Aðsend grein úr Morgunblaðinu Í september síðastliðnum hjólaði ég suður með vesturströnd Portúgals frá Porto til Lissabon. Vegna landslagsins, loftslagsins og menningarinnar var ferðin mikil upplifun.

• Mbl
• 6 saat, 1 dakika

„Það besta við staðinn sem við búum á er klárlega fólkið. Þetta er svo allt annað en á Íslandi. Allir eru svo vinalegir, glaðir, sýna áhuga á að kynnast manni og bjóðast alltaf til að hjálpa ef þörf er á.“

• Mbl
• 6 saat, 1 dakika

Íslenska karlalandsliðið í fótbolta á ennþá góða möguleika á því að enda í öðru sæti D-riðils undankeppni HM 2026 eftir frammistöðuna í nýliðnum landsleikjaglugga þar sem liðið mætti Úkraínu og Frakklandi á Laugardalsvelli.

• Mbl
• 6 saat, 1 dakika

Landssamband smábátaeigenda mótmælir harðlega kvótasetningu á grásleppu segir í tillögu sjávarútvegsnefndar að ályktun aðalfundar LS sem lauk í gær. Þá segir að LS leggur til að kvótasetning grásleppu verði afnumin. Fyrra fyrirkomulag veiða, á grundvelli fyrri leyfa, verði tekið upp að nýju og leyfilegir dagar verði að lágmarki 45. Dagar þar semveiðarfæri báts eru tekin […]

• Bæjarins Besta
• 6 saat, 1 dakika

Lögregla var kölluð til vegna manns í miðbæ Reykjavíkur sem var í mjög annarlegu ástandi og hafði dregið upp hníf. Maðurinn var handtekinn og vistaður í fangaklefa, en ekkert samband náðist við hann vegna vímuástands.

• Vísir
• 6 saat, 15 dakika

Norskir skíðaskotfimimenn hafa tekið þá sérstöku ákvörðun að fljúga með einkaþyrlu á næstu keppni sína.

• Vísir
• 6 saat, 29 dakika

Atburðir síðustu daga hafa vakið upp í mér sársauka sem ég hélt að væri löngu farinn. Minning sem ég taldi mig hafa kyngt og grafið djúpt. En þannig virka áföll ekki. En þannig virka áföll ekki.

• Vísir
• 6 saat, 29 dakika

Fyrrverandi eiginmaður áströlsku tónlistarkonunnar Sia hefur farið fram á að fá rúmlega 250 þúsund Bandaríkjadali, rúmar 30 milljónir króna, frá henni á mánuði. Sia, sem heitir réttu nafni Sia Furler, sótti um skilnað frá eiginmanninum, lækninum Daniel Bernard, í mars síðastliðnum. Sagði hún að „óyfirstíganlegur ágreiningur“ væri ástæða þess að hún vildi skilnað. Breska ríkisútvarpið, Lesa meira

• DV
• 6 saat, 30 dakika

Lögreglan handtók mann í miðborg Reykjavíkur sem í mjög annarlegu ástandi hafði dregið upp hníf. Hann var í haldi fólks þegar lögreglu bar að og ekki hægt að ræða við hann vegna vímu. Lögreglubíll í Aðalstræti. Mynd úr safni.RÚV / Vignir Már Eiðsson Þetta er meðal þess kemur fram í dagbók Lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu. Lögregla var kölluð til vegna þriggja þjófnaðarmála í miðborginni og stuldi á rafhlaupahjóli. Alls gistu 8 fangageymslu í morgun, þar á meðal maður sem þusti inn í íbúð í miðborginni, læsti sig inni á salerni og neitaði að koma út fyrr en lögreglan kom. Lögreglan rannsakar einnig árás á konu sem var að stíga út úr bíl sínum í miðbænum. Hún hrópaði á hjálp og við það flúði árásarmaðurinn.

• Fréttastofa RÚV
• 6 saat, 30 dakika

Eftir nokkur ár af fallslag, bæði í Danmörku og Belgíu, tók Freyr Alexandersson skrefið til Noregs í vetur og tók við stórliði Brann. Það hefur gengið vel í Bergen og segir Freyr hafa verið mikilvægt fyrir sinn feril að fara þangað. „Þetta var það sem ég vildi. Ég tók við Lyngby í 1. deild í Lesa meira

• DV
• 6 saat, 31 dakika

Tilkynnt var um húsbrot í umdæmi Lögreglustöðvar eitt, sem tekur yfir miðborgina, vesturbæ, Seltjarnarnes og austurbæ, en maður hafði hlaupið inn í íbúð og læst sig þar inni á salerni. Neitaði hann að koma út og fara út úr íbúðinni og neyddust íbúar til að kalla til lögreglu. Var hann handtekinn og vistaður í fangaklefa Lesa meira

• DV
• 6 saat, 36 dakika

EEftirlitsmenn rannsaka verksummerki eftir loftárás Pakistana á Paktika-hérað í Afganistan.AP / Shafiqullah Mashaal Pakistanskir og afganskir embættismenn hittast til friðarviðræðna í Katar í dag. Afganir sökuðu nágranna sína um að rjúfa tveggja sólarhringa vopnahlé í gær með mannskæðum árásum á landamærahéruð landsins. Næstum vikulöng átök höfðu kostað tugi mannslífa beggja vegna landamæranna áður en skammvinnt vopnahléð komst á. Pakistanski ríkismiðillinn segir varnarmálaráðherrann Khawaja Asif á leið til Doha ásamt Asim Malik, hershöfðingja og yfirmanni leyniþjónustunnar. Sendinefnd háttsettra afganskra embættismanna undir forystu varnarmálaráðherrans Mohammed Yaqub er einnig væntanleg þangað.

• Fréttastofa RÚV
• 6 saat, 39 dakika

Fimmtíu ár eru síðan íslenska efnahagslögsagan var færð út í 200 sjómílur. Reglugerð þess efnis tók gildi 15. október 1975. Matthías Bjarnason sjávarútvegsráðherra undirritaði hana þremur mánuðum fyrr. Þetta var lokaskrefið og það stærsta í útfærslu efnahagslögsögunnar. Í hönd fór þriðja þorskastríðið við Breta sem lauk 1. júní 1976. Þegar reglugerðin tók gildi stækkaði íslensk efnahagslögsaga um 350%, úr 216 þúsund ferkílómetrum í 758 þúsund. „Með þessum hætti er væntanlega stigið lokaskrefið í stækkun íslensku fiskveiðilögsögunnar. Markviss barátta liggur til grundvallar útfærslu okkar í 200 mílur. Íslendingum hefur löngum verið ljóst að nýting fiskimiðanna umhverfis landið er forsenda afkomu landsmanna. Því er eðlilegt að stækkun fiskveiðilögsögunnar hefur verið höfuðbaráttumál landsmanna áratugum saman,“ sagði Geir Hallgrímsson forsætisráðherra 14. október 1975. Í spilaranum hér fyrir neðan er viðtal við Geir um 200 sjómílna efnahagslögsöguna frá 15. október 1975. Hálf öld er síðan efnahagslögsaga Íslands var færð út í 200 sjómílur. Það var lokahnykkurinn í stækkun lögsögunnar sem hófst 1952. Guðni Th. Jóhannesson rifjaði upp baráttuna um fiskimiðin í Morgunvaktinni á Rás 1. „Semjum til sigurs eða berjumst til sigurs“ Guðni Th. Jóhannesson, prófessor í sagnfræði og fyrrverandi forseti Íslands, rifjaði sögu efnahagslögsögunnar upp í Morgunvaktinni á Rás 1 í tilefni dagsins. „Ég man að við krakkarnir í skólanum fögnuðum eins og sigurmarki í landsleik þegar tókst að klippa og fréttir bárust af því í útvarpinu að þeim á Tý, Ægi, Óðni, Þór eða hinum sem komu við sögu hefði tekist að halaklippa togara,“ segir Guðni. Fyrirsögnin á forsíðu Morgunblaðsins 15. október 1975 var höfð eftir Geir Hallgrímssyni. Fiskveiðilögsagan 200 mílur: Semjum til sigurs – eða berjumst til sigurs. „Þessi orð lýsa vel afstöðu Geirs Hallgrímssonar í landhelgismálum. Semjum til sigurs eða berjumst til sigurs. Annað þekkt slagorð fyrr á tíð er svipað, sem Magnús Kjartansson sósíalistaleiðtogi og ritstjóri Þjóðviljans um langa hríð, þrumaði yfir mannfjöldann á mótmælafundi í byrjun september 1958: Við semjum ekki við Breta, við sigrum þá,“ segir Guðni. Öldum saman voru engar beinar reglur um landhelgi ríkja „Undirbúningur að lögum um vísindalega verndun fiskimiða landgrunnsins var þegar hafinn fljótlega eftir lýðveldisstofnun og lög um þessi efni voru sett 1948. Landhelgissamningi þeim er Danir höfðu gert við Breta árið 1901 og heimilaði þeim veiðar allt að þremur mílum frá ströndum Íslands var sagt upp 1949 og féll úr gildi 1951,“ sagði Geir 14. október 1975. Guðni segir að íslensk stjórnvöld hafi ákveðið einhliða að stækka lögsöguna. „Við syntum ekki á móti straumnum en við fórum kannski hraðar og öflugar en Bretum sérstaklega líkaði. Þess vegna kom til þessara miklu átaka trekk í trekk.“ Öldum saman hafi ekki verið beinar reglur um landhelgi ríkja en þó verið til viðmið. Landhelgi ríkja skyldi ekki vera meira en þrjár eða í mesta lagi fjórar mílur. Jafnvel var miðað við að hún næði ekki lengra en hægt væri að skjóta úr fallbyssu frá strandvirki út á haf. „Bretar réðu ríkjum á úthöfunum og voru heimsveldi og flotaveldi alveg fram á síðustu öld. Þá var talað um Bretafrið. Í krafti þess gerðu Danir, fyrir okkar hönd ef svo má segja, landhelgissamning við Breta 1901 um þrjár sjómílur umhverfis landið.“ Bandaríkjaforseti reið á vaðið Harry S. Truman forseti Bandaríkjanna lýsti því yfir um miðja 20. öld að Bandaríkin gerðu tilkall til eða eignuðu sér landgrunnið umhverfis Bandaríkin og réttinn til að stjórna fiskimiðunum þar fyrir innan. „Til að gera langa sögu mjög stutta stökkva leiðtogar í ríkjum Rómönsku-Ameríku á þennan vagn og eru farnir að gera tilkall til allt að 200 mílna efnahagslögsögu þarna um miðbik síðustu aldar. Þá erum við að berjast fyrir því að fara úr þremur í fjórar og það gerum við svo skref fyrir skref. Úr fjórum í tólf. Úr tólf í fimmtíu árið 1972. Svo þennan dag fyrir réttri hálfri öld gengur í gildi 200 mílna efnahagslögsaga.“ Þar með var ekki öll sagan sögð. „Í sinni tærustu mynd er sagan sú að við höfðum þetta eina markmið og náðum því gegn vilja miklu stærri velda, en sagan er miklu, miklu flóknari. Geir Hallgrímsson átti svo sannarlega eftir að komast að raun um það.“ Hægt er að hlusta á viðtalið við Guðna Th. Jóhannesson á Morgunvaktinni á Rás 1 í spilara RÚV hér fyrir neðan. Viðtalið hefst þegar 28 mínútur eru liðnar af þættinum. Hálf öld er síðan efnahagslögsaga Íslands var færð út í 200 sjómílur. Það var lokahnykkurinn í stækkun lögsögunnar sem hófst 1952. Guðni Th. Jóhannesson rifjaði upp baráttuna um fiskimiðin í Morgunvaktinni á Rás 1.

• Fréttastofa RÚV
• 6 saat, 45 dakika

Maður í mjög annarlegu ástandi olli usla í miðborginni í gærkvöldi þegar hann dró upp hníf. Lögregla var kölluð á vettvang og virtist maðurinn aftengdur veruleikanum að því frem kemur í dagbók lögreglu. Hann var handtekinn og vistaður í fangaklefa, en lögreglu tókst ekki að ná sambandi við hann vegna vímuástands.

• Mbl
• 6 saat, 52 dakika

„Ég fattaði hvað lífið getur verið stutt og að maður ætti ekki að bíða með að elta draumana sína,“ segir tískuneminn Júlía Guðný sem er búsett í New York um þessar mundir. Júlía er nítján ára gömul, í draumanáminu sínu og hver dagur úti er ævintýri og áskorun.

• Vísir
• 6 saat, 58 dakika

Hversu vel fylgdist þú með fréttum í vikunni sem líður? Spreyttu þig á Fréttatíunni til þess að komast að því. Sem fyrr er aðeins montréttur að launum fyrir góða frammistöðu.

• Vísir
• 6 saat, 58 dakika