. Við túlkum boðskapinn út frá samtímanum og jafnvel þeir kristnir menn, sem segjast aðhyllast bókstaf Biblíunnar, túlka því að í Biblíunni er að finna margar Lesa meira

Þyngsta frumefnið: „Jón Kalman hefur aldrei skorast undan að takast á við stóru spurningarnar“

Þyngsta frumefnið: „Jón Kalman hefur aldrei skorast undan að takast á við stóru spurningarnar“

Soffía Auður Birgisdóttir skrifar: Í ljóðinu HIN NÝJU TRÚARBRÖGÐ, sem er upphafsljóð Þyngsta frumefnisins eftir Jón Kalman Stefánsson, kemur Jesús skríðandi út úr tjaldi í morgunsárið og fuglasöngur berst úr blautum birkiskógi og – eins og segir í ljóðinu: „inni í fuglasöngnum / bíður guð / með dauðann, eilífðina, svörin – / samt hefur engin spurt“ (15). Aðeins síðar segir: „Maður bjargar ekki heiminum / með svörum, eilífðinni, dauða eða guði“ og Jesús er ekki að velta slíkum hlutum fyrir sér heldur vill hann hafa það notalegt í góðra vina hópi í tjaldútlegu, hita sér kaffi og hlusta á fuglasönginn. Boði hann eitthvert fagnaðarerindi felst það í þránni eftir mannlegu samneyti og að „einhver sem skiptir öllu máli / [sé] á lífi“ – eða eins og segir í lokalínu ljóðsins: „sú þrá eru mín trúarbrögð“ (16). Þetta ljóð kveikti hjá mér hugrenningatengsl við ljóð Gerðar Kristnýjar úr síðustu ljóðabók hennar Jarðljós, þar sem hún bregður á leik með biblíusögur og mátar frásagnir af fæðingu Krists, kraftaverkum hans, dauða og upprisu, við líf og dauða í íslenskri sveit. En í Þyngsta frumefninu tengist þetta upphafsljóð beint og óbeint mörgum fleiri ljóðum bókarinnar. Kannski má segja að þráin eftir að einhver sem skiptir öllu máli sé á lífi og söknuðurinn eftir þeim sem ekki eru lengur á lífi séu rauðu þræðir ljóðabókarinnar. Titill lokaljóðsins vísar einnig til trúarbragða, það nefnist TÝNDA BOÐORÐIÐ og fjallar meðal annars um samhjálp og kærleika á ógnartímum fyrr og nú og möguleikann á að útrýma hatrinu sem virðist ráðandi afl í heiminum. Í þessu lokaljóði má líka lesa „að lífið er það eina sem skiptir máli“ og framar í bókinni höfum við lesið að „Týnda boðorðið“ sé þetta: „Elskaðu lífið eins og barnið þitt, því lífið er allt það sem er öðruvísi en þú“ (91). Lífið, dauðinn og ástin; þetta er þau stóru þemu sem ljóðin í Þyngsta frumefninu snúast um. Jón Kalman hefur aldrei skorast undan að takast á við stóru spurningarnar og gerir það svo sannarlega ekki heldur í Þyngsta frumefninu. Í öðru ljóði bókarinnar, PARÍS Í SEPTEMBER, er nokkrum sinnum vísað til sólarupprásarinnar en í henni geta falist bæði möguleikar og ógn. Ljóðið er í fimm hlutum og yfirborðsmyndin er af skáldi sem situr á kaffihúsi í París, „þar sem lífið flæðir straumþungt / um strætin / til að fanga […]“ (22). Skáldið virðir fyrir sér mannlífið og hugleiðir tilgang lífsins og tilgangsleysið, mennskuna og ómennskuna, hefndina og gæskuna sem – eins og segir í ljóðinu – „er frábært orð / yfir sólarupprásina / möguleikana / og upphafið“ (20). Þetta langa ljóð flæðir áfram líkt og mannlífið á strætunum, líkt og hugsanir skáldsins og þessi flæðandi ljóðstíll einkennir fleiri ljóð bókarinnar, reyndar flest þeirra. Löng og frásagnarkennd ljóð eru fremur undantekning en regla í íslenskri samtímaljóðlist þar sem knöpp og meitluð ljóð eru algengari, en Jóni Kalman liggur margt á hjarta og í sínum löngu frásagnarkenndu ljóðum tekst honum víða að fanga nútímann og ógnir hans á frábæran hátt. Hér mætti til dæmis nefna ljóðið ÞAÐ ER BANNAÐ AÐ DEYJA Á SVALBARÐA úr síðasta hluta bókarinnar þar sem ort er um hina ógnvænlegu hlýnun andrúmslofts á jörðunni með því að lýsa aðstæðum á þessu heimskautasvæði þar sem íbúarnir eru „svolítið áhyggjufull“ því sólin „virðist hafa færst nær síðustu árin, / jöklarnir svitna, þeir stynja, þeir hverfa, / skilja eftir sig stækkandi land“ (95). Þetta er áhrifamikið og magnað ljóð: „Svalbarði / er staðurinn þar sem óvissa tímans ríkir“ (96) og þar koma fram afleiðingar „þess að við grófum of djúpt eftir kolum / og gulli og olíu, / grófum allt of djúpt, / svo gráðug að við urðum grimm, / grófum svo djúpt / að við rákum skófluna í erfðasyndina, / sem vaknaði“ (97). Ljóð Jóns Kalmans eru bæði persónuleg og pólitísk og skáldið gerir víða tilraun til að fanga okkar klikkaða samtíma og ógnvænlegar framtíðarhorfur, eins og til að mynda í prósaljóðinu ÚR MINNISBLÖÐUM DJÖFULSINS þar sem stuttum persónulegum atriðum er skotið inn á milli atriða sem djöfullinn sjálfur gæti hafa hripað niður í minnisbók sína, svo úr verður mögnuð blanda. Ljóðið hefst svona: … sundurþykkni, öfund, landamæri, jarðsprengjur, símanúmerið hjá Trump, Orban, Netanyahu og þeim öllum, brenna Kóraninn í Kaupmannahöfn, eða bara allstaðar, muna að kaupa nýjar buxur, hringja í mömmu, aftur sundurþykkni, má aldrei gleyma, líka hreinleika þjóðar, breytingar eru skaðlegar, kaupa plötu með bee gees, segja Elon Musk að hann sé bestur, gáfaðastur. Kínamúrinn geggjuð hugmynd, búa til slagorð um það, þeir sem eru ólíkir og öðruvísi eru ógn […] (49) Þessi sneiðmynd af minnisblöðum djöfulsins endar síðan á orðunum „meira síðar…“ – enda vafalaust af nógu að taka. Í ljóði sem nefnist ÞAR SEM ÞÚ BÍÐUR fáum við skýringu á titli bókarinnar, en það hefst svona: Sorgin er þyngsta frumefnið ásamt söknuðinum bæði beygja þau tímann leysa upp þyngdaraflið og allt nemur staðar í þeim jafnvel þótt lífið sé ætíð á fljúgandi ferð, kann ekki annað, getur ekki annað (53) Í fjórða hluta bókarinnar yrkir skáldið til vinar síns, Eiríks Guðmundssonar, sem lést árið 2022, og spyr í upphafi: Allar stundirnar sem við áttum eftir að lifa saman hvert fara þær nú og minningarnar sem við eignuðumst saman, þungar kistur af þeim sem ég ber innra með mér þar til allt slokknar, fjársjóðs- kistur, hamingjukistur, fullar af flissi, tónlist, bókum, fullar af þér, sumar einungis opnaðar með ljóði – hvernig get ég opnað þær núna án þess að bresta (83) Ljóðið er fallegt og tilfinningþrungið og tjáir á einlægan hátt sorgina þungu og söknuðinn eftir kærum vini. Strax í kjölfarið fylgir örstutt ljóð með yfirskriftinni EINHVERSTAÐAR ER VON: Draumarnir eru staðurinn þar sem þeir dánu eru á lífi Síðan vöknum við Margt er líkt með draumum og ljóðlist, athöfninni að yrkja ljóð má líkja við það að dreyma vakandi og með því að lesa ljóð getum við tekið þátt í draumastarfi skálda. Þyngsta frumefnið er efnismikil og áhrifamikil ljóðabók og tilefni til að ítreka hér að lokum það sem kemur fram í ljóðinu SKILABOÐ FRÁ FRAMTÍÐINNI, að rannsóknir sýna: að ljóðalestur örvar heilann, opna þar nýjar rásir, ef ekki nýjar veraldir, þær staðfesta að sá sem les ljóð hræðist síður nýjar hugmyndir, fagnar þeim jafnvel, og er líklegri til að sýna gæsku (77) Soffía Auður Birgisdóttir, gagnrýnandi Víðsjár, fjallar um Þyngsta frumefnið, ljóðabók Jóns Kalmans. Soffía Auður Birgisdóttir er doktor í bókmenntafræði og starfar við Rannsóknarsetur Háskóla Íslands á Höfn í Hornafirði. Hún flutti pistil sinn í Víðsjá sem finna má í spilaranum hér að ofan.