Add source Login
40.000 fet: Hefði kannski virkað betur í metoo-bylgjunni

40.000 fet: Hefði kannski virkað betur í metoo-bylgjunni

Trausti Ólafsson skrifar: Fyrsta frumsýning leikársins sem nú fer í hönd á höfuðborgarsvæðinu var í Tjarnarbíói á föstudagkvöldið. Tjarnarbíó gegnir í mínum huga mikilvægu hlutverki í leikhúslífi okkar. Þar eiga sjálfstæðu leikhúsin sinn heimavöll – þar springa út mörg blóm frjórra hugmynda. Tjarnarbíó er gamalt í hettunni í þessu hlutverki, því að í þessu sama húsi setti Leikhópurinn Gríma fyrir hálfri öld upp hvert framúrstefnuleikritið á fætur öðru. Verkið sem frumsýnt var í Tjarnarbíói á föstudagskvöldið heitir 40.000 fet og það skrifuðu þær Birta Sól Guðbrandsdóttir og Aldís Ósk Davíðsdóttir. Þær leika líka flugfreyjurnar í leikritinu. Fannar Arnarsson fer með hlutverk flugstjórans og Benóný Arnórsson leikur flugmanninn í þeirri ferð um háloftin, sem leikhúsgestum er boðið að njóta meðan á sýningunni stendur. Í kynningu á 40.000 fetum á vefsíðum Tjarnarbíós má lesa að þarna sé á ferðinni kómískt absúrd-leikverk og það sé „þróað út frá frásögnum kvenna úr flugbransanum, sem og frásögnum af upplifunum kvenna á Íslandi. Undirtónn verksins grefur djúpt í þungar pælingar um kynhlutverk, valdakerfi og stöður og hvað það þýðir að vera ung kona í nútíma íslensku samfélagi, sem útfært er á gráthlægilegan hátt í gegnum þessa flugferð sem áhöfnin býður áhorfendum sínum með í.“ Hér lýkur orðréttri tilvitnun í kynningartexta á 40.000 fetum og ég get ekki látið hjá líða að nefna hve kauðslega þetta er skrifað. Sterkum orðum er hrúgað saman í langar setningar og hrært duglega í súpunni svo úr verður skringilegt merkingarleysi. Hvað í ósköpunum merkir það að undirtónn verksins grafi djúpt í pælingar? Ef átt er við undirtexta þá heyrði ég ekki að hann væri yfirleitt til staðar í leikritinu og sýningin sýndist mér öll vera á yfirborðinu. Og í besta falli er 40.000 fet tímaskekkja, því að sýningin hefði kannski virkað aðeins skár í miðri metoo-byltingunni. Hér á undan tæpti ég á því sem mér finnst vera svolítill ljóður á ráði heimilis sjálfstæðu leikhúsanna. Kynningartextar á sýningum Tjarnarbíós eru oft því marki brenndir að þeir eru frekar klaufalega skrifaðir. Stundum þarf maður að lesa þau orð sem þar standa margsinnis til þess að botna eitthvað í því hvað átt er við. Ég get alveg skilið og sætt mig við að tungumálið breytist í áranna rás og að tjáning í rituðu máli tekur einnig breytingum eftir tíðarandanum. En elsku krakkar, þessi texti sem einhver samdi til þess að kynna 40. 000 fet, er bara alveg hræðilega illa skrifaður. Meðal þess sem þar stendur er: Homo sapiens mæta stríðum í sad-beige forréttinda heimilum sínum. Og næsta setning hljóðar svo: Saltaður próteindrykkur, hvað ertu tilbúin á þig að leggja til að upplifa alsælu kvenleikans? Eins og þetta er ritað á síðum Tjarnarbíós þá er verið að spyrja saltaða próteindrykkinni þessarar spurningar. Og hvaða stríðum er það sem vitsmunaveran maðurinn mætir í dapurlegum fölleitum heimilum sínum? Ef eitthvað gerist heima hjá mér þá gerist það á heimili mínu – en ekki í því – þetta er bara frekar lélegt málfar, börnin góð. Þessu er auðvelt að redda Tjarnarbíó – finnið einhvern eða einhverja sem er flinkur/flink að tjá sig í rituðu máli á íslensku og biðjið hann eða hana að lesa vandlega yfir kynningartexta leikhússins. En svo slæmur sem kynningartextinn á 40.000 fetum er þá lofar hann samt meiru en sýningin stendur undir. Á sviðinu birtast endalausar endurteknar klisjur og ýktar steríótýpískar lýsingar á fólki – sem eru afskaplega ótrúverðugar og lítið fyndnar. Mér finnst hvorki skemmtilegt né andlega uppbyggjandi að horfa á tvo karlmenn leika að þeir séu að runka sér í vinnunni – og það er ótrúlegt að flugmenn stundi þá íþrótt mikið í háloftunum. Ef þetta runk á að hafa einhverja táknræna merkingu um feðraveldi og fárið sem af því stafar, þá er það ekki neinn undirtónn heldur skerandi yfirtónn lélegrar kímnigáfu. Það sama á við um frásögn annarrar flugfreyjunnar af því að hún hafi tekið á móti fimm karlmönnum í bólið sitt, hverjum á fætur öðrum eina nóttina þegar hún var í layover í útlöndum. Þetta er hvorki fyndið né frumlegt, ekki kómískt og ekki absúrd, bara pínulítið tragískt. Fyrir 50 árum kom út skáldsaga eftir Véstein Lúðvíksson sem heitir Eftirþankar Jóhönnu. Ég man ekki betur en það hafi verið í þeirri bók sem söguhetjan sefur hjá þremur mönnum hverjum á fætur öðrum eða kannski bara öllum samtímis. Þegar Eftirþankar Jóhönnu kom út fyrir hálfri öld spurði fólk sig enn þá hvort konur gerðu yfirleitt svoleiðis nokkuð, en nú vitum við að það kemur bara dálítið oft fyrir. Þetta fjöllyndi flugfreyjunnar er þess vegna ekki vitund fréttnæmt lengur og hneykslar næstum engan að heyra frá því sagt. Eigi að síður, ef með þessari sögu er vísað í eitthvað sem raunverulega gerðist, eins og gefið er í skyn að sé í kynningartexta 40.000 feta, þá er þarna verið að brjóta á friðhelgi einkalífs ákveðinnar manneskju. Ragnheiður Guðjónsdóttir er sögð aðstoðarleikstjóri 40.000 feta. Það getur verið erfitt að átta sig á því hvað aðstoðarleikstjórinn gerir á æfingum, en mikið vildi ég óska þess fyrir hönd áhafnarinnar á þessari sýningu, að Ragnheiður hefði gripið sinn dramatúrgíska skurðhníf og brýnt hann vel til þess að skera burtu verstu lýtin á verkinu. Þetta þykist ég vita að Ragnheiður hefði verið vel fær um. Það eitt hefði skipt sköpum að kalla persónurnar bara Gumma og Sigga og Stínu og Gunnu í stað þess að láta þær heita grófyrðum um kynfæri fólks. Það fannst fáum frumsýningargestum fyndið heyrðist mér – enda eru þessar nafngiftir ekkert fyndnar, bara frekar kjánalegar. Og sá hlátur og það fliss sem heyra mátti í salnum framan af frumsýningunni dvínaði fljótt og þagnaði loks næstum alveg. Þegar nær dró lokum sýningarinnar skipti hún um tón – og ég dró andann léttar. Kannski þetta reddist þá eftir allt saman, hugsaði ég, og maður geti bara sagt að sýningin hafi staðist lágmarkskröfur um að vera sýnd í svo sögufrægu leikhúsi sem Tjarnarbíó er. En, vei ó vei, þrátt fyrir tilraun til að skipta um kúrs og koma djúpu pælingunum á dagskrá brotlenti sýningin eins og flugvélin sem er sögusvið hennar. Mér fannst svolítið gaman að sjá Arnór Benónýsson stíga út úr gleymskuþokunni sem leikstjóra 40.000 feta. Skelfing hefði það samt verið gott að hans endurkoma í leikhúsið hefði verið með meiri bravúr en þetta leikrit gaf tilefni til. Arna Tryggvadóttir hannaði lýsingu sýningarinnar og hafði greinilega valið hvítt ljós til þess að lýsa svart-hvíta leikmynd. Mér fannst það koma vel út, en þessi skurðstofuáferð í lýsingu varð samt til þess eins, að brestir verksins komu enn skýrar fram en hefði litrófið í lýsingunni verið fjölbreyttara. Tónlistin í 40.000 fetum var sterkasti þáttur sýningarinnar. Hana spilaði Iðunn Gígja Kristjánsdóttir á píanó sem staðsett var á sviðinu. Sú sviðsetning á samspili tónlistar og sýningar var líka besta hugmyndin í þessu verki. Reyndar var músíkin pínu klisjukennd eins og allt annað í sýningunni, stef sem voru endurtekin aftur og aftur með svipuðum áherslum. En það er vandséð hvernig annað átti að vera og píanóleikur Iðunnar Gígju gerði það bærilegra en ella hefði verið að sitja þegjandi í á annan klukkutíma og horfa á það sem gerðist á sviðinu. Ég dreg í efa að áhafnir íslenska flugflotans fylli hverja sýninguna á fætur annarri á 40.000 fetum. Þegar þetta fólk hefur flutt mig fram og aftur í háloftunum yfir Atlantshafið hvíta hefur mér sýnst það hafa of margt á sinni könnu til þess að það sé mikið að daðra hvert við annað og káfa á farþegum. Mér finnst líka ótrúlegt að þetta oft stórglæsilega fólk sé svo kynsvelt að kynórarnir nái ofurtökum á því í háloftunum. Í 40.000 fetum er dregin upp gróf skrípamynd af þessu fólki í flugbransanum. Þau vinnubrögð eru til marks um vanhugsaða vanvirðingu við heila atvinnustétt. Um það leyti sem Leikhópurinn Gríma átti sitt blómaskeið í Tjarnarbæ, sem nú heitir Tjarnarbíó, skrifaði Oddur Björnsson leikhúspistla í vikublað sem hét Frjáls þjóð. Einn þeirra pistla bar yfirskriftina Það eru leikhúsin sem ala upp públikum. Í greininni fjallaði leikskáldið svo um þá ábyrgð sem leikhúsin bera á því að þroska og þróa smekk áhorfenda og skilning þeirra á leikhúslistinni. Þeirri ábyrgð þarf Tjarnarbíó að standa undir og ekki bregðast unnendum sínum. Trausti Ólafsson leikhúsrýnir Víðsjár fjallar um leikritið 40.000 fet eftir Birtu Sól Guðbrandsdóttur og Aldísi Ósk Davíðsdóttur og er sýnt á fjölum Tjarnarbíós. Trausti Ólafsson er leikhúsfræðingur og leikstjóri. Hann hefur kennt námskeið um leikhús og leikbókmenntir við Háskóla Íslands frá árinu 2004 og við Listaháskóla Íslands frá 2015. Trausti hefur gefið út bækur um leiklist bæði hérlendis og erlendis. Hann hefur einnig birt greinar í ritstýrðum alþjóðlegum tímaritum auk greinaskrifa í íslenskum tímaritum.

Segir sakborninga í Gufunesmálinu hafa enga iðrun sýnt

Segir sakborninga í Gufunesmálinu hafa enga iðrun sýnt

Lögmenn ekkju og sonar Hjörleifs Hauks Guðmundssonar varðandi krefjast 20 milljóna króna í miskabætur þeim til handa. Mbl.is greinir frá. Þeir Stefán Blackburn, Lúkas Geir Ingvarsson og Matthías Björn Erlingsson eru ákærðir fyrir manndráp, frelsissviptingu, rán og tilraun til fjárkúgunar. Ung stúlka er ákærð fyrir hlutdeild í frelsissviptingu og ráni með því að hafa sett Lesa meira

Segir Lúkas ekki hafa verið í krossferð og krefst sýknu

Segir Lúkas ekki hafa verið í krossferð og krefst sýknu

Lögmaður Lúkasar Geirs Ingvarssonar krefst sýknu af ákæru um manndráp í Þorlákshafnarmálinu þar sem Hjörleifur Haukur Guðmundsson lést eftir að hafa verið numinn á brott af heimili sínu 10, mars. Honum hafði verið misþyrmt og hann skilinn eftir fáklæddur í Gufunesi þar sem hann fannst illa leikinn daginn eftir og lést skömmu síðar. Lögmaðurinn, Stefán Karl Kristjánsson, krefst einnig að Lúkasi verði gerð vægasta refsing fyrir aðrar ákærur, sem eru fyrir frelsissviptingu, fjárkúgun og rán. Þá er þess krafist að einkaréttarkröfur ekkju og sonar Hjörleifs Hauks heitins verði lækkaðar verulega. „Þetta er ljótt mál og það dregur það fram að í grunninn er heimurinn ekkert sérlega fallegur,“ sagði Stefán. Hann sagði að þeir áverkar sem Lúkas er talinn hafa veitt Hjörleifi hafi ekki valdið andláti hans. „Ef Hjörleifur hefði lifað þetta af, hefði þetta aldrei verið fellt undir tilraun til manndráps. Afhverju? Vegna þess að hugur aðila stóð aldrei til manndráps. Og því er ekki hægt að sakfella þá fyrir manndráp. Það hefði verið ákært fyrir stórfellda líkamsárás.“ „Þetta er kallað að beita andlegu kverkataki“ Stefán ræddi því næst hvernig Hjörleifur heitinn var ginntur af heimili sínu undir því yfirskyni að hann væri að hitta unga stúlku - en Lúkas hafði útbúið Snapchat aðgang þar sem hann þóttist vera stúlka að nafni Birta Sig og var tilgangurinn að hafa af honum fé. „Skjólstæðingur minn var ekki í neinni krossferð. Hann var í þessu til að verða sér úti um pening. Þetta er þekkt leið til að verða sér úti um pening. Það þarf ekki ofbeldi. Þetta er kallað að beita andlegu kverkataki,“ sagði Stefán verjandi um þann ásetning sem hann segir að umbjóðandi sinn hafi haft kvöldið 10. mars. „ Það má segja að allt sem gat farið úrskeiðis fór úrskeiðis í þessu máli. Markmiðið var að ná sér í pening með kúgunum.“ Eins og risastór grjótharður jólapakki Verjandinn sagði að það, að þeir Lúkas, Matthías og Stefán hefðu farið með Hjörleif á fjölfarinn stað og skilið hann þar eftir bæri vott um að þeir hefðu ekki ætlað að ráða honum bana. „Ekki út úr borginni, þar sem hann myndi ekki finnast. Heldur inn í borgina. Og því er varhugavert að gera ráð fyrir að Lúkas hafi ætlað að bana brotaþola.“ Því næst gerði Stefán rannsókn lögreglu á málinu að umtalsefni og hafði sitthvað við hana að athuga. „Þetta er eins og risastór grjótharður jólapakki. Svo opnar maður hann og hann inniheldur náttföt. Þetta er svo illa unnið,“ sagði verjandinn og sagði meðal annars að fingrafararannsóknum hefði verið ábótavant. Þá hefði lítill sem enginn samanburður verið gerður á skóförum. Hann sagði að lögregla hefði fengið svo mikið af gögnum úr eftirlitsmyndavélum, meðal annars í bifreið Stefáns Blackburn sem Hjörleifur var ginntur upp í þetta kvöld, að hún hefði lítið þurft að aðhafast. „Lögregla var búin að fá þetta allt upp í hendurnar. Þetta var engin rannsókn, þetta voru bara náttföt.“ Voru ekki að skilja hann eftir til að deyja Hann sagði að ekkert í gögnum málsins benti til þess að Hjörleifi hafi verið hætta búin á að liggja úti heila nótt fáklæddur í Gufunesi. Hiti hafi verið yfir frostmarki. „Og afhverju skiptir þetta máli? Þeir eru ekki að skilja hann eftir í skítakulda. Þetta var ekkert í lagi, það er ekkert heilbrigt við þessar aðstæður. En þeir voru ekki að skilja hann eftir til að hann myndi deyja.“ Í framhaldi af þessu sagði Stefán skjóta skökku við að bráðaliðar, sem komu að Hjörleifi þar sem hann lá við göngustíg í Gufunesi, hafi ekki verið látnir gefa skýrslu. „Kannski, með annarri meðhöndlun. væri Hjörleifur enn á lífi. Með því er ég ekki að draga úr alvarleika þess sem gerðist. En þegar komið var að honum, þá andar hann,“ sagði Stefán. Þá gerði hann líka athugasemdir við lyf, sem Hjörleifur fékk á Landspítala eftir að hann fannst. „Það er ekki hægt að útiloka að þessir áverkar hafi orðið til vegna aðgerða lækna,“ sagði verjandinn og átti þar við hjartahnoð sem læknar beittu.

Mótherjar Breiðabliks í Sambandsdeildinni

Mótherjar Breiðabliks í Sambandsdeildinni

Nú er orðið ljóst hvaða liðum Breiðablik mætir í deildarkeppni Sambandsdeildar Evrópu í fótbolta í vetur. Þeir leika við Shamrock Rovers (Írland) heima, Shakhtar Donetsk (Úkraína) úti, KuPS (Finnlandi) heima, Strasbourg (Frakklandi) úti, Samsunspor (Tyrklandi) heima og Lausanne-Sport (Sviss) úti. Blikar leika í deildarkeppni Sambandsdeildarinnar.Imago

Slaka á í sundlaugum með Sinfóníuhljómsveitinni

Slaka á í sundlaugum með Sinfóníuhljómsveitinni

Klassíkin okkar, hátíðartónleikar Sinfóníuhljómsveitar Íslands, er í beinni útsendingu á RÚV í kvöld, í tíunda sinn. Það er ekki aðeins hægt að hlýða á heima í stofu því tónleikunum verður streymt í sundlaugum um allt land. Gísli Rúnar Gylfason, forstöðumaður sundlauga Akureyrar, segir allt að verða klárt fyrir kvöldið. „Við ætlum til dæmis að vera með myndefni og annað og bæði í anddyrinu hjá okkur þannig að fólk geti fengið sér kaffibolla og hlustað á Sinfoníuhjómsveitina og líka bara úti á bakka.“ Hann segir því sérlega góða slökun í boði í pottunum í kvöld. Klassísk tónlist sé eitthvað sem henti fyrir alla. Ég held að allir geti leyft sér að hafa góða sinfóníuhljómsveit í bakgrunni. Þá sé tímasetningin einnig tilvalin því Akureyrarbær eigi afmæli, sem verður fagnað með líflegri dagskrá Akureyrarvöku alla helgina.

Ágætis dráttur fyrir Blika í deildarkeppni Sambandsdeildarinnar – Fínir heimaleikir en verður erfitt á útivelli

Ágætis dráttur fyrir Blika í deildarkeppni Sambandsdeildarinnar – Fínir heimaleikir en verður erfitt á útivelli

Búið er að draga í deildarkeppni Sambandsdeildarinnar og Breiðablik fékk nokkuð skemmtilegan drátt. Liðið fær tvo heimaleiki þar sem liðið getur gert sér vonir um góð úrslit, gegn Shamrock Rovers og KuPS. Logi Tómasson mætir svo með Samsunspor frá Tyrklandi Í Kópavoginn. Blikar fengu hins vegar erfiða útileiki, helst má nefna Shaktar Donetsk og Strasbourg Lesa meira

Viska stofnar nýjan sjóð sem mun einkum fjár­festa í hluta­bréfum

Viska stofnar nýjan sjóð sem mun einkum fjár­festa í hluta­bréfum

Fjárfestingafélagið Viska Digital Assets hefur tekið upp nýtt nafn og heitir nú Viska sjóðir. Samhliða nafnabreytingunni kynnir félagið nýjan sjóð, Viska macro, sem byggir á heildarsýn félagsins á alþjóðlegu efnahagsumhverfi. Nýr sjóður leggur áherslu á fjárfestingar í tækni og hörðum eignum, þar sem uppgangur gervigreindarinnar og áhrif hennar á hagkerfi eru leiðandi stef í stefnu sjóðsins.